Summary
Joost Van Oort samenvatting HC Republiek VWO
- Course
- Level
Een erg uitgebreide samenvatting van alle Joost Van Oort YouTube filmpjes. Het niveau is VWO.
[Show more]
Seller
Follow
roosheffelaar
Reviews received
Content preview
Historische Context: De RepubliekJoost van Oort filmpjes
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
§1 Luther en de Reformatie
Begin van de 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
Roem, rijkdom en macht → eigen staat en leger, handel in de aflaten (plekje in de
hemen kopen) en onwetend.
Bijgeloof → de geestelijke hadden relikwieën en erediensten om te zorgen hoe je
naar de hemel kon gaan.
Volgens Luther waren deze allemaal niet nodig om naar de hemel te gaan. Het enige wat je
moest doen was het volgen van de bijbel. Deze moet daarom ook in de volkstaal verspreid
worden overal.
De protestantse boodschap werd verspreid via het nieuwe media pamflet en boek. Hierdoor
werd het heel snel verspreid. In Duitse rijk groeide de aanhang van Luther. Karel V was de
baas. Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom
steunen veel vorsten de ideeën van Luther. Karel is katholiek en mag Luther niet.
1521: Rijksdag Worms: Karel roept Luther op om in Worms te verschijnen. Luther moet zijn
ideeën herroepen. Luther weigert dit, maar hierdoor verklaart Karel V Luther vogelvrij,
waardoor iedereen hem kan doden zonder dat je daar straf voor krijgt. Luther wordt
verstopt in het kasteel van Saksen. Hierdoor ontstaat er wel een scheuring in de Christelijke
kerk. Aan de ene kant de katholieke die de paus trouw blijven en aan de andere kant de
protestanten die de bijbel als uitgangspunt gebruiken.
Ka wat hierbij hoort: de protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in
West-Europa tot gevolg had.
Luther krijgt steun van de Duitse vorsten. Er ontstaan godsdienstoorlogen doordat sommige
vorsten wel nog katholiek blijven.
1555: Vrede van Augsburg: vrede tussen de Duitse protestantse vorsten en Karel V. ‘Wiens
gebied, diens gebed’. De vorst bepaalt welk geloof er in welk gebied er is. Karel V vindt dit
maar niks omdat hij hier dus geen invloed op heeft.
§2 centralisatiepolitiek van Karel V
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen ging via het feodale leenstelsel. De Duitse
keizer en de Franse koning regeerde. Ze benoemde graven en hertogen (de hoge adel) om
kleinere gebieden in het rijk te besturen. Waarin de lage adel ook iets meer macht kregen
binnen de dorpen. De koning en de keizer hebben weinig te zeggen, de hoge adel regeerde
samen met de Staten. Er is geen sprake van een centraal bestuurd, maar grote
zelfstandigheid van de gewesten.
In de 15e en de 16e eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij
sterker. Dit komt door de toename van handel en nijverheid. Ze moeten wel steeds meer
belasting betalen aan de hoge adel maar hierdoor krijgen ze wel steeds meer privileges.
Karel V vindt het niets dat de 17 gewesten zelf willen besturen. Karel wil duidelijkheid en
eenheid: centralisatie. Maar dit beleid vormt een bedreiging voor de privileges van de
steden.
, 1531: instelling van de drie collaterale raden. Hebben zich gevestigd in Brussel.
1. Raad van state → de belangrijkste Nederlandse edelen, zij mogen advies geven over
het beleid in de 17 gewesten.
2. Geheime raad → rechtsgeleerden. Zij zorgen voor het opstellen van wetten en
toezicht houden op bestuur van gewesten en steden. Hebben het meeste invloed op
centralisatie.
3. Raad van financiën → hoge edelen en rechtsgeleerden. Zij zorgen voor de uitvoering
van en toezicht houden op het financiële gebied.
Ka: het begin van staatsvorming en centralisatie.
1555: Karel wordt opgevolgd door Filips II. Deze zet het centralisatiebeleid van zijn vader
door. Filips is altijd in Spanje dus zet het dagelijks bestuur over de Nederlanden in de handen
van de landvoogd, in dit geval Margaretha van Parma.
§3 kettervervolgingen in de Nederlanden
In de Nederlanden kreeg de kerkhervormer Calvijn meer aanhangers dan Luther. Vooral
boven de rivieren zijn de Calvinistisch. Volgens Calvijn mag een gelovige zijn geloof zelf
bepalen, zonder toestemming van de overheid. Hierin verschilt hij met Luther die vindt dat
de vorst dat doet.
1550: instelling van de bloedplakkaten door Karel V
Doodstraf en inbeslagname van goederen als gevolg van:
- Drukken, schrijven, verspreiden en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen.
- Bijwonen van protestante bijeenkomsten.
- Huisvesten van protestanten.
Karel gedraagt zich hier als een absolute vorst.
Filips II zet het beleid van Karel V voort. Ook hij gaat de protestanten vervolgen. Veel
Nederlanders twijfelen aan de zin van de strenge vervolging en waren bezorgd over de
aantasting van hun privileges.
1566: indienen smeekschrift, door de lage Nederlandse adel, een verzoek tot matiging van
de kettervervolgingen aan Margaretha van Parma. Zij kon weinig doen want ze moest
wachten op Filips vanuit Spanje. Toch belooft zij tijdelijk minder kettervervolgingen. Er
komen steeds meer calvinistische bijeenkomsten. Een bijeenkomst loopt uit de hand de
beeldenstorm. Als hooligans vernietigen ze katholieke gebouwen.
Reacties op beeldenstorm: Landvoogd eist trouw van de Nederlandse edelen want zij was
het er niet mee eens. De hoogste edelman is Willem van Oranje weigert en vertrekt naar
Duitsland. Hij is zelf katholiek maar wilt hier niet aan mee werken. Filips II houdt de
Nederlandse edelen verantwoordelijk voor de beeldenstorm. Hij stuurt hertog van Alva naar
Nederland om de nieuwe landvoogd te worden.
Alva stelt de Raad van beroerten in om de beeldenstormers te straffen. Midden in Brussel
worden mensen onthoofd. Deze raad treedt dus hard op. De Nederlandse bevolking gaat
twijfelen en er is veel weerstand onder de bevolking, ook de katholieken. Veel calvinisten
vluchten naar het buitenland omdat ze bang zijn.
§4 het begin van de Nederlandse opstand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosheffelaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51683 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now