Samenvatting Boom Juridische studieboeken - Inleiding Nederlands sociaal recht, ISBN: 9789462906259 Inleiding Arbeids- En Sociaalzekerheidsrecht
93 views 8 purchases
Course
Inleiding Arbeids- En Sociaalzekerheidsrecht
Institution
Maastricht University (UM)
Book
Boom Juridische studieboeken - Inleiding Nederlands sociaal recht
Samenvatting van het boek 'Inleiding Nederlands sociaal recht'. In deze samenvatting komen de hoofdstukken 1-7, 10, 11, 13, 17 en 18 en paragraaf 16.3 en 16.4 naar voren. Dit is de leerstof voor het tentamen op 29 maart 2021 van het vak 'Inleiding Arbeids- en Sociaalzekerheidsrecht' aan de Universi...
Hoofdstuk 1-7, 10, 11, 13, 17 en 18 en paragraaf 16.3 en 16.4
March 6, 2021
53
2020/2021
Summary
Subjects
sociaal recht
arbeidsrecht
zekerheidsrecht
sociale zekerheid
inleiding arbeids en sociaalzekerheidsrecht
samenvatting
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Maastricht University (UM)
Rechtsgeleerdheid
Inleiding Arbeids- En Sociaalzekerheidsrecht
All documents for this subject (2)
Seller
Follow
JustASmallTownGirl
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Het begrip sociaal recht
1.1 Het sociaal recht als juridisch vakgebied
In de praktijk worden aan de term ‘sociaal recht’ verschillende, meer en minder ruime
betekenissen toegekend:
a. In de meest enge zin omvat de term ‘sociaal recht’ alleen het socialezekerheidsrecht:
regelingen voor werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, ouderdom en dergelijke.
b. In de ruimste zin omvat de term ‘sociaal recht’ al het recht waarbij degenen worden
beschermd die in de maatschappij in economisch opzicht een zwakke positie
innemen.
c. Het meest gangbaar is het gebruik van de term ‘sociaal recht’ in Nederland echter als
overkoepelende benaming voor het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht. Het
sociaal recht heeft dan betrekking op alle aspecten van arbeid in ondergeschikt
verband en daarmee samenhangende voorzieningen.
1.2 Geschiedenis
Aanpak sociale misstanden
Basis sociaal recht
Ontwikkeling verzorgingsstaat
Stagnatie en modernisering
1.3 Ongelijkheidscompensatie
Het sociaal recht heeft een aantal eigen ‘waarden’. In een befaamd preadvies voor de
Nederlandse Juristen-Vereniging formuleerden Van der Heijden en Noordam de volgende
‘basiswaarden’ van het sociaal recht:
1. Verantwoordelijkheid
2. Bestaanszekerheid
3. Bescherming
4. Solidariteit
5. Non-discriminatie
6. Participatie
De bescherming als sociaalrechtelijke waarde is juridisch uitgewerkt in het leerstuk van de
ongelijkheidscompensatie. Met die term wordt bedoeld dat het sociaal recht tracht
economische ongelijkheid te compenseren. Het leerstuk van de ongelijkheidscompensatie
werkt ook door in de rechtspraak. Rechters laten bij hun beoordeling van een
arbeidsverhouding soms meewegen of partijen op gelijke voet hebben kunnen
onderhandelen. Rechters kijken in het sociaal recht zo nodig ook niet alleen naar de letter
van de overeenkomst, maar ook naar hoe partijen zich werkelijk gedragen.
1.4 Flexibilisering
,Onder de externe flexibiliteit wordt verstaan dat werkgevers behalve van werknemers in
vaste dienst ook gebruik maken van wisselend personeel. Daarbij gaat het niet alleen om
tijdelijke contracten. Bij de interne flexibiliteit gaat het om het meewerken door de
werknemer, ook als die in vaste dienst werkzaam is, aan wijzigingen binnen de onderneming.
Binnen een arbeidsovereenkomst wordt van een werknemer sneller verwacht dat hij
verandering van werkzaamheden of arbeidsplaats aanvaardt. Het leerstuk van ‘goed
werknemerschap’ speelt hierbij een belangrijke rol.
