Summary
Samenvatting Rechtshandhaving in de Gezondheidszorg week
- Course
- Institution
Samenvatting van alle artikelen uit de reader en enkele documenten van canvas.
[Show more]
3 reviews
By: abdeljalilhachioui • 1 year ago
By: mailinnie • 3 year ago
By: douaeyoussef • 3 year ago
Seller
Follow
isabel_sr
Reviews received
Content preview
Samenvatting rechtshandhaving in de gezondheidszorg 2020-2021Lees de inleidende informatie die voor elke week in de reader is opgenomen door, deze
samenvatting bevat namelijk alleen een samenvatting van de artikelen uit de reader!
Week 1 - Introductie en aansprakelijkstelling
Patients’ and family members’ view on how clinicians enact and how they should enact
incident disclosure: the 100 patient stories qualitative study
Westerse landen hanteren een beleid dat openheid over medische incidenten en de dialoog hierover
stimuleert. Onderzoek heeft aangetoond dat er een kloof bestaat tussen meningen van patiënten en
clinici hierover. Clinici zien onverwachte medische uitkomsten als minder serieus dan patiënten.
Patiënten verwachten openheid en het nemen van verantwoordelijkheid door de clinici. Het onderzoek
naar de verschillende percepties over openheid over fouten laat ook zien dat er barrières zijn voor het
realiseren van deze openheid. Clinici hebben veel zorgen over de persoonlijke, professionele en
juridische gevolgen van de openheid. Daarnaast zijn clinici bang dat openheid gemoeid is met veel
moeite en tijd. Aan de andere kant geven patiënten aan dat er sprake is van emotionele, fysieke, en
financiële last als gevolg van de incidenten. Daarnaast vinden zij het onacceptabel dat er geen sprake
is van openheid over incidenten. Het aantal onderzoeken naar de daadwerkelijke ervaringen van
patiënten en hun families is minimaal. Dit kan te maken hebben met bijvoorbeeld zorgaanbieders die
niet bereid zijn om details te geven over incidenten, twijfels van patiënten en families over het
herbeleven van de incidenten, de vertrouwelijke aard van onderzoek naar incidenten etc.
Deze samenvatting bevat geen samenvatting van de volgende paragrafen: Methods, study approach,
sample and recruitment, sample demographics, data collection, data analysis, ethical approval.
Results
Overarching concerns
Vrijwel alle patiënten en familieleden hebben zorgen geuit over het proces van openheid over
incidenten. Overkoepelende zorgen waren:
a. Inadequate voorbereiding voor openheid over fouten
b. ongepaste openbaarmaking van onverwachte resultaten
c. het ontbreken van ‘follow-up support’
d. gebrek aan passende afsluiting
e. onvoldoende integratie van openheid over incidenten in het verbeteren van de
patiëntveiligheid
Al deze zorgen hadden daarnaast ook weer bijkomende problemen. Bijv: dat de inadequate
voorbereiding ook omvat dat instelling geen goede klachtregelingen hebben die zorgen voor openheid
over incidenten etc.
Ancillary issues
Zie box. 1-5 voor een overzicht van alle bijkomende problemen. Veel respondenten geven aan dat zij
openheid over incidenten echt moet opvragen of afdwingen bij zorginstellingen. Voor veel
respondenten is dit een teken van een slechte start als het gaat om openheid over incidenten, vooral als
een incident niet echt erkend werd door de behandelend arts. Een vertraagde reactie zorgde ervoor dat
de aanvraag voor openheid over het incident voor sommige patiënten en naasten uit de hand liep. Voor
anderen leidde dit tot het indienen van een klacht, het dreigen met het betrekken van de media, het
initiëren van een geschil. In gevallen waar wel sprake was van openheid, werd die openheid vaak als
inadequaat gezien. Er was namelijk vaak weinig sprake van een open dialoog, een oprecht excuus,
1
,oprechte houding van de behandelend arts, een plan om de aangedane schade te verminderen/beperken
of een verklaring voor hoe toekomstige incidenten voorkomen kunnen worden.
