Summary
Uitgebreide samenvatting Aardrijkskunde 5vwo - hoofdstuk 2 - Aarde
- Course
- Level
- Book
Uitgebreide samenvatting Hoofdstuk 2 - Aarde - endogene en exogene processen
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Phoenixdaleboudt
Content preview
Introductie Aardplaten – Delen van de aardkorst die als geheel bewegen
Delta – Nieuw land in zee dat ontstaat waar een rivier in zee uitmondt en sediment ophoopt
Endogene processen – Processen die ‘van binnenuit’ op de aardkorst inwerken, zoals
aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek en gebergtevorming
Exogene processen – Processen die van ‘buitenaf’ op de aardkorst inwerken, zoals verwering,
erosie en sedimentatie
Plooiingsgebergte – Gebergte dat ontstaat door de druk in de aardkorst waarbij gesteente
geplooid en opgeheven wordt
Sediment – Het losse materiaal dat door stromend water, wind of bewegend ijs wordt
meegenomen
Stroomgebied – Gebied waarbinnen al het regen- en smelt- water via één hoofdrivier naar zee
stroomt
Epicentrum – Punt op het aardoppervlak direct boven de haard van de aardbeving waar de
meeste beweging door een aardbeving plaatsvindt
Vulkaankegel – Een berg die ontstaan is door de lagen as en lava van een reeks uitbarstingen
,2.1 De opbouw van de aarde
Vroeger dacht men dat de aarde als hete vloeibare bol was afgekoeld en zo was gekrompen
o Door het krimpen zouden oceaanbekkens en gebergte zijn ontstaan
o Door wereldkaarten kwamen er theorieën over beweging van continenten
Nu vormen kustlijnen, fossielen, gesteenten en bergen aanwijzingen voor continent beweging
o Continenten en de oceaanbodem bewegen allebei
Grootste deel van aardkorst wordt gevormd door oceaanbodem
o Oceaanbodem ligt 4 kilometer lager dan continentale korst
o Oceaanbodem bestaat uit basalt, een zwaar gesteente met een hogere dichtheid
o Continentale korst bestaat uit graniet, een licht gesteenten met een lage dichtheid
De Midoceanische rug is een onderwatergebergte met hoogte verschillen
o Hij is wel 75 000km lang
Diepzeetroggen zijn diepe kloven in de oceaanbodem
o Ze liggen langs de randen van de Grote Oceaan
Het is niet mogelijk om dieper dan 10 kilometer de aarde in te gaan dus zijn er manieren bedacht
om de opbouw van de aarde te onderzoeken:
o Alle gegevens over de aarde zijn indirect waargenomen gegevens
o Scannen van de aarde is mogelijk
Hiervoor maakt men gebruik van trillingen van elke aardbeving die overal op
de wereld worden opgevangen en geregistreerd
Snelheid en richting van trillingen wordt beïnvloed door eigenschappen van
gesteente zoals
De temperatuur
De dichtheid
De vloeibaarheid
o Door duizenden aardbevingen te analyseren weten seismologen hoe de aarde er van
binnen uitziet
De aardkorst bestaat uit licht
gesteente dat drijft op de
aardmantel
De aardmantel bestaat uit zwaarder
gesteente dan de aardkorst
De aardkern bestaat grotendeels uit
ijzer en radioactieve deeltjes
, 2.2 Platentektoniek
De aardkorst is verdeeld in platen, de grenzen zijn seismisch bepaald
Bewegingen van aardkorst onderscheiden in de volgende typen
1. Convergente plaatgrenzen
2 aardplaten botsen tegen elkaar
Als een oceaanbodem botst met continent, duikt oceaanbodem onder het
continent de mantel in
Dit proces heet Subductie
2. Divergente plaatgrenzen
2 aardplaten bewegen uit elkaar
Er ontstaat een scheur in de aardkorst die wordt opgevuld met lava
Stolling veroorzaakt nieuwe oceaanbodem
Groeit langzaam vanuit Midoceanische rug
Ook wel de Spreidingszone genoemd
3. Transforme plaatgrenzen
2 aardplaten bewegen langs elkaar
Tegengestelde richting of verschil in snelheid in dezelfde richting
Aangroei oceaanbodem Midoceanische rug wordt gecompenseerd door verdwijnen
oceaanbodem bij een subductiezone
Continenten blijven bestaan en groeien aan
o Ze bestaan uit licht gesteente
o Een vlot dat niet zinkt
o Door Subductie smelt basalt met water samen tot een lichter gesteente
Het gesteente stijgt op en wordt toegevoegd aan het continent
Platentektoniek – de snelheden waarmee de platen jaarlijks bewegen verschillen
o Door convectiestromen bewegen platen mee met de stroming van het magma in de
aardmantel
o Door lava die de aardmantel uitvloeit ontstaat er een soort duwkracht
o Duwkracht met zwaartekracht zorgt voor beweging van de oceanische plaat
o Bij de subductiezone is de oceaanbodem oud, afgekoeld en zwaarder door het krimpen
bij Subductie wordt de zware korst door zijn gewicht naar beneden
getrokken
Het gevolg hiervan is een trekkracht op de rest van de oceanische
plaat
Aardplaten bewegen met 1-20cm per jaar, wetenschappers denken dat dat vroeger ook zo was
o Dit heet het actualiteitsprincipe, een reconstructie van hoe het vroeger was
o Elke 250 miljoenjaar begint de cyclus opnieuw
o Eerste continent heette Pangea
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Phoenixdaleboudt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now