Aan de andere kant willen ook werknemers steeds vaker dat hun werkgever zich flexibel
opstelt en rekening houdt met hun privéleven. Tegenwoordig wordt ook veel gesproken over
‘het nieuwe werken’. Dit houdt in dat werknemers veel meer zelf bepalen waar en wanneer
zij hun werk uitvoeren. We hebben hier behalve met flexibilisering ook met individualisering
te maken. Dat laatste begrip roept in het sociaal recht spanning op. Enerzijds beoogt het
sociaal recht door algemene regelingen een sociaal stelsel in stand te houden, waarin
gelijkheid een belangrijke rol speelt. Anderzijds willen werknemers steeds meer hun eigen
regeling beïnvloeden.
1.5 Internationalisering
Goede sociale bescherming heeft een prijs, omdat de kosten van voorzieningen moeten
worden opgebracht uit de opbrengsten van de werkzaamheden. Een en ander brengt het
gevaar met zich dat landen met elkaar gaan concurreren door het verminderen van het
niveau van de sociale voorzieningen, de zogenoemde ‘social dumping’. Reeds vanaf het
begin van de twintigste eeuw pogen landen daarom samen te werken om tot internationale
afspraken te komen over minimumniveaus van bescherming van werknemers. Vooral binnen
de Europese Unie wordt een steeds groter deel van het sociaal recht ontwikkeld in
samenwerking met de andere lidstaten. dat betekent niet dat het sociaal recht in de landen
van de EU geheel uniform is of bezig is dat te worden. Richtlijnen verplichten de lidstaten op
onderdelen de wetgeving te harmoniseren.
1.6 Grondrechten
De gedachte van grondrechten speelt in het sociaal recht een belangrijke rol op de
achtergrond. De sociale grondrechten omdat zij de basis vormen van veel van het sociaal
recht; de klassieke grondrechten omdat hun doorwerking steeds vaker in allerlei
arbeidszaken aan de orde komt. De gedachte van sociale grondrechten droeg in belangrijke
mate bij aan de ontwikkeling van het sociaal recht.
1.7 Rechtsbronnen
De sociaalrechtelijke rechtsbronnen komen op verschillende niveaus tot stand: nationaal,
internationaal, per bedrijfstak, per onderneming. Regels kunnen worden geformuleerd door
zowel overheden als particuliere organisaties en bedrijven. Zij kunnen de vorm krijgen van
besluiten, maar ook van contracten, en zij kunnen zowel publiekrechtelijk als
privaatrechtelijk van aard zijn.
Wetgeving
,De belangrijkste arbeidsrechtelijke wetgeving is de titel over de arbeidsovereenkomst, titel
10 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Het algemeen deel van het vermogensrecht uit
het BW (boeken 3, 5 en 6) is in beginsel op privaatrechtelijke arbeidsverhoudingen van
toepassing, voor zover dit niet door specifieke arbeidsrechtelijke bepalingen terzijde wordt
gesteld. Voor enkele bijzondere groepen ambtenaren geldt dat zij niet vallen onder het
bereik van titel 10 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Deze ambtenaren werken op
basis van een aanstelling en niet op basis van een arbeidsovereenkomst in de zin van artikel
7:610 BW. Voor hen gelden specifieke wettelijke bepalingen.
Het grootste deel van het socialezekerheidsrecht is geregeld in wetten als de WW, de Wet
WIA en de AOW. Daarnaast kennen we algemene maatregelen van bestuur en andere
besluiten ter uitvoering van de wetgeving.
Internationale rechtsbronnen
In toenemende mate worden ook in het sociaal recht internationale rechtsbronnen van
belang. Deze zijn met name afkomstig van de Internationale Arbeidsorganisatie en de
Europese Unie. Deze verdragen hebben gewoonlijk geen rechtstreekse werking in de
Nederlandse rechtsorde in de zin dat burgers zich er direct op kunnen beroepen. Maar wel
zijn zij ‘vertaald’ in de Nederlandse wetgeving.
