Summary
Samenvatting Minor Geweld Blok 2
- Course
- Institution
Samenvatting van de gevraagde literatuur
[Show more]
Seller
Follow
bobzwaan
Content preview
SMV blok 2 Minor Geweld jaar 4Joke de Vries (2019) H7: De gevolgen van geweld
Als er een (dreiging van) beschadiging is, activeert het lichaam een staat van hogere
paraatheid. Hierdoor is er een grotere kans dat je het gevaar overleefd. Je maakt dan een
keuze tussen fight or flight. Zodra het gevaar geweken is voel je de pijn van verwondingen
pas. Maar je kunt niet altijd vechten of vluchten, dan vlucht je in figuurlijke zin:
Freeze: Lichamelijke verstijving of verlamming of Faint: Flauwvallen.
Als men niet kan vechten of vluchten raakt het verdedigingssysteem ontregeld omdat het zijn
taak niet kan verrichten, met als gevolg dat er dan allerlei traumatische reacties optreden.
Eenmalig geweldincident: ongeluk, aanranding, verkrachting, korte gijzeling, inbraak, overval
Langer durende geweldsituatie: huiselijk geweld, oorlog, gevangenschap, leven in dictatuur
Eenmalige geweldincidenten hebben doorgaans minder gevolgen, maar geweld kan in
hevigheid verschillen en worden door mensen verschillend ervaren. Hulpverleners besteden
aandacht aan de manier waarop mensen het geweldincident ervaren hebben en worden
gestimuleerd om hun gevoelens en ervaringen serieus te nemen.
Fase van acuut trauma: Veel mensen herstellen binnen een paar maanden van een
eenmalige geweldervaring. Dit gaat wel vaak gepaard met lichamelijke en emotionele
reacties.
Chronisch trauma: Als de klachten na 3 tot 6 maanden niet verdwijnen/erger worden is hier
sprake van.
Debriefing is in de jaren 70 genormaliseerd binnen sociaal werk. Dit is een systeem waarbij
bijv ambulancemedewerkers, hulpverleners en politiemedewerkers gevoelens kwijt kunnen
over wat zij hebben meegemaakt op het werk. Dit wordt sinds de jaren 90 ook toegepast op
slachtoffers van geweld. Veel professionals twijfelen over debriefen, het is alleen goed
wanneer de persoon zelf aangeeft wat hij/zij nodig heeft van anderen en wanneer omdat een
herstelproces vaak individueel is en moeilijk te structureren is.
Hulpverleners moeten aangeven bij slachtoffers wat zij de komende tijd zullen meemaken.
Bijv dat het normaal is om flashbacks te krijgen en wat de situatie voor hun omgeving kan
gaan betekenen.
Vermijdingsgedrag remt het natuurlijke herstelproces en zorgt op lange termijn voor meer
klachten. Door goede informatie te verstrekken zal de cliënt minder vermijdingsgedrag gaan
vertonen. Medicijnen versterken al snel vermijdingsgedrag.
Ingrijpende ervaringen bevinden zich niet in het gewone geheugen maar een geheugen in
het onbewuste (SAM: Situational Accessed Memory: het geheugen wat via situaties
toegankelijk is. Zorgt voor meer desintegratie, fragmentatie en meer intense reacties. Dient
zich aan door herbelevingen, dromen en flashbacks).
Het natuurlijke herstelproces heeft een aantal voorwaarden:
- Iemand is letterlijk uit de gevarenzone
- De persoon moet dagelijks bezig zijn met wat er is gebeurd, bijv. door te schrijven.
- Omstanders erkennen de ernst van wat er is gebeurd en bagatelliseren niet.
- Aanwezigheid van een ondersteunend netwerk
- Uit je gevoelens! Schreeuw, huil, lach of sla ergens tegenaan.
Het natuurlijke herstelproces lijkt effectiever dan gestructureerde verwerkingsprogramma’s.