Geïnterviewden waren van mening dat de openbaarmaking in het gedrang kwam als clinici
verwachtten dat ze formele onderzoeksresultaten zouden accepteren als bewijs dat het incident werd
aangepakt. Gerelateerde problemen zijn dat er vaak geen sprake is van een terugkoppeling aan of
vervolg voor patiënten en naasten.
Principles for effective incident disclosure
De complete lijst van deze principles is te vinden in box 1-5, maar dit is een overzicht:
Als clinici en instellingen die verwachtingen van patiënten en naasten willen waarmaken dat
moeten zij alle meetings voorbereiden die betrekking hebben op openheid over het incident
Er wordt onderzoek gedaan naar en overeenstemming bereikt over wat fout is gegaan en
degene die schade is toegebracht moet geïnformeerd worden over het belang van een gesprek
over de onverwachte uitkomst
Clinici benadrukken dat gesprekken over overheid profijt hebben van de aanwezigheid van
een persoon die de patiënt ondersteund en voor degenen die zichzelf vertegenwoordigen is het
van belang dat clinici een beeld krijgen van de visie van de patiënt over wat er fout is gegaan
en wat er nu moet gebeuren
Het gesprek over het incident moet tweezijdig en verkennend zijn, waarbij uiteindelijk een
verklaring geproduceerd wordt die iedereen tevreden stelt, versterkt door oprechte excuses,
een plan voor het vergoeden van de schade van de patiënt, een strategie voor het voorkomen
van zulke incidenten en een duidelijke overzicht van of andere instanties, zoals bijv. de politie,
betrokken is bij het proces
Closure wordt mogelijk wanneer de patiënt en naasten het gevoel hebben dat ze alles hebben
kunnen vragen wat ze wilden weten en dat ze ook daadwerkelijk antwoorden hierop hebben
gekregen. Verder moeten zij het gevoel hebben dat ze serieus worden genomen
Om ervoor te zorgen dat openheid over fouten zorgt voor verbetering in de praktijk, worden
de patiënt en familie geïnformeerd over hoe de instelling het incident heeft aangepakt en wat
voor verschil dit heeft gemaakt of maakt voor zorguitkomsten
Discussion
Het onderzoek laat zien dat patiënten en naasten maar zelden een positieve ervaringen hebben met
openheid over fouten.
Implications of study results
Het onderzoek heeft 3 belangrijke bijdragen aan de theorie en praktijk van omgaan met incidenten en
openheid hierover:
1. Ondanks ethische argumenten die pleiten voor openheid en het bewijs dat openheid niet perse
hoeft te zorgen voor financiële en juridische risico’s, moet passende en effectieve openheid
nog vertaald worden naar de praktijk zodat dit ook leidt tot betere uitkomsten voor patiënten.
2. De analyse van het onderzoek laat zien dat de verwachting van patiënten en naasten is dat de
openheid niet alleen bestaat uit een eenzijdige stroom aan informatie. Ze verwachten dat
openbaarmaking van feiten respectvol geschiedt, dat de patiënt centraal staat en dat er sprake
is van een dialoog. Voor patiënten en naasten is het van groot belang dat zij betrokken worden
in het gesprek, zodat zij ook hun visie kunnen weergeven over wat er nu gedaan moet worden
3. Ook kwamen patiënten en naasten met praktische suggesties die de openheid over fouten kan
verbeteren. De rol van de patiënten en naasten moet in de praktijk te identificeren zijn. Deze
identificatie is mogelijk door het formuleren van specifieke acties, zoals: De naam en de rol
van iedereen die aanwezig is bij het gesprek wordt aan de patiënt gegeven.
Limitations of study
Het aantal bestudeerde incidenten is maar een klein deel van het aantal totale incidenten per
jaar
Er is geen garantie dat er geen sprake is van sample bias, de zorginstelling bepaalt welke
incidenten zij wel willen prijsgeven en welke niet
2
,Conclusion
Het gezondheidszorgbeleid, openbare belangenbehartiging en onderzoek hebben ervoor gezorgd dat
clinici steeds opener worden over incidenten. Hoe patiënten en hun naasten deze openheid ervaren
speelt een belangrijke rol.
Het bespreken van medische fouten met de patiënt
Wat is een medische fout?
In de literatuur worden fouten op verschillende wijzen ingedeeld. Een calamiteit is een fout die zo
ernstig is dat deze onverwijld aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg gemeld dient te worden.
