Summary
Samenvatting Doelgroepen 1
- Course
- Institution
Samenvatting van Doelgroepen 1 uit het eerste jaar.
[Show more]
Seller
Follow
alyshaverschueren
Reviews received
Content preview
Doelgroepen 1 2019/20201 Personen met een verstandelijke beperking
1.1 Voorbeelden zie cursus
1.2 Terminologie
1.2.1 Verstandelijke beperking als een beperkt IQ?
IQ onder 70 mogelijke verstandelijke beperking (vroeger was dit het belangrijkste kenmerk)
Binet en Simon ontwikkelden in het begin van vorige eeuw een intelligentietest en beschreven een
normaal en afwijkend intelligentiequotiënt. Daarmee legden ze een wetenschappelijke basis om
mensen met VB te definiëren als mensen met een beperkt intelligentiequotiënt
VB is dan volgens dit gevolg dat geheel in de persoon ligt in cijfers uitgedrukt
Toen etiketteren met imbeciel, idioot… als persoonskenmerk dat iemand typeert + afzonderen in
apart onderwijs
1.2.2 Verstandelijke beperking als sociaal probleem?
Evolutie naar een sociaal probleem van persoonskenmerk tot gevolg van interactie van
kenmerken van een persoon en omgeving.
Hinder die persoon ondervindt van zijn beperkt intellectueel functioneren sterk bepaald is
door de context waarin hij leeft. Ernst van verstandelijke beperking wordt duidelijk in
interactie met omgeving = personen met een v.b. of personen met een v.handicap.
1.2.3 Huidige omschrijvingen van verstandelijke beperking
Eerst definitie van AAIDD en daarna DSM en ICF
1.2.3.1 ‘Intellectual disability’ volgens AAIDD (2010)
• Organisatie: AAIDD (American Association on Intellectual and Developmental Disabilities)
(2010)
• Definitie: “Intellectual disability is a disability characterized by significant limitations in both
intellectual functioning and in adaptive behaviour, which covers many everyday social and
practical skills. This disability originates before the age of 18.
Ontrafeling definitie:
Functioneringsproblemen (wordt in dagdagelijkse leven beperkt in het functioneren)
IQ functioneringsproblemen ontstaan onder meer door beperkte intellectuele vaardigheden
(70 of minder)
adaptatie (Laag IQ + competenties die de persoon heeft om om te gaan met veranderingen in de
maatschappij)
• - Sociaal (contacten leggen, verantwoordelijkheidsbesef, weerstand bieden
tegen negatieve beïnvloeding)
• - conceptueel (cognitie die je kunt omzetten in dagdagelijkse leven vb. met
geld omgaan, bus uren begrijpen, taal, lezen, schrijven..)
• -praktisch (activiteiten van dagelijkse leven zoals eten, aankleden,
lichaamszorg…)
Leeftijdsgrens 18 jaar functionele beperkingen moeten voor de leeftijd van 18 jaar duidelijk
worden (kinderen leggen de basis voor hun vaardigheden voor de 12 eerste levensjaren Toch 18
om uitzonderlijke gevallen waarin VB pas later wordt ontdekt, mee op te nemen.
AAIDD (2010)
Uitgangspunten van de huidige definitie:
1
,Doelgroepen 1 2019/2020
• Afstappen van biomedische kijk (meer dan alleen IQ!) ook adaptieve vaardigheden (dus
niet enkel IQ) = Gevolg van kenmerken persoon, in interactie met de maatschappij die ook
bepaalde kenmerken en verwachtingen stelt
• Spanningsveld competenties – eisen omgeving
• Positieve invloed ondersteuning!!
functioneren
eisen omgeving ondersteuning
VB is dus samenspel van factoren, (niet zomaar stoornis of persoonskenmerk) AAIDD gaat er van
uit dat de ondersteuning die een persoon ontvangt heel sterk de ernst van zijn beperking bepaalt.
