Class notes
Uitgebreide samenvatting De Beleidscyclus I agenda- en besluitvorming
- Course
- Institution
Uitstekende weergave colleges
[Show more]
Seller
Follow
Thijs96
Reviews received
Content preview
De beleidscyclus03-02-2020 hoorcollege 1
De beleidscyclus
Vier rode draden in deze cursus
1. Wat is beleid?
- Het streven naar een rationele of intelligente beheersing en besturing van sociale
activiteiten of het streven naar het bereiken van doeleinden met bepaalde hulpmiddelen in
een gegeven tijdsvolgorde
2. Verklaren van beleidsprocessen: voorbij de beleidscyclus
- De actoren centraal
- Hun preferenties, belangen en percepties
- De instituties die het beleidssysteem structureren
- De context of de omgeving van beleid
3. Leren in en van beleid
- Stel nu eens dat de beleidscyclus een leercyclus is?
4. Interpretatieve beleidsanalyse en beleidspraktijken
- Beleid is een sociaal construct (met consequenties). Een interpretatieve analyse van beleid
probeert de verschillende betekenissen die wij er aan geven en ontlenen te verklaren
Hoe rationeel is beleid?
- Een kernbegrip voor een veelvoud aan maatregelen en handelingen met behulp waarvan
maatschappelijke problemen en processen beheerst of gestuurd kunnen worden
- Het streven naar een rationele of intelligente beheersing en besturing van sociale
activiteiten of het streven naar het bereiken van doeleinden met bepaalde hulpmiddelen in
een gegeven tijdsvolgorde
- Beleid maken is niet sturen, beleid maken is ontwikkelingen de schijn van onvermijdelijkheid
geven en daarna een klein zetje in de gewenste richting geven
Implementatie (uitvoering van beleid)
- De beleidstheorie
- Allemaal top-down gedachte
- Beleid wordt in de uitvoering gemaakt
o In de klas, op het slagveld, in de spreekkamer, het loket, in het wijkteam
- Dus top-down versus bottom-up, of juist een synthese
1
, Succesvolle implementatie: condities en randvoorwaarden
- Heldere en consistente doelen
- Gebaseerd op een solide (beleids)theorie
- Beleidsuitvoerders hebben voldoende invloed over de doelgroepen van het beleid
- Het beleid structureert het implementatieproces op een zodanige wijze dat de kans dat
uitvoerders en doelgroepen op de gewenste wijze zullen handelen, wordt gemaximaliseerd
- De uitvoerende diensten beschikken over voldoende politiek-bestuurlijke en
managementkwaliteiten en ondersteunen de doelstellingen van het beleid
- Het beleid wordt tijdens de uitvoering actief ondersteund door de ontwerpers ervan
- Het beleid wordt in de loop van de tijd niet achterhaald door nieuw, conflicterend beleid of
door veranderingen in sociaaleconomische of politieke omstandigheden
Waarom aandacht voor (onderwijs)beleid?
- De (mis)match tussen wensen/verwachtingen en resultaten
- We trachten te verklaren wat er in de lange weg tussen agendavorming/beleidsformulering
(verwachtingen/intenties) en uitvoeren (resultaten/onbedoelde effecten) feitelijk gebeurt:
implementatiegat
- Op basis daarvan aanbevelingen te doen om die verwachtingen en resultaten beter te laten
‘matchen’
- Heeft consequenties voor onze beleids- en sturingstheorieën en voor de inrichting van
politiek-bestuurlijke en beleidssystemen
- Descriptief – verklarend – prescriptief
Integrale beleidsanalyse: vier beleidsvragen voor toetsing kwaliteit
Effectiviteit (input legitimiteit) Legitimiteit (output legitimiteit)
Logica van consequentie Werkt het? Mag het?
Doelmatigheid Wetmatigheid
Logica van passendheid Past het? Hoort het?
Politiek-bestuurlijke (institutionele) condities Normativiteit
Legitimiteit:
- Input legitimiteit: is er steun voor jouw handelen
- Output legitimiteit: boek je resultaten
Logica:
- Consequentie (doel-rationeel): gaat ervan uit dat ambtenaren een kosten/baten analyse
maken en daaruit de beste keuze maken
o Is erg effectief, hierdoor worden nieuw soorten beleid eerder aangeboord
- Passendheid: gaat ervan uit dat ambtenaren eerst kijken naar eerdere ervaringen, dan past
het beleid dat ik aan het voeren ben bij de bijbehorende actoren
o Dit beleid is minder controversieel, want in het verleden is dit beleid deels al gevoerd
2
,05-02-2020 hoorcollege 2: kwesties van beleid en de studie daarvan
Waarom aandacht voor (onderwijs)beleid?