Complicaties van diagnostiek of behandeling worden niet als ‘fout’ aangemerkt, maar zijn onderdeel
van het behandelproces.
Wat wil de patiënt?
Patiënten wensen volledige openheid over gemaakte fouten van hun behandelend arts. Ook vinden
zij dat de informatie over deze fouten openbaar zou moeten zijn. Belangrijk is empathie met patiënten
en/of hun familie. De betrokken arts moet niet alleen excuses aanbieden voor de gemaakte fout, maar
dient ook medeleven te tonen met de patiënt wat betreft de gevolgen van de medische fout. Patiënten
verwachten juist intensivering van contact na een fout. Overigens lijkt erkenning van een fout door de
arts niet te leiden tot een verstoorde arts-patiëntrelatie. In een studie werd aan patiënten een aantal fi
ctieve casussen voorgelegd waarin fouten waren gemaakt; de patiënten gaven aan dat zij minder snel
een andere dokter zouden zoeken en minder snel juridische stappen tegen de behandelend arts zouden
ondernemen wanneer er openheid over de gemaakte fouten werd betracht.
Wat vindt de dokter?
Ook dokters vinden dat fouten besproken moeten worden met de patiënt. Er blijken echter grote
discrepanties te zijn tussen de literatuur en de praktijk. De beslissing om een fout al dan niet te
bespreken met de patiënt en/of familieleden hangt bij artsen vooral af van de uitkomst van de fout.
Terwijl 92-99% van de ondervraagde artsen vindt dat een fout met een ernstige afloop aan de patiënt
moet worden meegedeeld, zijn veel minder van hen bereid om een fout met een niet-ernstige afloop of
een fout zonder gevolgen te bespreken. Dit is opvallend omdat het signaleren van fouten zonder
gevolgen of bijna-fouten net zo belangrijk is voor het verbeteren van de patiëntveiligheid en dus de
gezondheidszorg, en die verbetering van de gezondheidszorg is voor artsen de belangrijkste reden om
fouten te rapporteren. Verdere redenen om een fout niet te melden zijn angst voor juridische
consequenties, schaamte en het vermoeden dat de arts-patiëntrelatie wordt verstoord. Hierbij lijkt
toch het juridische aspect het zwaarst te wegen. Of het bespreken van fouten leidt tot meer of minder
juridische claims is niet goed bekend. Gegevens uit de Verenigde Staten suggereren een verband met
een afname van het aantal claims.Schaamte draagt ertoe bij dat fouten niet worden gemeld en
besproken. Het bespreken van gemaakte fouten dient dus een plaats te krijgen in de opleiding tot arts.
Hoe bespreekt men de fout?
In een aanzienlijk deel van de zaken die bij de medische tuchtcolleges in Nederland dienen, heeft een
gebrekkige communicatie over al dan niet foutieve beslissingen van artsen bijgedragen aan het besluit
van patiënten om een klacht in te dienen. Ook uit verschillende buitenlandse studies blijkt dat de
communicatie van de dokter met de patiënt de belangrijkste determinant is voor het al dan niet
indienen van een klacht door de patiënt. Het ligt dus voor de hand te veronderstellen dat goede
communicatie met patiënten over gemaakte fouten zal leiden tot minder aanklachten. In zo’n gesprek
dient de arts, zoals eerder gezegd, empathie te tonen. Daarnaast moet ter sprake komen hoe men in de
toekomst een herhaling van een dergelijke fout kan voorkómen: wat wordt daar door de arts en/of de
instelling aan gedaan?
Wat zijn in Nederland de juridische consequenties van openheid van de arts over fouten? Er zijn hier
twee zaken te onderscheiden: het erkennen van een fout en het erkennen van aansprakelijkheid.
3
, Het erkennen dat iets niet optimaal is verlopen of dat iets, achteraf bezien, fout is gedaan, betekent niet
dat men ook aansprakelijkheid erkent. De aansprakelijkheid (schadeplichtigheid) is een zaak van de
verzekering, hetzij die van de behandelaar, hetzij die van de instelling. Aanvaarding van deze
aansprakelijkheid is voorbehouden aan de verzekeraar, ook als de aansprakelijkheid in de casus
evident lijkt.
