De stadia van verandering kunnen worden gezien als de vijf stappen die gezet moeten
worden om nieuw gedrag aan te leren en dit nieuwe gedrag blijvend toe te passen.
1.1 Precontemplatiestadium (struisvogelfase)
Struisvogelfase
Het probleem bestaat niet
Cliënten onderschatten de voordelen van veranderen
Cliënten overschatten de investering om te veranderen
Meestal zijn cliënten in het precontemplatie-stadium degenen die door iemand anders naar
de counselor worden gestuurd.
In het eerste stadium bestaat het probleem gewoonweg niet. Cliënten zijn niet van plan om
actie te ondernemen om te veranderen, wellicht omdat zij niet of onvoldoende geïnformeerd
zijn over wat de consequenties zijn van doorgaan met wat zij nu doen. Meestal zullen zij in
dit stadium hun kop in het zand steken. Het onderwerp wordt zo goed en zo kwaad als het
gaat vermeden: er is simpelweg geen probleem. Mensen in deze struisvogelfase komen
meestal over als ongemotiveerd en afkerig van alle bemoeienissen. Cliënten kunnen zich
ook in dit stadium bevinden vanuit een interventiemoeheid: doordat er al zoveel is
uitgeprobeerd zonder voldoende resultaat raken zij moedeloos. Bij kwesties waar schaamt
een rol speelt, kenmerkt dit stadium zich in het vermijden en weglopen van die
oncomfortabele gevoelens. Kernachtig gezegd, geldt voor dit stadium: het probleem bestaat
niet.
Wanneer het om disfunctioneel of ineffectief gedrag gaat, onderschatten mensen de
voordelen van veranderen en overschatten zij de investering die daarvoor nodig is. Juist
daarom zijn zij ook weinig gemotiveerd om te veranderen. Ze zijn geneigd in dit stadium te
blijven steken. Er is namelijk geen “ingebouwd” mechanisme dat hen van dit stadium naar
het volgende zal brengen. Meestal gebeurt dat pas als de directe omgeving een duwtje geeft
en hen aanzet tot zwart-witdenken, wat we bijvoorbeeld zien bij een incident of crisis. Het is
dan de omgeving die vindt dat het genoeg is geweest. Zo’n crisis forceert hen als het ware
over een drempel te stappen, uit hun comfortzone te komen. In die zin zou een crisis
noodzakelijke zijn om tot verandering te komen.
, 1.2 Contemplatiestadium (kat-uit-de-boom-kijk-fase)
Kat-uit-de-boom-kijk-fase
Wikken en wegen
Weerstand wordt geuit
Oplossingen worden weggewimpeld
Er wordt tegen de investering opgekeken
Dit soort cliënten weet wel dat er iets aan de hand is, maar wil nog niet veranderen.
In dit stadium gaan mensen wikken en wegen. Een verandering kan in een afzienbare
periode worden verwacht. In dit stadium wordt er wel weerstand geuit: de voor- en nadelen
worden kritisch bekeken en besproken. Er wordt diep over nagedacht en er wordt tegen de
investering opgekeken. De neiging bestaat om te vervallen tot eindeloos analyseren. Er
ontstaat een soort ambivalentie en een neiging tot uitstellen. Oplossingen worden in dit
stadium steevast weggewimpeld. Dit kat-uit-de-boom-kijken zal normaliter vanzelf leiden tot
het volgende stadium, maar kan flink wat tijd in beslag nemen. Wederom kan de counselor
het proces een handje helpen door de argumenten serieus te nemen. De socratische dialoog
kan hier ook goed voor worden ingezet, bijvoorbeeld door vragen zoals: “wat is het
allerergste dat je zou kunnen gebeuren, wanneer je wel (of juist niet) de stap naar
verandering zet?”
1.3 Voorbereidingsstadium
Cliënten willen problemen aanpakken
Zij weten nog niet precies hoe
Zij bereiden zich voor op verandering
Valkuil = over-enthousiasme
Dit soort cliënten is gemotiveerd om te veranderen.
In dit stadium ervaren de cliënten iets als een probleem en zijn ze zover dat ze er iets willen
aan doen. In dit stadium hoef je de cliënten nauwelijks nog gaan motiveren. Het is meer een
kwestie van doseren, want cliënten kunnen vergalloperen door over-enthousiasme. Als
counselor zorg je dat er kleine stappen worden gezet, stappen die leiden tot een gevoel van
overwinnen. Kleine succeservaringen dus. Motiverende gespreksvoering is een techniek die
in deze fase vaak wordt gehanteerd.
1.4 Actiestadium
Cliënten gaan hun gedrag daadwerkelijk veranderen (gaan experimenteren)
Het veranderde gedrag is echter nog niet verankerd
Valkuil: honeymoon-effect
Cliënten in dit stadium hebben hulp nodig om door te zetten.
In dit stadium worden nieuwe vaardigheden niet alleen aangeleerd, maar ook structureel
toegepast. De cliënten gaan experimenteren met andere manieren van doen. De grootste
valkuil in dit stadium is het “honeymoon-effect”: zodra de cliënten positieve effecten zien,
denken zij dat het probleem is opgelost. Zij vinden het opeens niet meer nodig zichzelf in te
spannen en worden laks. Het nieuwe gedrag is echter nog niet ingesleten. Daardoor kunnen
zij binnen de korste keren terugvallen in oude en bekende patronen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizadebacker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.