Class notes
Uitgebreide samenvatting colleges Kernthema's van de Bestuurskunde
- Course
- Institution
Goede weergave van de inhoud van de colleges
[Show more]
Seller
Follow
Thijs96
Reviews received
Content preview
Kenthema’s van de bestuurskunde hoorcollege 1Bestuurskunde:
- Zij leert hoe men de openbare dienst het beste inricht en leidt. De bestuurskunde als
toegepaste wetenschap
- Een wetenschappelijke discipline die de inrichting en de werking van het openbaar bestuur
bestudeert
- Het gaat om de studie van de besturing van de samenleving
Disciplines onder de bestuurskunde:
- Sociologie: orde en conflict, stabiliteit en verandering
- Rechten: legitiem handelen, juridische zorgvuldigheid
- Politicologie: macht en belangen
- Economie: performance en efficiëntie
Criteria die centraal staan in de bestuurskundige beoordeling:
- Effectiviteit en efficiëntie (zo min mogelijk geld, middelen of mensen in te hoeven zetten)
- Rationaliteit en legitimiteit (goed doordacht en volgens huidige wetten en regelgeving)
Dit houdt in dat:
- Legitimiteit: de aanvaarbaarheid van het beleid door de betrokkenen. De mate waarin het
beleid door de betrokken als juist, gerechtvaardigd of acceptabel wordt beschouwd en ook
wordt gesteund
- Rationaliteit: houdbaar beargumenteerd
- Effectiviteit: doelbereiking en neveneffecten
- Efficiëntie: verhouding tussen de effecten en de kosten
Vooral continu aanwezig in de bestuurskunde is de discussie:
- Rationaliteit en/versus legitimiteit
- Management en/of politiek
- Inhoud of strategie
- Argumentatie of macht
Kernthema’s van de bestuurskunde hoorcollege 2
Waarom is er eigenlijk een openbaar bestuur?
- Terminologie
- Redenen waarom overheden bestaan
- Verschillende typen regimes
Terminologie:
- Staat
o Territorium
o Populatie (wat is het criterium om erbij te horen)
o Overheid/publieke organisatie
1
,Waarom staan mensen hun eigen beslissingsbevoegdheid af aan de overheid?
- Menselijke natuur vraagt om een handhaver
o Mensen die op zichzelf leven, leven op de wet van de sterkste
- Veel problemen zijn collectieve problemen
- De ontwikkeling van de beschaving
o Ontwikkeling van steden
o Bevolkingsdichtheid
o Externe bedreigingen (geven en beschermen eigendomsrechten)
- Religieuze opvattingen
o De overheid als het zwaard Gods
- Opgelegde overheid
o Door geweld van andere staten dominantie en onderwerping. Veelal in
ontwikkelingslanden, bijv. door ontstaan koloniën
Legitimiteit van overheden
- Tradities koninkrijken (Thailand)
- Geloof Religieuze staten (Iran)
- Gemeenschappelijke belangen democratieën (Nederland)
- Angst voor geweld Militaire regimes (Egypte)
Voordelen van elk soort regime
- Paleis-type Grote inherente legitimiteit en eenvoud van de besluitvorming
- Tempel-type Grote inherente legitimiteit en coherentie beleid
- Forum-type Grote externe legitimiteit en pluralisme in besluitvorming
- Club-type Coherentie in beleid en capaciteit besluitvormers
Nadelen van de vier typen
- Paleis-type: geen onderscheid tussen collectieve en private eigendom van de vorst l’etat
c’est moi
- Tempel-type: gelimiteerde dienstverlening. Uitvoering door religieuze instellingen (alleen
voor eigen achterban beschikbaar)
- Club-type: ongelijkheid in publieke dienstverlening
2
, - Forum-type: waarschijnlijk overproductie van de collectieve goederen (overheid maakt
beleid om herkozen te worden)
Kernthema’s van de bestuurskunde hoorcollege 3
Waarin de regimes overeenstemmen:
- Ze hebben allemaal een ambtelijk apparaat nodig
- Dat is het object van de bestuurskunde
Primair voor overheden is het leveren van collectieve goederen, bijvoorbeeld:
- Een dam tegen overstromingen
- Een leger tegen externe bedreigingen
- Politie tegen interne problemen
- Wetten
- Haven
- Vuurtoren
- Onderwijs