1.2.3.2 ‘Intellectual Developmental Disorder’ in DSM-5 (2013)
DSM= Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
• Organisatie: American Psychiatric Association
• Nut DSM: diagnostiek en classificatie van psychische problemen
• Intellectual Developmental Disorder: ontwikkelingsstoornis met beperkingen in IQ en in
adaptieve functioneren. Diagnose onder de 18 jaar.
• DSM-V volgt voor omschrijving van VB de definitie en visie van de AAIDD
1.2.3.3 Disorders of intellectual development’ in ICD11 (2018)
• Organisatie: WHO (World Health Organisation) Wereldgezondheidsorganisatie
Nut: classificatie van gezondheidsproblemen ifv diagnose, classificatie en onderzoek
ICD11: International Classification of Diseases
Disorders of Intellectual Development: Gezondheidstoestand die past onder de neurologische
ontwikkelingsstoornis gekenmerkt door significante beperking in het intellectueel functioneren en
adaptief gedrag. (gelijkaardige term en definitie als DSM)
ICF: International Classification of Functioning, Disability and Health
Geen beschrijving verstandelijke beperking maar wel verschil stoornis – beperking –
participatieproblemen aanvullend instrument dat een arts of hulpverlener in staat stelt de
problemen die een persoon ondervindt als gevolg van zijn diagnose in kaart te brengen.
1.2.4 Gevolgen van de definitie voor terminologie
• Disability of disorder? beide op zich oke, maar wij moeten nadruk leggen op sociale
aspect (dus mensen met VB of handicap) in plaats van verstandelijke stoornis…
• Handicap / Beperking of stoornis?
• Gehandicapte, mindervalide, invalide, zwakbegaafde,…? Mindervalide letterlijke betekenis
‘minder waard’
PEOPLE FIRST – benadering !!! geen niet-respectvolle termen! (de 3 modellen gaan hiervan uit)
AAIDD kiest voor disability wat vooral de mismatch benadrukt
DSM en ICD blijven voor term disorder kiezen (stoornis)
1.2.5 Gevolgen van de nieuwe definitie in het werkveld
1.2.5.1 IQ-cijfers worden minder belangrijk
Vroeger intelligentietesten
Nu in de 3 modellen (AAIDD, DSM-5, ICD-11) kritisch gekeken naar de waarde van
intelligentietesten:
2
,Doelgroepen 1 2019/2020
- Omdat ze te weinig afgestemd zijn op de culturele verschillen tussen
personen
- Omdat ze te vaak als absolute waarde worden bekeken terwijl ze juist heel
veranderlijk zijn
- En omdat een intelligentiemeting van personen met erg zwakke intellectuele
mogelijkheden niet goed uitvoerbaar en dus onbetrouwbaar is.
+ context is ook erg bepalend belang van IQ-test alleen sterk gedaald
1.2.5.2 Definitie als criterium bij het diagnosticeren en classificeren
• Classificerende diagnostiek
Effectief kunnen beslissen wie een verstandelijke beperking heeft. vb. aantonen dat hij in
aanmerking komt voor hulp en ondersteuning
Gevolgen voor rechten, omgaan met plichten
Gevolgen voor het werkveld – classificerende diagnostiek
• IQ (van 70 of minder) + tot uiting voor 18 jaar IQ tests vb. WISC III, Bayley-
ontwikkelingsschaal…
• Er moet sprake zijn van significante beperkingen in adaptieve vaardigheden: bvb. VABS, SRZ,
… (soort van vragenlijsten)
• Context in kaart brengen (normen – eisen)
• Kritisch omgaan met IQ-test!
