Thema 4 Transport
Basisstof 1: Transportsystemen
Transport op kleine afstanden door diffusie
Vatenstelsel van planten bestaan uit: (transport op grote afstanden)
Houtvaten anorganische sapstroom (opwaartse sapstroom van wortels naar de baladeren)
- Vervoeren water en mineralen (zouten)
Bastvaten organische sapstroom (vanuit bladeren naar alle delen van plant)
- Vervoeren water en assimilatieproducten (suikers)
- Centrale cilinder bestaat uit endodermis,
bastvaten en houtvaten.
- Meeste transport verloopt via celwanden.
Bij endodermis juist via de celmembraan.
Want het Bandje van Caspary (kurkbandje)
laat geen stoffen door
- Endodermis ‘bepaalt’ wat in de centrale
cilinder terechtkomt
- Zouten worden met actief transport
opgenomen
- Water volgt door osmose
Transport via houtvaten dankzij 3 krachten: (anorganisch)
1) Worteldruk: water en mineralen worden omhoog gebracht via houtvaten naar de bladeren
Water wordt opwaarts geduwd door:
- Actief transport van zouten in wortel door endodermiscellen
- Osmose in wortel
- Kurkbandje voorkomt tergstroom zouten/water
2) Door capillaire werking van de houtvaten wordt het water omhooggetrokken (mogelijk want
houtvaten zijn nauw)
- Van wortel tot blad zijn watermoleculen
verbonden door cohesie (waterstofbruggen)
o Cohesie co-op (eigen soort)
- Tegen de zwaartekracht in door adhesie (tegen
rand)
o Adhesie andere (andere soort)
, Thema 4: Transport Havo 5
3) Door verdamping van water wordt water aangezogen uit de houtvaten (via de nerven)
- Water verdampt in luchtholtes in bladeren.
- Waterdamp wordt aan buitenlucht afgegeven via de huidmondjes
- Door verdamping neemt oppervlaktespanning toe. Door cohesie/adhesie van watermoleculen
wordt water naar de balderen ‘getrokken’
- Verdamping heeft meer invloed op waterverplaatsing dan worteldruk
- Verdamping verschilt door weeromstandigheden
Transport door bastvaten (organisch)
1) Bastvaten vervoeren organische stoffen (water en assimilatie producten zoals suiker) van een
bron naar een weefsel dat deze nodig heeft dus naar alle delen in de plant
De stroomrichting verschilt per dag/seizoen
2) In de vaatbundels in stengels liggen bastvaten aan de buitenkant, in de nerven in balderen aan
de onderkant
Organische en anorganische sapstroom
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaragalis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.22. You're not tied to anything after your purchase.