Veel verschil tussen landen in wat als collectief probleem wordt gezien:
- Het krijgen van kinderen
- Het kopen van een auto
- Controle op snelheidsovertredingen
- Bewaking in een gevangenis
- Publieke transport
- Pensioenen
Kenmerken van collectieve goederen naar Mancur Olson:
- Niet te splitsen: zijn in individuele eenheden die niet aan de afzonderlijke gebruikers verkocht
worden. Als een personen er gebruik van kan maken kan het gebruik niet ontzegd worden
aan anderen (non-excludable). VB: openbare weg
- Niet rivaliserend: veel mensen kunnen er gebruik van maken zonder dat de waarde van het
goed erdoor vermindert. VB: waarde van een stadspark daalt niet door gebruik personen
- Ze vereisen een collectie bijdrage in hun productie en onderhoud. VB: een autoweg/brug
- Resulteren vrijwel automatisch in conflicten en problemen. VB: waarom te betalen voor een
weg, terwijl je geen auto hebt
Problemen en conflicten rond collectieve goederen:
- Discussie over de vraag wat wel en niet een collectief goed is
- Discussie over de vraag of we meer of minder collectieve goederen willen
- Free rider probleem. VB: zwartrijders in ov, werklozen (individuele problemen/oorzaken).
Wel profiteren, maar niet bijdragen.
- Risico van overproductie en overconsumptie. VB: omdat het gratis is, maakt iedereen er
gebruik van > gezondheidszorg; dus kans op misbruik
- Voordelen zijn niet altijd beperkt tot staatsgrenzen. VB: vuurtoren, wetenschappelijk
onderzoek
- Omdat anderen er voor betalen zal de productie minder efficiënt zijn
- Collectieve goederen resulteren in spanningen tussen rijken en armen, omdat de rijken meer
bijdragen en zij zullen spreken van de ‘exploitatie van de groten door de kleinen’
3
, Voorgestelde oplossingen:
- Transformeer collectieve goederen in semicollectieve goederen door individuele bijdragen
voor het gebruik te vragen. VB: eigen bijdrage in de zorg
- Verplichte bijdragen (belastingen)
- Afschaffing van de collectieve goederen
Al deze oplossingen creëren hun eigen problemen
Waar richt recent onderzoek zich op:
- Kan de overheid niet op een zelfde manier collectieve goederen produceren als de markt
private goederen produceert (NPM)
- Verander alle collectieve goederen in private goederen en laat het allemaal over aan de vrije
markt
- Zoek naar andere manieren om diensten te verlenen. Misschien een samenwerking van
overheid en markt? Of levert dit juist nieuwe problemen op?
- Zoek naar nieuwe samenwerking met het bedrijfsleven, burgers, non-profitorganisaties, etc.
in Nederland participatiesamenleving
Gezond verstand vs wetenschappelijk
- Vaak te simpel gebaseerd op onderzoek
- Ad hoc repliceerbaar
- Inconsistent logisch consistent
- Dubbelzinnig heldere definities
- Foute assumpties verklarend
- Foute afleidingen zo scherp dat zaken worden uitgesloten
- Impliciet expliciet in onzekerheden
Definitie van een staat
- Bepaald grondgebied
- Bevolking
- Bestuurlijke organisatie gebaseerd op wetten
- Soevereiniteit: erkenning van autonomie door andere staten
Hoe lang is Nederland als een staat? Daarover verschillende meningen:
- Unie van Utrecht wordt wel als begin gezien 1579 (onafhankelijksverklaring)
- 1648 Vrede van Westfalen (Erkenning)
- 1795 de Unie der Verenigde Provinciën verandert in de Bataafse republiek (meer eenheid)
- 1813 Koning Willem I (eenheid en eerste grondwet)
- 1815 Verdrag van Wenen (Erkenning territorium)
- 1917 Pacificatie (integratie van Nederlandse samenleving)
- 2010 Verzelfstandiging van landen in Nederlandse Antillen binnen het koninkrijk
Het hangt af van je definitie van ‘een staat’ en wat je daarin centraal zet
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Thijs96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51036 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now