Maar bij sommige mensen is er na 6 maanden nog geen herstelproces geweest. Dit zijn
vooral mensen die al bij een eerdere geweldservaring een overlevingsstrategie heeft
ontwikkeld. Als de chronische klachten niet gezien worden (en dus de voorgeschiedenis niet
,kent), worden deze gekoppeld aan de laatste geweldservaring. Zo kan iemand klachten gaan
ontwikkelen die horen bij PTSS oid. Het geweldsincident is dan eerder aanleiding dan
oorzaak.
Mensen die langdurig geweld hebben meegemaakt, krijgen vaak op lange termijn
lichamelijke, psychische en relationele klachten. Als de tijd verstrijkt vervlakken de
herinneringen aan het geweld, maar innerlijk blijven deze mensen hangen in hun verleden.
Zij hebben geen contact met zichzelf, voelen niets, worden snel boos, hebben weinig energie
etc.
PTSS:
Er moet sprake zijn van een trauma
- Betrokkene is blootgesteld aan een feitelijke of dreigende dood, ernstige
verwondingen en/of seksueel geweld
Er moet sprake zijn van onderstaande symptomen:
- De traumatische ervaring wordt voortdurend herbeleefd
- Aanhoudend vermijden van prikkels die gerelateerd zijn aan het trauma
- Negatieve veranderingen in gedachten en stemming gerelateerd aan de traumatische
gebeurtenis
- Aanhoudende symptomen van verhoogde prikkelbaarheid
Van de symptomen geldt: deze zijn begonnen of verslechterd na de traumatische
gebeurtenis:
- De duur van de stoornis is langer dan een maand
- De stoornis veroorzaakt klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale
of beroepsmatige functioneren, of het functioneren op andere belangrijke terreinen
- De stoornis kan niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een
middel (zoals medicatie/alcohol) of aan een somatische aandoening
Geweld kan ook voor andere klachten zorgen dan PTSS, maar die worden vaak niet gezien
en zorgen voor onnodige medicamenteuze behandelingen. De andere klachten zijn:
- Problemen met zichzelf (laag eigenwaarde, negatief zelfbeeld
- Psychische problemen (depressie, angsten, automutilatie, verslavingen)
- Problemen in persoonlijke contacten (binnen gezin, werk, vrienden, seksualiteit etc)
- Lichamelijke klachten (hypertensie, slaapproblemen, migraine, burn out, fybromyalgie
lichaam blijft in vluchtstand staan)
Joke de Vries (2019) H8: Overlevingsstrategieën
Overlevingsstrategieën die bedoeld zijn als bescherming blijken op ten duur traumatiserend
te werken.
Geweld maakt wonden. Lichamelijk (littekens), emotioneel (je wordt angstig), mentaal (je
voelt chaos en verwarring) en op zielsniveau (je wordt niet gezien als individu). Je voelt je
altijd hulpeloos, je kunt het niet oplossen en niemand lost het voor je op.
Ontstaan van overlevingsstrategieën
De meeste overlevingsstrategieën ontstaan in de jeugdjaren wanneer we onze
persoonlijkheid vormen. Onze persoonlijkheid zijn onze vaardigheden, gewoonten,
karakter met alle daarbij horende normen, waarden, oordelen, denkbeelden over het leven,
onszelf, anderen, ideaalbeelden etc. In de tijd dat we kind zijn ontwikkelen we een
persoonlijkheidsmasker om ons innerlijk heen. Het masker is een dikke muur waarachter ons
innerlijke ‘ik’ verscholen zit. Al jong leren we om te gaan met wat we op onze weg
tegenkomen. We leren omgaan met pijn en emotie en leren ons te handhaven. Zo leren we
onszelf gedragspatronen aan die de basis vormen van de ontwikkeling van onze specifieke
persoonlijkheid. Deze gedragspatronen treden vanzelf in werking als we in aanraking
komen met bepaalde ervaringen. Dit noem je
,overlevingsstrategieën/verdedigings-/afweermechanismen: het zijn onze onbewuste
manieren van omgaan met min of meer bedreigende ervaringen.