De erkenning dat het beter had gekund of zelfs dat iets verkeerd is gedaan, heeft in het algemeen ook
geen gevolgen voor een eventuele tuchtzaak. In een dergelijke zaak zal de tuchtrechter zich er
zelfstandig een oordeel over vormen of er sprake is van een verwijtbaar tekortschieten in de zorg voor
de patiënt.
Conclusie
Ook in de gezondheidszorg zal men fouten blijven maken. Hoe de betrokken arts daarmee omgaat,
komt steeds meer in de belangstelling. Het ligt voor de hand te veronderstellen dat openheid over
fouten ertoe zal leiden dat patiënten minder klachten indienen, al is hier geen hard bewijs voor in de
literatuur. Het erkennen van een medische fout, dan wel het toegeven dat het beter gekund had en –
met de wijsheid achteraf – ook beter had gemoeten, heeft geen consequenties voor eventuele volgende
tuchtzaken. Maar het erkennen van aansprakelijkheid moet overgelaten worden aan de verzekeraar. Bij
een gesprek met de patiënt over een fout dient de nadruk te liggen op empathie en op maatregelen die
genomen zullen worden om eenzelfde fout in de toekomst te voorkomen. Tot slot verdient het
aanbeveling om het bespreekbaar maken van fouten een vast onderdeel te laten zijn van het medisch
curriculum.
What contributes to internists’ Willingness to disclose medical errors?
Lees dit artikel een keer door, hierin staan veel cijfers en tabellen, daarom leent dit zich niet voor een
goede samenvatting (p. 39-45 reader).
Openheid over medische fouten vereist beleid
Zorginstellingen moeten een beleid formuleren inzake openheid rond incidenten en op grond daarvan
de randvoorwaarden voor een goede praktijk creëren. Bij een dergelijk beleid is openheid van zaken
(‘open disclosure’) de norm. Een open benadering maakt een integratie mogelijk tussen enerzijds
de plicht van artsen en zorginstellingen om adequaat te reageren op incidenten, en anderzijds
het algemene beleid inzake kwaliteit en veiligheid van de zorg. Hierdoor ontstaat een
samenhangend geheel van acties en maatregelen voor gevallen waarin de zorgverlening heeft geleid
tot een situatie die niet de bedoeling was. In 2016 is de Wkkgz in werking getreden. Deze wet
vervangt de Kwaliteitswet zorginstellingen en de Wet klachtrecht cliënten zorgsector. De Wkkgz
voorziet onder meer in een wijziging van het klachtrecht van patiënten, in een regeling voor het veilig
melden van incidenten door zorgverleners en in het uitbreiden van aangelegenheden die
zorgaanbieders verplicht moeten melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daartoe behoort
een meldplicht inzake het beëindigen van een (arbeids- of toelatings)overeenkomst met een
beroepsbeoefenaar wegens disfunctioneren. Ook introduceert de Wkkgz enkele nieuwe individuele
patiëntenrechten, zoals het recht op keuze-informatie en het recht op informatie over de aard en
toedracht van incidenten met merkbare gevolgen. Het Uitvoeringsbesluit Wkkgz definieert het begrip
incident als volgt: ‘een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de
kwaliteit van de zorg, en heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij de
cliënt’. Onder het begrip incidenten vallen ook medische fouten. Niet elk incident is een medische
fout, maar wel is elke medische fout een incident. Incidenten zonder merkbare gevolgen (‘near
misses’) vallen niet onder het nieuwe informatierecht van de patiënt. Die ‘near misses’ behoren
overigens wel te worden gerapporteerd in het kader van het kwaliteitssysteem van de zorgaanbieder.
Het recht van de patiënt op informatie over de aard en toedracht van incidenten is geregeld in artikel
10 lid 3 Wkkgz. Nieuw is de in deze wetsbepaling opgenomen norm niet. Er waren al;
- een in de zorgsector breed gedragen Klachtenrichtlijn gezondheidszorg tot, waarin als norm
was opgenomen dat de zorgverlener een fout of complicatie uit zichzelf met de patiënt
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabel_sr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.57. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
54879 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now