• Geen diagnose voor 5 jaar! (is moeilijk) indien ze onder 5 jaar bepaalde mijlpalen niet
halen in cognitieve, sociale of motorische ontwikkeling‘globale ontwikkelingsstoornis’
1.2.5.3 Zwakbegaafd -te sterk?
Personen met IQ tss 70/75 en 85 hebben geen VB zwakbegaafd genoemd (Volgens AAID en DSM
pas VB met IQ onder 70) mensen kunnen zwakbegaafd zijn maar te veel tekorten ervaren in hun
adaptieve vaardigheden. (niet te veel druk leggen op cognitie)
Veel discussie over welke ondersteuning moet gegeven worden aan personen die zwakbegaafd zijn
volgens intellectuele vermogen maar veel tekorten ervaren in hun adaptieve vaardigheden.
1.2.5.4 Definitie als basis voor handelingsgerichte diagnostiek
• Handelingsgerichte diagnostiek
Weten welke aspecten kenmerkend zijn voor een persoon met een verstandelijke beperking.
persoon grondig in beeld brengen
Op basis daarvan een ondersteuningsplan opstellen om goede ondersteuning te kunnen geven.
(ondersteuningsvraag van persoon in kaart brengen)
Gevolgen voor werkveld – handelingsgerichte diagnostiek
• Vroeger:
Vooral IQ centraal
• Nu:
Holistisch (naar hele welzijn kijken)
Ecologisch (context in kaart brengen)
Indeling volgens nood aan ondersteuning: lichte, matige, ernstige ondersteuningsnood (IPV
nadruk op beperking)
Beeldvorming dynamisch in tijd en in contexten
Sterktes en zwaktes persoon; Protectieve factoren en risico-factoren omgeving
3
, Doelgroepen 1 2019/2020
5 dimensies die het menselijk functioneren bepalen V.B is een samenspel van 5 factoren:
- Intelligentie (intellectueel vermorgen)
- adaptief gedrag (verscheidene vaardigheden)
- Context (interactie met de omgeving)
- participatie (hoe je directe omgeving of de maatschappij jou betrekt)
- fysieke en psychische gezondheid
Wordt in kaart gebracht via onderstaand model
Ondersteuning benadrukt!
Deze dingen moet je allemaal in kaart
brengen.
Verstandelijke mogelijkheden + zijn
adaptieve vaardigheden + hoe zijn
gezondheid is, particpatie, zijn context…
Om tot beeldvorming te komen:
Oog hebben voor verschillende
context(en)
Naast tests ook oog voor verhaal
persoon + observaties
Zowel sterktes als zwaktes in
kaart brengen
Totaalbeeld waarin de 5 dimensies aan bod komen
Analyseert welke ondersteuning een persoon al krijgt en welke hij nog nodig heeft om te
komen tot kwaliteitsvol leven.
1.3 Etiologie
Vaak een syndroom dat gepaard gaat met een verstandelijke beperking maar zeker niet altijd!!!
(Vb. Syndroom van Down, Fragiel X-stoornis, Prader- Willy…) Kan ook geïsoleerd voorkomen.
Bij 60% van de personen is de beperking voor de geboorte ontstaan (prenataal)
40% is erfelijk (niet allemaal door erfelijk overdraagbare syndromen) vaak toevallige
erfelijke fouten terwijl DNA van vader en moeder Oke was
Diepe/ ernstige VB vaker aangeboren en erfelijk dan lichte VB
Specifieke oorzaak kan bij 80% met matige VB worden aangetoond, en slechts 50% bij lichte
40% met ernstige en diepe VB chromosomale afwijking (bij licht 10-20%)
Mogelijke oorzaken ingedeeld in 2 criteria
- Moment waarbij factor is opgetreden (Prenataal, perinataal of postnataal)
- Aard van de factor (biologisch of sociaal door gedrag of door factoren in educatie)
1.3.1 Prenatale factoren
=ontstaan voor de geboorte (aangeboren verstandelijke beperking)
1.3.1.1 Biologische factoren
Erfelijke oorzaken:
- Chromosoomafwijking (VB. syndroom van Down, Turner fout in aantal chromosomen)
Fragiel-X, Angelmansyndroom deleties of fouten in de bouw van chromosomen
- Monogene afwijking: defect gen vb. Rett-Syndroom
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alyshaverschueren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now