Deze kunnen variëren van gezond tot ongezond. Bij een gezonde ontwikkelt het kind zich tot
een autonome volwassene en treedt de overlevingsstrategie alleen in werking als er echt
dreigend gevaar is. Ongezond is wanneer een volwassene een kind blijft, geen basisgevoel
van een volwassen ego in zich heeft en niet in staat is om betekenisvolle relaties aan te gaan
met anderen. De overlevingsstrategie bepaald dan het leven.
Door een ongezonde overlevingsstrategie maak je meer kans om in aanraking te komen met
de psychiatrie, om in de prostitutie/criminaliteit terecht te komen, dakloos/verslaafd te raken.
Als een kind slachtoffer is van geweld, ontwikkelen zij een persoonlijkheid die alleen maar
gericht is op overleven.
Een gezonde overlevingsstrategie toepassen is het beste wat een kind kan doen in een
ongezonde situatie, maar de mogelijkheden om te kiezen zijn beperkt en afhankelijk van de
omstandigheden waarin het kind zich bevindt, de leeftijd van het kind, eerdere ervaringen
met geweld, voorbeelden in de directe omgeving en de innerlijke mogelijkheden.
Doel van overlevingsstrategieën
Het is primair bedoeld om zichzelf te beschermen wanneer fight or flight geen optie is.
Het kind trekt zich terug en verschuilt zich achter de overlevingsstrategie, waardoor het kind
de doodsangst niet meer ervaart. Dit zorgt weer voor eenzaamheid en hulpeloosheid. Het
kind wordt de eigen overlevingsstrategie omdat het normaal wordt voor het kind en denkt dat
het is wie hij/zij is. Als het kind dan volwassen is dan vindt het deze werkelijkheid normaal,
wat zorgt voor simpele denkbeelden: ‘Je kunt mannen niet vertrouwen want dan krijg je
straf’, ‘mijn lichaam is slecht en niet te vertrouwen’. Het is een afgesloten systeem met daarin
een sterke behoefte aan een gevoel van zekerheid, rust, veiligheid en stabiliteit.
Van bescherming tot gevangenis
Op een bepaalde manier blijft een persoon dus innerlijk steken in de eigen ontwikkeling op
het niveau van toen de overlevingsstrategie ontstaan is.
Het voordeel van een overlevingsstrategie is dat het iemand helpt door te gaan met het
leven, ondanks de gewelddadige werkelijkheid waarin men zich bevindt.
Het nadeel is dat dit op latere leeftijd tot gevolg kan hebben dat iemand de gevangene wordt
van de eigen overlevingsstrategie
Overlevingsstrategieën traumatiseren
Uiteindelijk zijn het dus de overlevingsstrategieën die op latere leeftijd voor problemen
zorgen. Hoe meer en hoe langer de strategieën overheersend zijn in iemands leven, hoe
meer ze op een bepaald moment klachten, stoornissen en problemen gaan veroorzaken.
Het verschil tussen Trauma en Geweld is belangrijk: Een gebeurtenis is gewelddadig, en
deze kan een trauma tot gevolg hebben.
De noodzaak van inzicht
Slachtoffers zien zichzelf vaak als geschaad voor het leven, waarmee men zich vastzet in de
beperkingen van het overleven, bepaald door het verleden en blijft men afhankelijk van
anderen om de klachten die op ten duur ontstaan te behandelen/oplossen/verminderen.
Hulpverleners kijken vaak op dezelfde manier naar hen.
Wanneer mensen wel hulp zoeken, dan zijn ze vaak op zoek naar iets omdat ze het gevoel
hebben iets missen (ik wil leren leven, want ik leef niet echt of ik voel me niet vrij).
Andere mensen zoeken hulp omdat ze merken dat ze zelf steeds gewelddadiger worden.
Bijvoorbeeld omdat de ontmoeting met de ander een bepaald gevoel in henzelf oproept dat
ze niet willen ervaren, deze mensen houden ze dan met geweld op afstand.
