Dit is een samenvatting van de online cursus van het vak biomedische ontwikkelingssamenwerking in het jaar . Er is geen extra inhoud aan toegevoegd dan wat er in deze online cursus staat, maar in dit document probeer ik een beetje hoofd- van bijzaak te onderscheiden en de leerstof in een studeerbar...
Module 2: Organisatie v een ziekenhuis in sub-Sahara Afrika
1. Bouw van het referentieziekenhuis
Een ziekenhuis in sub-Sahara Afrika bestaat uit verschillende onderdelen:
1) Bloc administratif
2) Cantine
3) Service des urgences
4) Laboratoire
5) Imagerie médicale
Het ziekenhuis is opgebouwd in paviljoen-bouw: verschillende aparte gebouwen zijn met
elkaar verbonden door overdekte betonnen verbindingswegen. Hierover kan men met
brancards en karretjes (vb voor afval, bevoorrading,…).
Er zijn ook regen-opvang citernen om de droogte tijdens het droogte-seizoen tegen te gaan.
Men zorgt ook voor overdekte kanalisatie van regen naar de opvangbekkens om reiniging
mogelijk te maken maar ook om broedplaatsen voor malaria te vermijden.
In de cantine kan men aan redelijk lage prijzen een maaltijd krijgen. Toch zullen deze
faciliteiten vooral gebruikt worden door personeel.
De regenval en het voortdurend wegkeren van afval leidt tot een snelle en sterke erosie
waardoor de betonplaten van gebouwen vaak blootliggen.
Op verschillende manieren probeert men de gebouwen af te koelen:
1) Valse verdieping: Dit is een ventilatieruimte waar de wind door waait en zo zorgt voor
een passieve afkoeling.
2) Struiken voor de vensters: Deze kanaliseren de wind en zorgen ook zo voor passieve
afkoeling.
Vaak zal het gebouw van de pediatrie beter zijn uitgevoerd met oa een bredere overkapping
van het dak. Dit beschermt tegen de zon en zorgt dat de regen minder tegen de betonplaten
van het gebouw stroomt en zo erosie veroorzaakt.
Eerstelijnsziekenhuizen zullen altijd gynaecologie/obstetrie, kindergeneeskunde en interne
geneeskunde aanbieden en meestal ook chirurgie/heelkunde. Andere specialisaties zoals
oogheelkunde, stomatologie en tandheelkunde zijn optioneel. Vaak zal er wel een specialist
enkele dagen per maand langskomen voor consultaties en interventies.
De pediatrie is meestal de drukste afdeling doordat een groot deel van de bevolking zeer
jong is en ook vatbaarder is voor infecties, vb malaria.
Meestal worden patiënten naar het ziekenhuis verwezen vanuit centres de santé, maar ze
kunnen ook op eigen initiatief komen.
2. Plan général en habitat
De totale oppervlakte van het ziekenhuis is zeer groot, enkele hectaren. Deze omvat ook de
habitat met huizen voor artsen en verpleegkundigen, eventueel een klooster, kapel en
maison d’accueil of guesthouse. Hieronder horen ook de voorzieningen voor de familie van
patiënten.
1
, Biomedische ontwikkelingssamenwerking
Deze grote oppervlakte heeft ook nadelen: een grote kost en moeite voor het onderhoud en
de omsluiting of clôture. Er lopen vaak huisdieren en vee op het terrein.
Aan de rand van het domein bevinden zich ook de morgue of lijkenhuis en de incinérateur of
afvalverwerkingsplatform. Soms zal hier ook de behandeling van tuberculose plaatsvinden.
Het plateforme gestion des déchêts wordt ommuurd door golfplaten. Enkele incinérateurs
verbranden hier het afval volledig. Glaswerk en organisch materiaal worden apart afgevoerd.
3. Weg vinden
Meestal is de bewijzering zeer duidelijk. Ook de farmacie en caisse zijn duidelijk
aangewezen.
Medische zorgen voor kinderen < 5j, zwangere vrouwen en behandeling van HIV en
tuberculose zijn in principe gratis. Voor andere zorgen zal de patiënt op voorhand betalen,
meestal out-of-pocket. De patiënt vertrouwt op een grote solidariteit van de familie.
De patiënt of zijn familie gaat zelf zijn eigen medicatie halen.
Deze bewijzering kent nog enkele moeilijkheden: het analfabetisme en de vele verschillende
talen die soms in 1 land gesproken worden. Het vinden van tolken is vaak moeilijk. Dikwijls
zal een familielid of andere patiënt inspringen. Dit maakt het afnemen van een goede
anamnese moeilijk.
Werken met figuren of tekeningen die de weg wijzen kan hierbij helpen.
4. Water, sanitation and hygiene (WASH)
1/3e van alle ziekenhuizen wereldwijd beschikken niet over watertoevoer. 1/3e beschikt niet
over de middelen om een goede handhygiëne te bewaren.
