Dit document bevat een samenvatting van hoofstuk 1 tot en met 5 van Recht in context. Met deze samenvatting en de aanvulling van Slimacademy heb ik een 7,2 gehaald voor het tentamen.
Rechtswetenschap, recht in context
Hoofdstuk 1
Wat is recht?: Geen concreet antwoord op te geven. Recht is te herkennen uit de concrete
gevallen, hiermee bedoelen wij dat de oplossing van een concreet juridisch probleem (casus)
een aanknopingspunt biedt om vast te stellen wat het geldend recht is en hoe het zijn
uitwerking heeft op het leven van mensen.
Formeel recht: regels omtrent opsporing, vervolging, berechting en executie.
Positief recht: Het recht dat in een land op een bepaald moment geldt.
Arrest: uitspraak van het hof of hoge raad
Vonnis: Uitspraak van de rechtbank of kantonrechter
Contextualisme: Recht kan uitsluitend worden gekend in de context van de omstandigheden
waarin het functioneert. Een theorie waarin het recht wordt gezien als functionerend vanuit
omgevingsinvloeden.
Multidisciplinariteit: als de rechtswetenschap verbonden wordt met andere
wetenschappen, dienen deze als hulpwetenschappen, waarvan de resultaten in en door het
recht worden gebruikt.
Interdisciplinariteit: de wetenschappelijke verbondenheid en samenwerking van disciplines
op het niveau van hun grondslagen.
Er zijn 2 soorten van rechtswetenschap:
- Multi- interdisciplinariteit: Er worden verbindingen gemaakt met andere disciplines,
zoals filosofie, sociale wetenschap, en rechtsgeschiedenis.
- Rechtsdogmatiek: Bestudering van het geldend recht, casuïstiek, (het geheel van
juridische casus) en de ordening van het recht door tekstanalytische methoden.
Er zijn 2 vormen van rechtsbevinding:
Casuïstische rechtsbevinding: hierbij ligt de focus op het geval in kwestie. Omdat elk geval
verschillend is, resulteert casuïstische rechtsbevinding in verscheidenheid.
Regelgeleide rechtsbevinding: is meer gericht op de rechtseenheid, rechtsgelijkheid en
rechtszekerheid.
1. Centrale stelling: het recht kan niet worden gekend of begrepen zonder een beroep
te doen op de context waarin het tot strand komt en waarin het toepassing vindt.
2. De rechtswetenschap kan niet worden begrepen zonder in te gaan op de verhouding
tussen de verschillende wijzen van bestudering van het recht
3. Het juridische beroep, ofwel de juristerij, kan niet worden beoefend zonder rekening
te houden met de bijzonder omstandigheden van het geval, zowel het geval
waarover wordt geoordeeld als de context waarin wordt geoordeeld.
Met betrekking tot de regelgeleide rechtsbevinding impliceert het contextualisme dus zeker
drie dingen. Allereerst betekent het dat de toepassing van een bepaald type rechtsbevinding
, afhankelijk is van de context van het geval. Het contextualisme beweert ook dat context bij
de rechtsvinding altijd een rol speelt op de achtergrond en dat er altijd uitzondering op de
regel zullen zijn.
Hoofdstuk 2:
Invalshoeken om het recht te bekijken: het driehoeksmodel van het recht. Het
driehoeksmodel van het recht bestaat het uit normatieve, ideële en actuele moment.
Het normatieve moment wordt ook wel het juridische moment genoemd. Het normatieve
moment ziet op de regels, beslissingen en beginselen die onder het recht worden verstaan.
Dit wordt ook wel het positieve recht genoemd: het recht dat op een bepaalde tijd en plaats
geldt. Normatieve regels omvatten de normen voor menselijk gedrag. Het geeft aan wat
mensen moeten (geboden), mogen (bevoegdheden) en niet mogen (verboden). In een
rechtmatige situatie worden deze rechtsnormen nageleefd. Bij een onrechtmatige situatie is
er sprake van wederrechtelijk gedrag en de rechtsnormen worden dan overtreden.
Het ideële moment wordt ook wel het filosofische moment genoemd. Het ideële moment
omvat het geheel van ideeën, opvattingen en waarden dat als leidraad fungeert voor wat het
positieve recht is. Het bevat de vraag wat goed en slecht is. Het ideële moment speelt een
zeer belangrijke rol in de samenleving omdat mensen zich niet alleen laten leiden door
rechtsnormen en -regels, maar ook door hun eigen overtuigingen en de overtuigingen van
de samenleving in zijn geheel. Bijvoorbeeld: wat is goed en slecht? Wat is rechtvaardig en
onrechtvaardig? Wat is goed en wat is kwaad? Deze overtuigingen kunnen botsen met de
geldende rechtsregels. Er is dus vaak spanning tussen het normatieve moment en het ideële
moment. Het recht dat bestaat (het geldende, normatieve recht) komt namelijk vaak niet
overeen met het recht dat er hoort te zijn (het wenselijke recht). In Nederland geldt een
grote waarde om de zwakkere deelnemer op een zebrapad te beschermen. Deze waarde valt
onder het ideële moment.
Het actuele moment bestaat enerzijds uit het geheel van maatschappelijke gebruiken en
praktijken dat tot het positieve recht heeft geleid en anderzijds uit de maatschappelijke
gebruiken en praktijken die uit het positieve recht zijn voortgevloeid. Recht en samenleving
brengen elkaar in wisselwerking tot stand. Het actuele moment wordt ook het sociologische
moment genoemd: het gaat over de praktijkwerking van rechtsregels, het doel van
rechtsregels en de effectiviteit van rechtsregels. Recht gaat dus niet alleen over normen en
waarden, maar ook over belangen en macht. Het actuele moment laat zien dat er spanning
is tussen het geldende recht (law in the books) en het recht zoals het zich afspeelt in de
samenleving (law in action).
Objectief en subjectieve rechten
Een positief recht is het recht dat op een bepaald tijdstip en op een bepaalde plaats geldt.
Naast het positief recht kennen we het objectieve recht. Het positieve recht valt binnen het
objectieve recht. Objectieve rechten zijn alle door de overheid opgelegde regels, dus al het
geldende recht en alle geboden en verboden. Het objectieve recht omvat alle rechtsregels in
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amyaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
