Summary
Samenvatting Biologie Nectar 5 VWO H14 Waarnemen
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van biologie nectar 5 VWO 4e editie H14 Waarnemen. Alle paragraven zijn samengevat. Ook verkrijgbaar in verschillende bundels
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: hannahmaejudd • 3 year ago
By: ramonavanwilgenburg • 2 year ago
Seller
Follow
danevanengelen
Reviews received
Content preview
H14 Waarnemen14.1 Zintuigcellen
Zintuigcellen=Gespecialiseerde cellen die reageren op een specifieke prikkel.
Adequate prikkel= Type prikkel waarvoor een bepaald type zintuigcel gevoelig is.
Evenwichtszintuigen= Zintuig dat stand +bewegingen van je hoofd registreert
Centraal deel: Vestibulum + drie halfcirkelvormige kanalen gevuld met vloeistof endolymfe.
Vestibulum: maculae= Zintuig orgaantjes nemen rechtlijnige versnellingen + vertragingen waar.
- Haarcellen in maculae steken met ciliën in geleilaag met laagje kalksteentjes bovenop.
- Geleilaag + kalksteentjes verschuift ten opzichte ciliën bij vertraging/ versnelling/ zwaartekracht.
Halfcirkelvormige kanalen: Voor waarnemen van draaibewegingen van hoofd.
- Drie kanalen loodrecht op elkaar langs x-, y-, z-as
- Cupula= Gleiachtige massa halfcirkelvormig kanaal waarin ciliën van zintuigcellen steken.
- Endolymfe en dus cupula met ciliën beweegt met draaing mee doordat ciliën buigen sturen de
haarcellen impulsen naar het evenwichtcentrum.
Haarcellen (zintuigcellen) met lange ciliën.
Ciliën (zintuigharen)= Uitlopers haarcellen maculae + cupulae, bij verbuiging ontstaan impulsen in haarcel.
Receptorcel= Zintuigcel:
- Mechanorereceptoren zijn gevoelig voor mechanische prikkels zoals buigen van ciliën.
- Thermoreceptoren reageren op temperatuurverandering.
- Chemoreceptoren reageren op bepaalde stoffen.
- Fotoreceptoren reageren op licht.
- Pijnreceptoren= geen zintuigcellen maar zenuwceluiteinden, reageren op prikkels die schade geven
Gevoelig voor adequate prikkel die leidt tot verandering membraanpotentiaal (openen ionpoorten)
Mechanore- + thermoreceptoren gelijk ionpoorten openen
Chemo- + fotoreceptoren Secundaire boodschapper zorgt voor openen ionpoorten.
Prikkeldrempel receptor bereikt dan ontstaat volledige depolarisatie receptorcellen lozen exciterende
neurotransmitter in synaps met sensorisch neuron. Hoeveelheid transmitter bepaald impulsfrequentie.
Door Langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel van een receptorcel omhooggaan.
Gevolg: Adaptie= Receptorcel reageert minder op adequate prikkel.
Evenwicht bewaren: Evenwichtscentrum in hersenstam krijgt informatie en regelt evenwicht + kleine
hersenen koppelen informatie aan spieren die reageren.
, 14.2 Het gehoorzintuig
Geluid filtreren:
- Bewust= Je concentreert je op iets.
- Onbewust= Thalamus in hersenen laat achtergrondgeruis niet doordringen tot auditieve schors.
Hersenen kunnen bepaalde toonhoogtes in oor verzwakken, achtergrondruis wordt onderdrukt.
Haarcellen in oor zijn mechanoreceptoren met lange ciliën Raken beschadigd door hard geluid.
Trillingen Haarcellen:
1. Oorschelp= Vangt geluidstrillingen op en brengt ze via gehoorhang trommelvlies.
2. Trommelvlies= Trilt met luchttrillingen mee Gehoorbeentjes.
a. Luchtdruk moet in buiten/ midden oor gelijk zijn: via buis van Eustachius.
3. Gehoorbeentjes= Nemen geluidstrillingen over + geven ze versterkt Slakkenhuis.
a. Bestaat uit hamer, aambeeld, stijgbeugel
4. Via ovale venster krijgt slakkenhuis versterkte trillingen van stijgbeugel.
a. Slakkenhuis bevat zintuigcellen die reageren op de trillingen
b. Slakkenhuis bestaat uit drie kanalen waarvan twee grote kanalen gevuld zijn met perilymfe.
c. Ovale + ronde venster geven bewegingsruimte voor vloeistof zodat de trillingen van ovale
naar ronde venster verplaatsen.
5. Trillingen laten basilaire membraan meetrillen:
a. Geeft trilling door aan perilymfe in trommelholtetrap ronde venster.
b. Membraan bevat orgaan van Corti met mechanoreceptoren (Haarcellen met cilliën).
6. Orgaan Corti, door trillingen buigen ciliën tegen dakmembraan + activeren sensorische zenuwcellen
a. Door verbuigen ciliën openen K+ kanalen ontstaat depolarisatie Ca2+ kanalen openen
waardoor neurotransmitter wordt afgegeven aan sensorische zenuwcellen.
7. Neurotransmitter verstuurt impulsen via gehoorzenuw primaire gehoorcentrum, geluid vertaald.
Slakkenhuis: bevat drie kanalen:
- Voorhoftrap Vanaf ovale venster naar top slakkenhuis. Bevat perilymfe
- Trommelholtetrap Vanaf top slakkenhuis naar ronde venster. Bevat perilymfe
- Slakkenhuisgang Bevat endolymfe= Verantwoordelijk voor depolariseren van haarcellen.
Buitenoor= Oorschelp + gehoorhang
Middenoor= Andere kant van het trommelvlies + gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel)
Binnenoor= Slakkenhuis + receptorcellen
Buis van Eustachius= Van middenoor naar de keelholte, door slikken gaat buis open en lucht doorheen.
Schedelbeenderen= Geluid kan hierdoorheen verplaatsen, hoor je nog steeds al ben je verkouden.
Perilymfe= Trilling verplaatst van ovale venster door perilymfe in voorhoftrap richting top slakkenhuis.
Basilaire membraan=Membraan tussen trommelholtetrap en slakkenhuisgang waarop orgaan van corti
ligt: trilt mee met frequentie van trillingen van slakkenhuis,
Toonhoogte in basilair membraan:
Bij lage tonen trilt het uiteinde membraan, bij hoge tonen trilt vooral het eerste deel. Hersenen krijgen
impulsen van individuele haarcellen via gehoorzenuw + combineren deze tot bepaalde toonhoogte.
Harde toon: Grote amplitude = meer beweging basilair membraan = cilien buigen sterker = meer impulsen.
Decibel (dB)= Eenheid van geluidssterkte.
Gehoorschade= Cilien raken beschadigd of spiertjes aan de gehoorbeentjes.
Cilien beschadigd: Geven geen of onjuiste informatie.
Spiertjes gehoorbeentjes: Houden gehoorbeetjes op plek + dempen grote uitslag van trommelvlies.
Gehoortoestel kan oplossing zijn, maar is niet altijd het geval.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danevanengelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now