Cao’s
In collectieve arbeidsovereenkomsten zijn veel afspraken over arbeidsvoorwaarden
vastgelegd, zoals loonschalen, vakantierechten en overwerkvergoedingen. Op het gebied
van de sociale zekerheid vindt men er afspraken over aanvulling van loon bij ziekte, en over
vervroegd uittreden en pensioenen. Cao’s zijn vaak omvangrijke overeenkomsten. Ook aan
sociale plannen bij collectief ontslag kan de status worden gegeven van een cao. Om
rechtsgeldig te worden in de zin van de Wet cao, dienen cao’s te worden geregistreerd bij
het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Ondernemingsregelingen
Binnen ondernemingen kunnen ook regelingen gelden die niet de status hebben van een
cao. Soms hebben deze ondernemingsregelingen de vorm van een ‘personeelshandboek’.
Het kan gaan om ordemaatregelen van de werkgever, maar ook om secundaire
arbeidsvoorwaarden. Ondernemingsregelingen kunnen ook worden afgesproken met de
ondernemingsraad. We spreken dan van een ondernemingsovereenkomst. Indien de
arbeidsvoorwaarden met de OR worden afgesproken in plaats van met een of meer
vakbonden, wordt ook wel gesproken van een ‘arbeidsvoorwaardenregeling’ (AVR).
Arbeidsovereenkomst
Een arbeidsovereenkomst kan zowel mondeling worden aangegaan als schriftelijk. De
werkgever is in elk geval verplicht om op een groot aantal punten schriftelijke informatie aan
de werknemer te verschaffen over de arbeidsverhouding. De vraag of een arbeidsverhouding
is gebaseerd op een arbeidsovereenkomst, is van belang voor de toepasselijkheid van de
meeste arbeidsrechtelijke wetten op de arbeidsrelatie. Ook voor de toepassing van
, verschillende socialezekerheidswetten is dit bepalend. Van belang is dat zij toegang verschaft
tot een enorme hoeveelheid arbeidsrechtelijke regels in wetten en cao’s.
Rechterlijke uitspraken
In het bijzonder de arresten van de Hoge Raad zijn richtinggevend voor de uitleg van het
arbeidsrecht.
Andere documenten
Daarnaast bestaan er documenten die niet bindend zijn, maar toch gezaghebbende
interpretaties kunnen bevatten. Ook deze documenten zijn vaak te vinden op de website van
de desbetreffende organisatie.
Hoofdstuk 2: De arbeidsverhouding
2.1 Overzicht
Bij elke arbeidsverhouding is het van groot belang om vast te stellen of er sprake is van een
arbeidsovereenkomst in de zin van artikel 7:610 BW. Het antwoord op die vraag bepaalt
immers of grote delen van het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht op de
arbeidsverhouding van toepassing zijn.
2.2 Arbeidsovereenkomst
De meeste arbeidsverhoudingen in Nederland zijn juridisch gebaseerd op een
privaatrechtelijke arbeidsovereenkomst. Daarnaast benoemt de wet nog twee andere
overeenkomsten in verband met arbeid: de opdracht en de aanneming van werk.
De arbeidsovereenkomst is gedefinieerd in artikel 7:610 BW. Volgens dit artikel is een
arbeidsovereenkomst aanwezig als partijen overeenkomen dat:
a. De ene partij arbeid zal verrichten
b. Tegen loon
c. In dienst van de andere partij
Het is van belang dat de werknemer de arbeid ook persoonlijk zal verrichten. De
arbeidsovereenkomst is een persoonlijke overeenkomst.
Element arbeid
Het element arbeid betekent niet noodzakelijkerwijs dat de werknemer de gehele
arbeidsduur werkt. Wel is het nodig dat de arbeid ten dienste van de werkgever strekt.
Element loon
Met het element loon wordt gedoeld op de overeengekomen tegenprestatie voor de arbeid.
Een zuivere onkostenvergoeding is geen loon. Een beloning die ‘onkostenvergoeding’ wordt
genoemd, maar waar geen reële onkosten tegenover staan, kan echter wel als loon worden
beschouwd.
Element in dienst
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JustASmallTownGirl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.82. You're not tied to anything after your purchase.
