Oncologie Handboek voor verpleegkundigen en andere hulpverleners
Stadiëring
Zoals gezegd is naast de classificerende diagnose, eventueel aangevuld met de maligniteitsgraad, de
uitbreiding van de ziekte in het lichaam van groot belang voor de prognose en behandeling.
Verspreiding door het lichaam kan op verschillende manieren optreden:
- Ingroei in omliggende weefselstructuren;
- Lymfogene metastasering naar de regionale lymfeklieren;
- Hematogene metastasering.
Stadiëringssystematiek
Bij de stadiëring van kanker wordt vaak de zogenoemde TNM-classificatie (tumor-node-metastase)
gebruikt:
- T staat voor de grootte van de tumor.
- N staat voor de mate van aantasting van de regionale lymfeklieren ( in de omgeving van de
primaire tumor).
- M staat voor metastasen via de bloedbaan (op afstand).
Elk tumortype heeft een specifieke TNM-classificatie. Naast de TNM-indeling wordt voor de
verschillende tumortypen ook vaak nog een andere stadiëringssystematiek aangehouden.
Diagnostische onderzoeken
De basis van goede diagnostiek wordt gevormd door een zorgvuldige anamnese en uitgebreid
lichamelijk onderzoek.
Pathologie
Binnen de pathologie kunnen 3 categorieën van diagnostisch onderzoek worden onderscheiden:
- Cytologisch onderzoek;
- Histologisch onderzoek van biopten;
- Histologisch onderzoek van operatiepreparaten.
Cytologisch onderzoek
Onder cytologisch onderzoek verstaat men het microscopisch onderzoek van losse cellen. Het
materiaal hiervoor kan op verschillende manieren worden verkregen:
- Cytologie van vocht: bijv. pleuravocht, ascites;
- Exfoliatieve cytologie: bijv. cervixuitstrijkje, bronchusbrush;
- Dunnennaaldpunctie: hierbij wordt met een dunne naald materiaal opgezogen uit
tumorachtig weefsel (bijv. een vergrote lymfeklier of borsttumor)
- Beenmergpunctie: bijv. ter beoordeling van de aanwezigheid van maligne bloedvormende
cellen bij verdenking op leukemie;
- Lichaamsexcreta: urine of sputum.
, Voor alle vormen van cytologisch onderzoek geldt dat de verkregen cellen worden uitgestreken op
een glaasje. Dit glaasje wordt vervolgens gekleurd, waarna de cellen onder de microscoop worden
onderzocht.
Histologisch onderzoek van biopten
Indien er een afwijkend, voor een tumor verdacht proces is, kunnen hieruit op verschillende
manieren kleine stukjes worden weggenomen voor histologisch onderzoek. De meeste voorkomende
bioptvormen zijn:
- Via endoscoop genomen biopten uit het slijmvlies van de tractus digesitvus: oesofagus,
maag en colon.
- Huidbiopten;
- Histologische dikkenaaldbiopten uit tumoren op talrijke plaatsten in het lichaam: hierbij
wordt een 1 tot 2 cm lang en 1 tot 2 mm dik pijpje uit een tumorproces gebiopteerd met
speciaal daarvoor ontwikkelde biopsieapparatuur.
- Via de bronchoscoop afgenomen bronchusbiopten;
- Via laparoscoop of thoracoscoop genomen biopten van peritoneale of pleuraholte;
- Incisiebiopt: met een chirurgisch mes wordt een stukje uit de tumor gesneden
Histologisch onderzoek van operatiepreparaten
Nadat op basis van cytologisch of histologisch onderzoek, vaak in combinatie met beeldvormende
diagnostiek, de juiste diagnose is gesteld, vindt in veel gevallen een operatie plaats waarbij de tumor
wordt verwijderd. Het operatiepreparaat door kleine stukjes eruit te prepareren. Van die kleine
stukjes worden coupes gemaakt die microscopisch beoordeeld kunnen worden.
Moleculaire pathologie
Aanvullende testen met moleculair biologische technieken spelen een toenemend belangrijke rol bij
de diagnostiek van maligne tumoren. De basis voor deze technieken is dat DNA of RNA uit de
tumorcellen wordt geïsoleerd en dat vervolgens met moleculair biologische technieken onderzoek
wordt gedaan naar genetische veranderingen in de tumor. Het DNA of RNA kan in veel gevallen
geïsoleerd worden uit door de patholoog op gestandaardiseerde wijze bewerkte biopten of
operatiepreparaten; voor sommige testen is het nodig om tumorweefsel in te vriezen. Sommige
genetische veranderingen kunnen in weefselcoupes onderzocht worden, zonder dat voorafgaande
isolatie van DNA of RNA noodzakelijk is.
Radiologische diagnostiek
Op de afdeling Radiologie wordt met verschillende methoden beeldvormende diagnostiek verricht.
De meest voorkomende vormen van radiologische diagnostiek zijn:
- Röntgenfoto;
Radiologisch onderzoek is het maken van een röntgenfoto, kan van elk lichaamsdeel.
- Röntgenfoto na het inbrengen van contrast;
Voor het maken van röntgenfoto’s wordt er een röntgencontrast bevattende vloeistof
ingebracht.
- Computerized tomography (CT-scan);
De CT-scan is een systeem waarbij de röntgenbuis en een geavanceerd detectiesysteem
rondom de patiënt draaien. Er wordt dan een dwarsdoorsnede van het lichaam gemaakt
- Magnetic resonance imaging (MRI);
Bij MRI wordt gebruikgemaakt van de magnetische eigenschappen van atoomkernen om
dwarsdoorsneden van het menselijk lichaam te verkrijgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirjamvanderwou. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.