Summary
Samenvatting Geschiedeniswerkplaats vwo rechtsstaat democ themakatern, ISBN: 9789001814779 Geschiedenis
- Course
- Level
- Book
Overzichtelijke samenvatting over het examenboekje rechtsstaat en democratie voor vwo.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
wiessx
Content preview
GeschiedenisRechtsstaat & Democratie
1.1 In de tijd van steden en staten
In onbewoonde gebieden werd grond door boeren ontgint. Waterbeheer alleen mogelijk bij samenwerking
(gevolgen ander gebied). Waterschappen nodig voor toezicht en beslissingen waterbeheer. Steun door
graven van Holland (belang bloeiende landbouw & handel). Ze hadden onderdanen nodig voor ontginnen
en waterbeheer. Onderdanen kregen in ruil hiervoor:
- Vrijheidsrechten (eigendomsrechten)
- Politieke rechten (inspraak bij waterbeheer)
Waterschap bestond later uit: dijkgraaf (voorzitter) & heemraden (leden).
Coöptatie= als één heemraad overleed benoemden anderen een vervanger.
1255: rechten waterschap in oorkonde. Er was/is sprake van een poldermodel (overleg gericht op
overeenstemming). Toch rond 1400 veel watersnoodrampen. 1421 Sint-Elizabethvloed.
Vorsten, bisschoppen en edelen gaven in heel Europa vrijheids- en politieke rechten aan steden
(stadsrechten). Privileges vastgelegd in een keur (document ondertekent door landheer). Dient als bewijs
en kon niet zomaar ingetrokken worden.
Alleen stadsbewoners met burgerrecht profiteerden van vrijheidsrechten. Zij konden alleen door stedelijke
rechtbank berecht worden en recht op bescherming door stad. Patriciërs bestuurden steden. Steden
betaalden geld irv stadsrechten. Inkomsten vorsten groeiden -> staatsvorming en centralisatie ->
bedreiging rechten steden. Staten (vertegenwoordigers steden, adel, geestelijkheid in gewest) gevormd
voor onderhandeling belastingen. Staten-Generaal (vertegenwoordigers alle gewesten) zorgde voor
indirecte invloed burgers op staatsbestuur.
1.1 In de tijd van ontdekkers en hervormers
Staten-Generaal afzweren Spaanse koning Filips ll. Vastgelegd in Plakkaat van Verlatinge:
- Vorst, aangesteld door God, moet onderdanen beschermen tegen ongeluk, overlast en geweld.
- Filips schond vastgelegde privileges uit Charter van Kortenberg (1312) en Blijde Inkomste (1356).
Zonder instemming steden en gewesten oorlog/belasting (handel en nijverheid).
- Recht onderdanen op eerlijke rechtsspraak geschonden. Alva, zijn onbevoegde vertegenwoordiger,
liet ze berechten met Spaanse wetten.
- Schuldig aan geloofsvervolging terwijl volk alleen tegenover God hoeft te beantwoorden.
- Onderdanen hadden volgens Franse calvinist Beza recht zich te verzetten tegen vorst die tiran
werd.
Ondertekening van dit plakkaat was hoogtepunt Opstand v/d Nederlanders. Vanaf 14 e eeuw bijna twee
eeuwen één vorst. Hertog van Bourgondië -> Filips de Goede -> Franse koning -> Habsburgse vorst en
koning van Spanje Karel V veroverde alle Nederlanden boven grote rivieren. Hij versterkte centralisatie en
bestreed protestanten met centrale rechtbanken (schond rechten zelf besturing en zelf berechten
stad/gewest). Zoon Filips ll voortzetting centralisatie en vervolging protestanten. Gevolg: toename verzet
edelen en regenten & nieuwe protestante stroming (calvinisme).
1566 Hagenpreek door calvinistische dominees -> Beeldenstorm. Filips verving landvoogdes van Parma
door hertog van Alva. Willem van Oranje begon Nederlandse Opstand tegen hem 1568.
1597 -Terug verovering
-Unie van Utrecht (samenwerking opstandige steden en gewesten).
Als compromis spraken ze gewetensvrijheid af: geen geloofsvervolging. Er ontstond federale staat
uit:
1588 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wiessx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now