- De (mis)match tussen wensen/verwachtingen en resultaten
o We trachten te verklaren wat er in de lange weg tussen
agendavorming/beleidsformulering (verwachtingen/intenties) en uitvoeren
(resultaten/onbedoelde effecten) feitelijk gebeurt: implementatiegat
o Op basis daarvan aanbevelingen te doen om die verwachtingen en resultaten beter te
laten matchen
- Heeft consequenties voor onze sturingstheorieën en voor de inrichting van politiek-
bestuurlijke en beleidssystemen: overheid/samenleving
o Immers: het ging ons om de condities waaronder actoren in staat zijn tot het
formuleren van effectieve en legitieme oplossingen voor publieke kwesties
- De beleidscyclus als een leercyclus
Zes fasen in het beleidsproces
- 1 Agendavorming:
o Identificeren van problemen die om aandacht vragen, prioritering daarvan
o Vaststellen van de aard van het probleem
- 2 Beleidsformulering:
o Doelen stellen, oplossingen analyseren in kosten/baten en effecten,
beleidsinstrumenten selecteren
- 3 Legitimatie/besluitvorming:
o Beleid kiezen: wetgevingsproces (wetgevende en uitvoerende macht), steun
organiseren via consultatie, overleg, onderhandeling, etc.
- 4 Implementatie:
o Verantwoordelijkheid over implementatie (doorwerking/uitvoering) organiseren,
monitoring van dat proces
- 5 Evaluatie:
o Op een zeker moment vaststellen/onderzoeken of het beleid ook het beoogde effect
heeft gehad
- 6 Beleidsvervorming/beëindiging
Kritiek op het heuristisch nut van het beleidsfasen-model
- Top-down bias
o Meervoudigheid (praktijken en systemen/systemen ingebed in systemen)
o Relationele autoriteit (denk aan interbestuurlijke verhoudingen)
- Gaat uit van één alleswetende, almachtige, goed bedoelende overheid
- Simplificatie van een proces dat veel meer interactief en iteratief is
o Incrementalisme (stap voor stap)
o Confrontatie – onderhandelen – overleggen – samenwerken – delibereren
o Veel actoren, ieder met hun eigen doelen, belangen en percepties betrokken bij
beleid
- Het fasemodel is geen causaal verklarend theoretisch model
3
, Wat en wie bestuderen we?
- Beleid is de som van alle overheidsactiviteiten die bij beleid komen kijken
o Gaat het om wat beleidsmakers zeggen dat ze willen doen, wat ze opschrijven of wat
ze feitelijk doen?
Wat is de aard van een beleidsclaim?
o Gaat het om het effect van een besluit, of ook om het besluit zelf?
Het effect kan ook worden veroorzaakt door andere (f)actoren
Verschil tussen output en uitkomst
o Wie rekenen we tot de beleidsmakers?
Wat zijn de consequenties van een gemengd bestel?
Wie heeft welke autoriteit tot het nemen van welke beslissingen?
o Gaat beleid ook over het (weloverwogen) negeren van kwesties en problemen?
- Vragen over de haalbaarheid, passendheid, rechtvaardigheid en aanvaardbaarheid van
beleid kunnen niet op één plek worden beantwoord. Immers, beleid komt tot stand en
wordt uitgevoerd in een complexe omgeving. Politiek en beleid zijn overal in complexe
systemen aanwezig.
Conceptueel theoretische verklaringsmodellen
- Hoe vinden we onze vraag en hoe ordenen we de grote hoeveelheid relevant lijkende feiten
en interpretaties?
o Conflicterende of complementaire verklaringen voor hetzelfde beleid
o Veel variabelen en multicausaliteit
- Hoe reconstrueren wij op geordende wijze beleidsprocessen?
o Narratief: de reconstructie van wat gebeurd is, een episodische beschrijving (met
gebruik van jaartallen) van sequentiële (opeenvolgende) en parallelle ontwikkelingen
- We moeten de grote hoeveelheid empirie op enigerlei wijze ordenen
- Een conceptueel theoretisch kader (framework)
o Ordent grote hoeveelheid aan variabelen
o Kanaliseert en ordent onze zoektocht door de oneindige hoeveelheid empirie
- Er wordt onderscheid gemaakt tussen een theory, framework en model
o Model beschrijft één causaal mechanisme
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Thijs96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now