Overlevingsstrategieën worden gewelddadig
Men kan gewelddadig worden tov zichzelf door het lijf te straffen. Op ten duur kun je ook
gewelddadig worden tov anderen. Dit is vaak een teken dat de overlevingsstrategie niet
, langer voldoende werkt, zodat het de innerlijke ervaringen van het gewond zijn niet
voldoende meer kan afschermen. Je gaat op zoek naar betere overlevingsstrategieën dan
die je eerst hanteerde. Natuurlijk kun je op dat punt ook beslissen om achter de muur te
gaan kijken en een helingsproces door te gaan maken.
Joke de Vries (2019) H9: Geweld in ieder mens
Er is geen duidelijk onderscheid te maken tussen daders en gewone mensen. De dader
wordt vaak in de directe omgeving niet herkend. Soms veranderen mensen onbewust in een
slechterik en even later in hun ‘gewone ik’. Daartussen ligt een grijs gebied, waar we merken
dat we zo af en toe gemeen kunnen zijn, maar het niet begrijpen of kunnen veranderen. Het
lijkt alsof deze processen ons overkomen, we komen het liever niet onder ogen als een
onderdeel van ons.
Schaduwkanten in ieder mens
In elk persoon zitten schaduwen die we niet willen zien en afkeuren. Dit zijn de volgende 3:
- De persoonlijke schaduw
- De gezinsschaduw
- De culturele schaduw
Persoonlijke schaduw: Alles wat niet mag, hoe je je niet hoort te gedragen, kanten van
onszelf waarbij we zelf een negatief oordeel over krijgen omdat ze niet stroken met de
normen en waarden die we meekrijgen van onze omgeving. Het bevat slechte
eigenschappen zoals afgunst, jaloezie, liegen, gemeen zijn, drift, agressie etc.
Ook zitten hier ervaringen in die we te overweldigend vinden (pijn, eenzaamheid,
hulpeloosheid) Deze komen in de schaduw, evenals de wonden en de herinneringen aan de
wonden. In onze schaduw zit dus ook onze geheimen.
Ook kwaliteiten komen in de rugzak. Bijvoorbeeld nieuwsgierigheid omdat je moeder dat
irritant vond toen je 4 jaar oud was, of kunstzinnigheid omdat je juf je geleerd heeft om niet
zo fantasierijk te zijn en te leven in de realiteit.
Gezinsschaduw: Alle kanten van het gezin wat de buitenwereld niet hoeft te zien. ‘Geen vuile
was buiten hangen’ en ‘Ieder huisje heeft zijn kruisje’. Hierin zitten vaak geweldssituaties
zoals seksueel misbruik, partnergeweld, verslavingen van ouders, ingehouden irritaties en
ruzies. Wanneer iemand dit doorbreekt krijgt hij vaak de hele familie over zich heen.
Culturele schaduw: Iedere cultuur heeft eigen geboden en verboden die bepalen wat in een
cultuur hoort en wat taboe is. Deze normen en waarden worden uitgedragen via standpunten
en keuzen die gemaakt worden in politiek, religie, scholing, media en andere kunst. Wat
taboe is verdwijnt in de cultuurschaduw. Hierdoor ontstaat het zondebokfenomeen, om de
‘slechte’ aspecten in een cultuur op te gooien Joden in de tweede wereldoorlog en
vrouwen in de Christelijke cultuur omdat Eva de appel at.
Hoe werkt onze schaduw?
Volwassenen gaan met ongewenste situaties om als kinderen, we doen alsof ze er niet zijn.
Het is echter constant aanwezig en zit altijd in onze persoonlijke-, gezins- of culturele
schaduwrugzak. Soms kunnen we er niet meer omheen, en dan worden we agressief en
gewelddadig (venijnige opmerking/slaan) waar we ons later voor schamen. Op ten duur komt
alles naar buiten omdat de rugzak te vol zit en scheurt.
Projecteren
Het openscheuren van de rugzak geeft innerlijke onrust. Dit bestrijden we door onze
schaduw te projecteren op anderen (etnische groepen bijv). Carl Jung: “Schaduw wordt dat
duistere aspect van onze psyche (onze minderwaardigheid) genoemd. De beste manier om
dat kwijt te raken is om op zoek te gaan naar alles wat duister, minderwaardig is in anderen”.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bobzwaan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now