Summary
samenvatting Biologie voor jou havo 5 hfst 7 bescherming en evenwicht
- Course
- Level
samenvatting Biologie voor jou havo 5 hfst 7 bescherming en evenwicht
[Show more]
Seller
Follow
raynacaitlin
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 7 bescherming en evenwichtpar 1
de huid beschermt het lichaam tegen de invloeden van buiten zoals beschadiging, binnendringen van
ziekteverwekkers en DNA beschadiging door UV straling. Ook gaat de huid waterverlies door
verdamping tegen, waardoor uitdroging kan worden voorkomen.
De huid bestaat uit twee delen de opperhuid en de lederhuid.
De opperhuid bestaat uit twee lagen de kiemlaag en de hoornlaag. De hoornlaag bestaat uit dode en
verhoorde dekweefselcellen ( epitheelcellen). De hoornlaag zorgt voor bescherming tegen
beschadiging, uitdroging en infecties. Eelt zijn punten waar de hoornlaag extra dik is. De kiemlaag
bestaat uit levende epitheelcellen (dekweefsel). De onderste laag cellen van deze laag deelt zich
voortdurend. De bovenliggende lagen cellen schuiven naar buiten, verhoornen en sterven af. In de
opperhuid liggen geen bloedvaten, de cellen krijgen voedingsstoffen en zuurstof via de
weefselvloeistof van de lederhuid.
In de kiemlaag liggen pigment vormende cellen: de melanocyten. Deze vromen het donkere pigment
melanine en geven dit via hun uitlopers aan de nabij gelegen opperhuidcellen af. De vorming van
melanine wordt gestimuleerd door blootstelling van de huid aan zonlicht. Melanine beschermt de
delende cellen in de kiemlaag tegen de schadelijke invloed van UV straling in zonlicht.
Door de opperhuid heen steken haren, deze groeien uit haarzakjes waarin talgklieren zich bevinden
(die scheiden talg af, een vettige stof die het aar en de hoornlaag soepel houd)
De lederhuid bestaat grotendeels uit bindweefselcellen. In de lederhuid liggen zintuigcellen, uitlopers
van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren. Onder de huid ligt het onderhuidse
bindweefsel, hierin ligt vet opgeslagen in vetcellen (deze zijn relatief groot en hebben een grote
vacuole waarin vet is opgeslagen. Het vet heeft een warme isolerende werking.
De huid speelt een belangrijke rol bij de regeling van de lichaamstemperatuur. Het binnenste deel
van het lichaam is min of meer constant met een temperatuur van 37 graden, aan de buitenzijde is
deze temperatuur meestal wat lager. Ruim 70% van de warmte productie is afkomstig van het hart
de longen, de nieren, de hersenen, het darmkanaal en de lever, terwijl deze organen minder dan 10%
uitmaken van het lichaamsgewicht.
Bij lichamelijke inspanning vindt in actieve skeletspieren een intensieve dissimilatie plaats. Hierdoor
stijgt de temperatuur op plaatsen aan de buitenzijde van het lichaam. Bloed zorgt voor verdeling van
warmte over het hele lichaam.
De regeling van de lichaamstemperatuur is een voorbeeld van homeostase (Homeostase is het
proces waarbij organismen het interne milieu van chemische en fysische processen in evenwicht
houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het organisme zich bevindt). De
lichaamstemperatuur kan constant worden gehouden als er een evenwicht is tussen de
warmteproductie en afgifte ( warmtebalans). De lichaamstemperatuur wordt geregeld door het
temperatuurcentrum in de hypothalamus.
Koude- en warmtezintuigen in de hypothalamus registreren de temperatuur van het bloed ca 37
graden normaal. De warmteproductie is vooral afhankelijk van de intensiteit van de dissimilatie.
Wanneer de temperatuur van het bloed in de hypothalamus onder de norm waarde komt kan de
warmte productie worden verhoogd door een hogere intensiteit van de dissimilatie. Bij een sterke
daling kunnen ongewilde spierbewegingen optreden. Afbld 14
, Bij de warmteafgifte zijn vooral het bloed en de huid betrokken. Het lichaam geeft warmte via de
huid af aan e omgeving. De afgifte is groter naarmate het verschil tussen de omving en de huid groter
is. De temp van de huid kan worden geregeld door aanpassing van de hoeveelheid bloed die door de
huid stroomt, hoe meer bloed des te groter de warmte afgifte. Ook kan de afgifte worden vergroot
door de productie van zweet. Zweet bestaat voornamelijk uit water en zouten. Door verdamping van
het water ui zweet wordt er warmte aan het lichaam onttrokken.
Als in de hypothalamus een temperatuur boven de normwaarde wordt waargenomen zorgt het
temperatuurcentrum ervoor da de bloedbanen in de huid zich verwijden en dat de zweetklieren
meer zweet afgeven. Als in de hypothalamus een temperatuur onder de normwaarde wordt
waargenomen zorgt het temperatuurcentrum ervoor dat de bloedvaten vernauwen en dat de
zweerklieren minder zweet afgeven.
Bij veel zoogdieren worden de haren en veren recht opgezet waardoor een dikkere stilstaande
luchtlaag ontstaat die isolerende is en de warmteafgifte beperkt.
Par 2
Je lichaam wordt constant belast door ziekteverwekkers die het lichaam binnen proberen te dringen.
Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein zoals virussen en bacteriën. Het binnendringen wordt
een infectie genoemd. Bij bacteriën, schimmels en dieren ontstaan de ziekteverschijnselen vaak door
giftige stoffen die ze afgeven. Veel virussen bestaan uit een streng DNA met daaromheen een
eiwitmantel. Het virus DNA wordt bij een infectie in gastheercellen overgebracht. Na het
binnendringen van het virus-DNA in de gastheercellen vermenigvuldigen de virussen zich in deze
cellen. De cellen gaan daardoor dood. Schimmels infecteren zich meestal onder de huid of de
luchtwegen, terwijl bacteriën, virussen en eencellige dieren vaak het lichaam binnendringen. Ook
stoffen die via je huid binnendringen of die je inademt of inslikt kun je ziek worden. stoffen of cellen
die niet in je lichaam thuishoren noemen we lichaamsvreemd. Je lichaam heeft verschillende
mechanismen waarmee het zich beschermt tegen lichaamsvrede organismen en stoffen.
De huid en slijm vormen de eerste linie in afweer. Door hun bouw vermoeilijken zij het
binnendringen van ziekteverwekkers en schadelijke stoffen. Oogvocht en speeksel spoelen indringers
weg terwijl slijm in de neus, de luchtwegen, het verteringstelsel, het uitscheidingsstelsel en het
voortplantingsstelsel ziekteverwekkers opvangt. Dit wordt mechanische afweer genoemd.
Zweet en olie van de huid zorgen voor een ph tussen de 3 en 5 waardoor veel bacteriën niet op de
huid kunnen groeien, dit wordt chemische afweer genoemd.
Wanneer ziekteverwekkers het intern milieu toch binnendringen wordt het immuunsysteem
geactiveerd. Belangrijke organen in het immuunsysteem zijn het beenmerg de thymus, de milt en de
lymfeknopen.
Binnen het immuunsysteem worden twee typen afweermechanismen onderscheiden : aspecifieke en
specifieke afweer.
Aspecifieke afweer is gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers, komt voor bij alle
dieren en planten en dient als snelle afweer tegen infectie. En is de basis voor de specifieke afweer.
Specifieke afweer is gericht tegen één type ziekteverwekkers en komt alleen voor bij gewervelde
dieren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller raynacaitlin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49160 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now