Summary
Samenvatting Biologie Thema 5 Regeling (havo 4)
- Course
- Level
- Book
Samenvatting Biologie, thema 5 Regeling, havo 4
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: rinadziedani • 1 year ago
By: isisdevries1 • 2 year ago
Seller
Follow
yarah
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk Regeling, Havo 4Basisstof 1: Regeling en homeostase
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht, bijvoorbeeld de temperatuur
Normwaarde: de waarde die iets ongeveer behoort te hebben, bijvoorbeeld 37,5 graden
- Schommelingen rondom deze normwaarde, temperatuur is nooit precies 37,5 graden
Voorbeeld bloedsuikerspiegel (normwaarde is 0,1 %):
Boven de normwaarde (bijv. na voedsel): eilandjes van Langerhans produceren insuline -> glucose wordt
in de lever en spieren omgezet in glycogeen -> glucosegehalte in bloed daalt
Onder de normwaarde (bijv. na sporten: er wordt suiker verbruikt): eilandjes van Langerhans produceren
glucagon -> glycogeen wordt in de lever en spieren omgezet in glucose -> glucosegehalte in bloed stijgt
Het in stand houden van een dynamisch evenwicht gebeurt door middel van een regelkring:
Sensor (waarnemen wat de waarde is) -> controlecentrum (signaal wordt doorgegeven en beslist wat er
moet gebeuren)-> effector (krijgt signaal als bijsturen nodig is, bijv. trillen van lichaam als het koud is)
Negatieve terugkoppeling: resultaat heeft een remmende werking op het proces (bijv. bij
bloedsuikerspiegel)
Positieve terugkoppeling: resultaat heeft een stimulerende werking op het proces, er zit wel een grens
aan! (bijv. bij menstruatiecyclus)
Inwendig milieu: niet in direct contact met de omgeving, minimaal één cellaag tussen uitwendige milieu
en inwendige milieu (handig om dynamisch evenwicht in stand te houden)
Uitwendig milieu: cellen in direct contact met de omgeving (zoals de huid of de longen)
Basisstof 2: Hormonale regulatie
Hormonen: signaalmoleculen voor de overdracht van informatie tussen cellen
- Hormoonklier: cluster met cellen, hierdoorheen lopen bloedvaten. Produceren hormonen
wanneer zij signaal krijgen om dit te doen, deze worden afgegeven aan het bloed
Doelwitcellen: cellen die gevoelig zijn voor een bepaald hormoon, niet elke cel is gevoelig voor elk
hormoon!
Hormoon bindt aan receptoren op de doelwitcel, deze binding veroorzaakt een bepaalde reactie
Hormoonconcentratie is mede bepalend voor de mate waarin er een reactie plaatsvindt
- Weinig hormonen: zwakke reactie
- Veel hormonen: sterke reactie
, 2 belangrijke onderdelen voor hormoonregulatie: hypofyse en hypothalamus
Hypofyse: hormoonklier (kan ADH, oxytocine, FSH, LH, TSH en groeihormoon maken en uitscheiden)
Hypothalamus: reguleert de uitscheiding van hormonen door de hypofyse
Schildklier: hormoonklier dat thyroxine (schildklierhormoon) produceert
- Thyroxine: stimuleert de verbranding van glucose en stimuleert de groei/ontwikkeling van het
beenderstelsel (laatste alleen bij kinderen)
- Hypofyse -> TSH (Thyroxine Stimulerend Hormoon) -> schildklier -> Thyroxine
Nieren: produceren het hormoon epo
- Epo: stimuleert de productie van rode bloedcellen als dat nodig is (bijv. bij sporten want rode
bloedcellen vervoeren zuurstof van de longen naar de rest van het lichaam)
Bijnieren: produceren adrenaline
- Adrenaline (fight-or-flight-hormoon): hierdoor gaat hartslag omhoog, ademhaling wordt sneller,
je wordt alerter/scherper, je kan beter presteren waardoor je een grotere overlevingskans hebt
Eilandjes van Langerhans (in de alvleesklier): produceren insuline en glucagon
- Zorgen voor de regulatie van de bloedsuikerspiegel
- Bij productie insuline wordt glucose uit het bloed omgezet in glycogeen in de lever en spieren
- Bij productie glucagon wordt glycogeen uit de lever en spieren omgezet in glucose in het bloed
- Ezelsbrug: iemand met diabetes spuit insuline in voor het eten, zodat glucose (uit het eten)
wordt omgezet in glycogeen
ADH:
- Antidiuretisch hormoon
- Aan bloedbaan afgegeven in de achterkwab van hypofyse
- Regelt de osmotische waarde van het bloed
- Belangrijke rol bij heropname van water in de nieren
- Veel water gedronken -> watergehalte in bloed te hoog -> hypofyse produceert minder ADH ->
weinig water heropgenomen in de nieren -> urine afgifte hoog -> normaal watergehalte in bloed
- Te veel zweten of te hoge zoutconcentratie -> watergehalte in bloed te laag -> hypofyse
produceert meer ADH -> veel water heropgenomen in de nieren -> urine afgifte laag -> normaal
watergehalte in bloed
Thyroxine:
- Gemaakt in de schildklier
- Hormoon dat de stofwisseling in de cellen regelt, heeft invloed op de bloeddruk, hartslag en
spijsvertering en helpt ook bij ontwikkeling van skelet van kinderen
- Thyroxine activeert de verbranding in de cellen
- Bij teveel thyroxine heeft iemand een te snelle stofwisseling (mens wordt mager)
- Bij te weinig thyroxine leidt dit tot toename van het lichaamsgewicht
- Om thyroxine te maken is jodium nodig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yarah. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now