HOOFDSTUK 1
DE WERELD EEN MOZAÏEK VAN REGIO’S
Paragraaf 1.1 De wereld indelen
De wereld is in een rap tempo met elkaar verbonden geraakt in de afgelopen eeuw. De wereld is een
global village geworden gebied dat steeds meer met andere gebieden overal ter wereld te maken
heeft via allerlei sociale netwerken
Daarnaast gaan landen op veel verschillende gebieden relaties met elkaar, dit wordt veroorzaakt
door globalisering Het doorgaande proces van politieke, sociale en culturele samenhang tussen
bedrijven, gebieden of landen over de hele wereld, waardoor landgrenzen vervagen. Het heet ook wel
mondialisering.
De mate waarin een land relaties onderhoudt wordt vastgesteld volgen de globaliseringsindex.
En zijn verschillende manier waarop we de wereld kunnen indelen:
- Cultuurgebieden (macro)regio met gemeenschappelijke cultuurkenmerken
Er zijn vier grote mondiale overgangsgebieden:
Noord-Amerika naar Latijns-Amerika
Noord-Afrika naar Sub-Sahara-Afrika
Europa naar Sovjet-Unie
Rusland naar Oost- en Zuid-Azië
- Democratische gehalte mate waarin politieke, economische en sociale macht verdeeld is
over de bevolking van een land.
- Rijke en arme regio’s. Dit wordt geconcludeerd aan de hand van de welvaart, dit wordt
gemeten aan de hand van het Bruto Binnenlands Product per inwoner (BBP) De totale
geldwaarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten (per jaar) per hoofd
van de bevolking.
Er is ongelijkheid tussen bepaalde gebieden:
Regionale ongelijkheid Verschillen in het ontwikkelingspeil tussen gebieden die als
onrechtvaardig ervaren worden.
Sociale ongelijkheid Sociale verschillen tussen bevolkingsgroepen, die als
onrechtvaardig ervaren worden.
- Dicht- en dunbevolkte regio’s hebben invloed op de indeling van de wereld. Dit kunnen we
bekijken aan de hand van de volgende begrippen:
Bevolkingsspreiding Verdeling van woonplaatsen van de inwoners over een gebied.
Bevolkingsdichtheid het (gemiddelde) aantal inwoners per km2 in een regio.
Verstedelijkingsgraad Aandeel van de stedelijke bevolking in de totale bevolking.
Verstedelijkingstempo Snelheid waarmee de verstedelijkingsgraad (per jaar)
veranderd (in procenten).
Paragraaf 1.2 Scheidslijnen in Europa
Het is lastig aan te geven waar Europa eindigt en Azië begint. Er is geen duidelijke scheidslijn is er niet
en een duidelijke cultuurgrens is ook niet aan te wijzen. Dit komt door eeuwenoude contacten tussen
de volkeren. Dit wordt ook wel diffusie genoemd Verspreiding van een verschijnsel van gebied tot
gebied (ruimtelijke diffusie) of binnen bevolkingsgroepen (sociale diffusie).
, Europa is relatief best klein maar het aantal staten is relatief erg groot, er zijn veel staten ‘uit elkaar
gebrokkeld’. Dit komt door geopolitieke, culturele en economische processen:
- Geopolitiek machtsverhoudingen tussen landen of gebieden in de wereld.
Door een verminderde macht van Rusland sloten veel landen zich bij het westen aan.
- Cultureel
In veel landen wonen er veel volkeren en culturen naast elkaar. Dit kan leiden tot
instabiliteit, zoals regionalisme het streven naar een zekere mate van autonomie,
dan wel afscheiding in een deel van een land door een groep mensen met een eigen
identiteit.
- Economisch
Er kunnen veel verschillen zijn in inkomen, en ook de economische groeiverschillen
kunnen soms sterk van elkaar afwijken.
Er vindt ook eenwording van staten plaats in Europa. Er vindt dan bijvoorbeeld blokvorming plaats
Organisatie van landen, vooral op politiek en economisch gebied (denk aan de Europese Unie). Dit kan
ook worden gekwalificeerd als een samenwerkingsverband groep van landen of organisaties die
regelmatig overleg met elkaar hebben.
- Op politiek gebied is blokvorming veel zwakker dan op economisch gebied, omdat landen
vaak hun soevereiniteit niet willen verliezen/verminderen.
De bevolkingsgroei van Europa is klein, dat is kenmerkend voor landen met een hoog
ontwikkelingspeil. Veel landen bevinden zich in de laatste fase van de demografische transitie De
overgang van een niveau van hoge geboorte- en sterftecijfers naar een laag niveau van geboorte- en
sterftecijfers.
In deze transitie zijn vijf fasen te kwalificeren:
1. Geboortecijfers zijn hoog, maar bevolking groeit traag vanwege hoge sterftecijfers.
2. Geboortecijfers zijn hoog, bevolking begint sneller toe te nemen doordat het sterftecijfer
daalt.
3. Het geboortecijfer daalt, omdat er nu meer welvaart is.
4. Geboortecijfers en sterftecijfers zijn laag, de bevolkingsgroei daalt nu
5. Vergrijzing neemt toe, daarmee stijgt het sterftecijfer en daalt het geboortecijfer. Er is nu
sprake van een sterfteoverschot.
Niet alleen natuurlijke geboorte en sterfte zorgen voor de bevolkingsgroei of -afname. Migratie
speelt hierin ook een belangrijke rol.
Het belangrijkste kenmerk van de demografie is
de leeftijdsopbouw De samenstelling van de
bevolking op basis van leeftijd en geslacht.
Demografische druk De verhouding tussen
de actieve en de niet-actieve bevolkingsgroep.
- Actieven: mensen tussen de 20 en 65
Paragraaf 1.3 De islamitische wereld
Het Arabischsprekende deel is kleiner dan het
islamitische deel van de wereld.
Kenmerken van de islamitische wereld:
- Ligging en begrenzing
Brede overgangszones
- Demografische kenmerken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottebrouwer26. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.36. You're not tied to anything after your purchase.