Summary
Samenvatting GESCHIEDENIS Democratische Rechtsstaat
- Course
- Level
- Book
geschiedenis boekje democratische rechtsstaat samengevat
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followzoevoermans
Content preview
Geschiedenis Samenvatting democratische rechtstaat in NederlandHoofdstuk 1 - Het denken over staat en onderdanen
1.1 De wortels van de democratie
Geschiedenis van democratische rechtsstaat begint in de Klassieke Oudheid in Griekenland
o Griekenland was verdeeld in stadstaten (poleis) waarvan Athene de grootste was.
o Burgers moesten actief zijn in het bestuur van de stad -> in de 5 e eeuw v. Chr.
ontstond in Athene een systeem waarbij burgers invloed kregen op het bestuur.
o Ook kregen bestuurders van de stad een salaris zodat zij er nog geld aan konden
verdienen.
o Hierdoor voldeed Athene aan de drie basisvoorwaarden voor een democratisch
bestuur:
Voldoende onderwijs (mannen konden lezen en schrijven)
Vrije burgers
Betaalde functies
Burgerrecht in het Oude Athene
o Vrouwen, kinderen, slaven en mensen van buiten de polis uitgesloten van het
burgerrecht.
o Burgers die wel het burgerrecht hadden mochten ook naar volksvergaderingen en
meedoen aan stemmingen -> Athene kende dus een directe democratie.
Bestuur in Rome
o Opstand tegen koning -> bestuur onder leiding van jaarlijks gekozen consuls (res
publica)
o Volksvergadering had hier minder inspraak dan in Athene -> senaat machtiger
o Regering bestond uit rijken -> oligarchie
1.2 Staatsvorming in de Middeleeuwen
West-Romeinse Rijk gaat ten onder in 476 v.Chr. en de Franken stichten een koninkrijk in
voormalig Gallië.
o Franse vorsten (waaronder Karel de Grote) proberen controle te houden m.b.v.
vazallen die een eed van trouw aflegden.
In de late Middeleeuwen slaagde de Lodewijk XI erin om zijn macht te vergrote ten koste van
de adel.
o Hij streefde naar het betalen van belasting door steden -> hierdoor kon hij
geschoolde ambtenaren betalen en het leger moderniseren.
De ontwikkelingen van Lodewijk XI en inmiddels een paar andere landen riepen verzet op.
o In Bourgondië kwam een Staten-Generaal van alle gewesten -> dit was niet genoeg,
toen er een economische schaarste kwam was er ook grote onvrede onder het volk.
o Deze onvrede leidde tot verzet van het volk -> vorst moest met betere regels komen.
1.3 Machiavelli over de macht van de vorst
Machiavelli werd in zijn denken beïnvloed door het humanisme.
, Een vorst of politicus moest sluw zijn om goed te kunnen regeren -> anders werd er te snel
over de vorst heengelopen.
1.4 Hobbes over de sterke staat
In de 16e en 17e eeuw waren de vorsten erg gefocust om hun macht uit te breiden en de
macht van de adel in te perken. -> dit leidde tot veel strijd
Thomas Hobbes was de eerste grote politieke filosoof.
o Hobbes was voortdurend bezig met denken over hoe de vrede bewaard kon worden,
aangezien hij in een periode van voortdurende strijd leefde en dus veelal in angst
leefde.
o Hobbes streefde naar een natuurtoestand waarin iedereen gelijk en vrij was.
Iedereen moest gehoorzamen aan een absoluut vorst of soeverein en veel
dingen aan de soeverein overlaten om vrede te bewaren, omdat de mens te
egoïstisch is.
1.5 Locke over de grondrechten
In 1660 einde aan republiek -> monarchie werd ingesteld in Engeland.
o Vorst Karel II streefde naar absolute macht -> parlement verzette zich hiertegen
John Locke werkte het natuurrecht uit tot een theorie die actief verzet tegen de koning
mogelijk maakt.
o Er was een natuurwet, door God ingesteld, die inhield dat iedereen zichzelf in stand
moest houden en ervoor moest zorgen dat de gehele mensheid kon voortbestaan.
o Iedereen had grondrechten -> recht op vrijheid, leven en bezit.
o In tegenstelling tot Hobbes vond Locke dat de soeverein de macht moest hebben en
niet de koning.
1.6 Montesquieu over scheiding der machten
De koning had teveel macht om goed te kunnen regeren en maakte hier ook misbruik van ->
lettres de cachet.
Franse Verlichtingsfilosofen waaronder Montesquieu hadden hier erg veel bezwaar tegen.
De beste regeringsvorm in ogen van Montesquieu was monarchie, maar dat kon ook heel
snel leiden tot despotisme -> daarom bedacht hij dat er een machtenscheiding moest
komen.
o Staatsmacht moet worden verdeeld over drie lichaam, trias politica (scheiding der
machten):
Uitvoerende macht
Wetgevende macht
Rechterlijke macht
1.7 Rousseau over de volkssoevereiniteit
Rousseau denkt dat er een maatschappelijk contract mogelijk is die niet ten koste gaat van
vrijheid. Door vrijheid van de natuurtoestand in te ruilen voor de vrijheid van een politieke
samenleving, kan men een hogere vorm van vrijheid verwerven. Dit is alleen mogelijk door
volkssoevereiniteit.
Er moest een directe democratie komen, waardoor iedereen zijn mening kon geven en dat
niet ten koste ging van de volkssoevereiniteit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoevoermans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now