In dit document vind je de volledige samenvatting van Hoofdstuk 1 uit het boek Aardrijkskunde BuiteNLand voor vwo 5 de 3e editie. Alle begrippen staan erin en alles staat goed en helder uitgelegd. Ook de bronnen worden behandeld. Ik ben zelf niet zo goed in aardrijkskunde maar met deze samenvatting...
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt.
Hierdoor wordt de wereld ook wel een global village genoemd. Dit komt omdat de relatieve afstand
afneemt als gevolg vd snelle daling van reistijden en de kosten daarvan. Tijd- ruimtecompressie: tijd
en ruimte worden als het ware in elkaar gedrukt.
3 processen spelen een rol:
1. Ligging verandert, de absolute niet maar wel de relatieve ligging. Door globalisering gebeurt dit
steeds sneller. Beslissend hiervoor zijn de positie van een gebied ten opzichte van belangrijke
economische centra (1), en de ligging ten opzicht van een belangrijke vervoersas (2). Dit is vooral
voor bedrijven belangrijk om producten snel te vervoeren.
2. Afstand krimpt, informatie, geldstromen en ideeën gaan snel over de wereld maar dat geldt niet
voor goederenstromen. Ook wordt het goedkoper. Afstandsverval loopt op. Dit is de interactie
tussen gebieden die afneemt naarmate de afstand toeneemt. De remmende factor zijn de
vervoerskosten en dus toch de absolute afstand.
3. Grenzen vervagen, er is amper grenscontrole. Deze openheid blijft niet voor iedereen gelijk, het
geldt namelijk wel voor bedrijven die ergens willen vestigen maar niet voor vluchtelingen.
Paragraaf 2 Transport
Belangrijkste motor achter globalisering is de transporttechnologie, er zijn 3 ontwikkelingen in de
afgelopen decennia:
1. Reis- en vervoerstijden zijn gedaald
2. Transport is goedkoper door groei vd capaciteit van schepen
3. Infrastructuur rondom transport is verbeterd
Volgens de interactietheorie moet aan 3 basisvoorwaarden voldoen om uitwisselingen tussen twee
gebieden tot stand te brengen:
1. Complementariteit, vraag en aanbod.
2. Transporteerbaarheid, het moet tegen een redelijke prijs over een redelijke afstand vervoerd
moeten worden.
3. Geen tussenliggende mogelijkheden.
Omstandigheden kunnen wel veranderen door
- Het verbeteren van infrastructuur waardoor bereikbaarheid toeneemt. Gebieden die altijd
afgesloten waren vd rest zijn opeens aangesloten.
- Het verdwijnen van politieke barrières.
- Innovaties op transportgebied, bv de container waardoor vervoer efficiënter is. Zo worden
producten gemaakt op de plek waar het het handigst is.
Paragraaf 3 De eeuw van informatie
De ontwikkeling van communicatie- en informatietechnologie gaat razendsnel. Internet verbindt
miljarden mensen en zonder de datastroom zouden grote delen van de samenleving niet meer
functioneren. Deze factoren beïnvloeden de richting en intensiteit vd internationale communicatie:
1. Economische factoren, de handels- en informatiestromingen lopen parallel en er kan steeds meer
worden rekening gehouden met de klant.
2. Geografische factoren, naarmate de afstand tussen landen toeneemt, daalt de intensiteit van het
contact. Deze regel wordt doorkruist als er in een land grote groepen migranten wonen. Dan neemt
de communicatie tussen het voormalige moederland en de vroegere kolonie toe.
, 3. Culturele factoren, informatie-uitwisseling is geringer als de cultuur en taal verschillen tussen
twee landen.
De informatietechnologie is misschien wel het diepst doorgedrongen in de internationale financiële
markten. Dat kan gaan om:
- investerings- en handelskapitaal
- kapitaal van particulieren en bedrijven op zoek naar plaatsen waar het rendement het hoogst is en
de belastingdruk het laagst
- flitskapitaal; enorme geldstromen die samenhangen met de speculatie in valutakoersen
De toename van kapitaalstroming in het zuiden is opvallend zoals de BRICS. Door ruimtelijke
spreiding over verschillende tijdzones is zakendoen een 24 uursbusiness geworden. Internet houdt je
overal op de hoogte van de situatie van de wereld en je kan gelijk reageren, je zou het kunnen zien
als een overwinning op de belemmering van grens, afstand en tijd; mondiale netwerken zijn het
resultaat.
Ook in ontwikkelingslanden zullen steeds meer mensen online gaan wat ook het bbp opstuwt.
Natuurlijk zal er een digitale kloof blijven bestaan maar vooral een kloof van generatie en minder
geografisch.
Paragraaf 4 Globalisering: economisch bekeken
De vrijemarkteconomie is het leidende economische systeem geworden door het instorten vh
communisme in Oost-Europa en door de toetreding van China tot de WTO
(Wereldhandelsorganisatie). De liberalisering van de wereldhandel is daardoor toegenomen met als
gevolg dat de productie en uitwisseling van goederen een steeds internationaler karakter krijgt. De
motoren achter dit proces zijn de mno’s (multinationale ondernemingen). Word ondersteund door:
- enorme verbetering van de transport- en communicatietechnologie
- overheden die veel handelsbelemmeringen hebben opgeruimd -> vrijhandel
- de deregulering vd financiële markten waardoor banken en beurzen internationaal opereren.
De gevolgen van deze economische globalisering na 1990 kun je aflezen aan de sterke stijging van
buitenlandse investeringen, de groei van internationale transport- en communicatieverkeer en snelle
toename van de wereldhandel. Sinds 2012 daalt de groei door afkoeling van de economieën in de
BRICS en dan vooral door China.
Tegenwoordig zijn productieafdelingen niet meer gekoppeld aan 1 nationale thuisbasis maar kiezen
ze voor de diverse onderdelen locaties waar ze de meeste winst kunnen halen. De productieketen
van goederen wordt steeds meer opgedeeld en verspreid. Een gevolg is dat een groot deel van de
wereldhandel plaatsvindt tussen de verschillende onderdelen van de eigen multinational. Daardoor
zijn de handel en het vervoer veel sneller gegroeid dan de productie. Daarnaast gaan mno’s uiteraard
ook internationaal om nieuwe afzetmarkten te verkopen. Een plek is erg belangrijk voor bedrijven.
Globalisering zorgt ook voor verbrokkeling zoals bij nieuwe internationale arbeidsverdelingen wat
laat zien welke taken elk deel vh wereldsysteem voor zijn rekening neemt. Voor 1970 leverde de
periferie grondstoffen en goedkope arbeiders, de productie vond plaats in centrumlanden. Door
globalisering vormen bv India en Vietnam een aantrekkelijke vestigingsplaats, met als gevolg dat
vooral in Azië miljoenen mensen niet meer in armoede leven. Witteboordenbanen (callcenters,
onderzoeksbureaus) verdwijnen naar goedkopere landen. Tenslotte treedt ook verbrokkeling op
doordat niet alle gebieden even aantrekkelijk zijn voor internationaal bedrijfsleven. Met als gevolg
dat in de wereld maar ook in een land grote verschillen ontstaan tussen gebieden die wél meedoen
en die niét meedoen zoals in Bangalore in India. Deze regionale ongelijkheid gaat vaak hand in hand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jiskastuij2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