Voor een consultatie is 5 l water nodig, een opname kost zo’n 50 l en een operatie of
bevalling tot wel 100 l.
Dit water is afkomstig van ondergrondse citernen dat tot in citernes op platformen gepompt
wordt en zich zo verdeeld over het leidingennetwerk. Op deze manier komen er wel
kiezeltjes, zand en stof in het water terecht.
5. Energie en elektriciteit
Het reguliere elektriciteitsnet en aanvoer van stroom is op vele plaatsen zeer problematisch
met vaak stroomonderbrekingen en –pannes. Daarom heeft het ziekenhuis een eigen
autonome generator groupe électrogène die bij stroompanne aanslaat. Dit betekent wel een
enorme kost voor de diesel. Voor het bloc opératoire voorziet men een kleine generator.
Door onregelmatigheden in de stroom kunnen apparaten beschadigd worden. Ze worden
beschermd door een stabilisateur of voltage stabilizer die spanningsverschillen corrigeert.
Dit kan individueel per apparaat of voor het stroomcircuit van kamers.
Zonnepanelen kunnen hierbij ook helpen. Om deze stroom op te slaan voor gebruik in de
avond of nacht gebruikt men zware batterijen. De zonnepanelen leveren betrouwbare en
stabiele stroom maar de instillatie en onderhoud vereisen specifieke technische kennis en
certificering.
6. Brandgevaar en risk management
Kortsluiting en overbelasting (te veel apparaten op 1 circuit) kan leiden tot oververhitting van
kabels met risico op brand.
Er zijn evacuatierichtlijnen voor het geval van brand, maar de meeste ruiten zijn getralied ter
preventie van diefstal.
2
, Biomedische ontwikkelingssamenwerking
Ter illustratie: De entonnoir de Tanguieta is een instrument dat in geval van zware bloeding
kan gebruikt worden om bloed van de patiënt via transfusie terug te geven.
7. Technische dienst
De unité de maintenance vervult een sleutelrol in het ziekenhuis doordat het de onderhouds-
schema’s van de infrastructuur en apparatuur organiseert en overziet.
8. Familie van patiënten
De familie of garde-malades of accompagnants des malades regelen de administratie en
betaling van diensten en kopen zij de medicatie. Zij zorgen ook voor het eten en de directe
hygiëne van de patiënt door hem te wassen, verschonen van de kleden en de lakens. Soms
dienen ze ook de medicatie toe.
Zij verblijven op het terrein van het ziekenhuis in speciale faciliteiten voor hen. Ze koken zelf
en halen hun water aan een waterdistributiepunt.
De gardes-malades hebben een belangrijke psychologische en sociale functie en kunnen zo
het personeel helpen, maar ze kunnen ook voor overlast zorgen: blokkeren van doorgang,
afval, handel, hygiëne,… Ze zijn vaak een belangrijke doelgroep voor infectepreventie en –
controle.
9. Supportdiensten
Verschillende diensten zijn van cruciaal belang in de ondersteuning van de zorg:
1) Centraal archief:
Er is een speciaal klassement voor bijzondere projecten, vb rond malaria.
2) Wasserij of buanderie:
Het operatie-linnen wordt ontsmet in chloorhoudende baden. Daarna wordt het in
industriële wasmachines gewassen met gebruik van gefilterd water. Vervolgens
wordt het gestreken en in een tambour gestoken voor sterilisatie in de autoclaaf
waarbij door stoom bacteriën en virussen gedood worden.
Dit proces moet nauwgezet opgevolgd worden en gebeurt dus beter centraal in een
stérilisation centrale ipv op elke dienst apart.
De Sanilec produceert via elektrolyse choorhoudend water vanuit keukenzout.
3) Magazin:
Hier wordt de handalcohol bereidt.
10. Klinische supportdiensten
Hiernaast zijn er nog verschillende klinische supportdiensten:
1) Imagerie médicale:
Dit maakt verschillende diagnoses mogelijk.
2) Laboratorium:
Dit biedt vooral microscopie aan. Microbiologie is zeer zeldzaam in een eerstelijns-
ziekenhuis. Vaak beheert het laboratorium ook de bloedbank: donorselectie, afname
en kwalificatie van bloed.
3) Kinésitherapie
4) Dentisterie:
De sterilisatie voor deze dienst gebeurt meestal ter plaatse. Deze dienst heeft nood
aan grote hoeveelheden water.
3
, Biomedische ontwikkelingssamenwerking
5) Apotheek:
De WHO heeft een Model List of Essential Medicines (EML) opgericht met
generische productnamen of international nonproprietary names (INN). Deze lijst
verschilt lichtjes tussen de verschillende deelstaten.
De aankoop van medicatie gebeurt door een Centrale d’Achat des Médicaments
(CAME) met strenge regels omtrent aanbesteding en kwaliteit.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sartorius. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.
