Biologie samenvatting zodat je zeker een voldoende haalt
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Biologie
4
All documents for this subject (5497)
Seller
Follow
babettelange
Content preview
4VWO Biologie
6.1 De verwantschap tussen soorten
6.1.1 Kenmerken van soorten
Twee criteria die biologen gebruiken om vast te stellen of individuen tot
dezelfde soort behoren:
1. Overeenkomst in uiterlijke kenmerken
Wordt uitgegaan van de gemiddelde uiterlijke kenmerken van een
bepaalde soort
2. Mogelijkheid om vruchtbare nakomelingen te kunnen krijgen
Voorbeeld
Honden kunnen uiterlijk enorm verschillen, maar ze kunnen wél samen
vruchtbare jongen krijgen dan behoren ze tot dezelfde soort
Tegenwoordig nieuwe criteria er bijgekomen:
3. Informatie uit DNA-onderzoek
6.1.2 Soortnamen en indeling
Binominale naamgeving = wetenschappelijke naam van een soort bestaat uit twee
delen
1. De geslachtsnaam (met hoofdletter)
2. De soortaanduiding (met kleine letter)
Maar: hierachter staat soms nog een letter/naam van de ondersoort of toevoeging
Ondersoort = geografisch afgescheiden groep soortgenoten met iets afwijkende
kenmerken
Voorbeeld
Salix cinerea oleifera is een ondersoort van de grauwe wilg Salix cinerea,
de bladeren van de ondersoort glanzen meer dan die van de grauwe wilg
waardoor de soort een toevoeging -oleifera krijgt.
Wat kan er nog meer in de naam te zien zijn?
Een eigenschap van de soort (Domesticus betekent in de buurt van huizen
bijvoorbeeld)
Linnaeus en zijn taxonomie
De wetenschapper heeft de soorten ingedeeld in groepen. Daarbij lette hij vooral op
overeenkomstige kenmerken.
1
, Hoe werkt de taxonomie?
Het plaatst organismen samen in steeds grotere groepen:
Organismen soorten geslachten families orden klassen afdelingen
rijken domeinen
Geen rassen (variaties door fokken) in de taxonomie!
De hoogste indelingsgroep: domeinen
Drie domeinen onderscheiden, met elk een eigen type rRNA (ribosomaal RNA):
1. De archaea
3. Celmembraan bestaat uit een enkele laag fosfolipiden met lange
vetachtige staarten
2. De bacteriën
4. Celmembraan bestaat uit dubbele laag fosfolipiden
3. De eukaryoten
5. Celmembraan bestaat uit dubbele laag fosfolipiden
6. DNA in de celkern
Prokaryoten = de archaea en bacteriën, eencelligen zonder kernmembraan
7. DNA ligt los in de cel
6.1.3 DNA
Biologen gebruiken DNA-onderzoek om tot een meer betrouwbare indeling van
soorten te komen, hoe?
1. Analyseren genen voor eiwitten die in veel verschillende organismen
voorkomen
2. Genen die met een constante snelheid muteren vormen een moleculaire klok
voor biologen
Moleculaire klok = techniek die gegevens van fossielen en mate van
evolutie gebruikt om tijd af te leiden in de geologische geschiedenis
3. Met behulp van deze moleculaire klok kunnen ze vaststellen welke soorten
verwant zijn en hoelang die soorten al op aarde aanwezig zijn
4. Nauw verwante soorten hebben ene vrijwel gelijke genen voor eiwitten
5. Hoe meer verschillende mutaties biologen in gen aantreffen, hoe minder nauw
verwant de soorten zijn en hoe langer ze geleden ze van gemeenschappelijke
voorouder zijn afgesplitst
6.1.4 Soorten houden zich niet aan menselijke regels
Hybriden = verschillende soorten kruisen met elkaar en krijgen levensvatbare
nakomelingen
Meestal zijn hybriden onvruchtbaar dus geen verdere vermenging van
soorten
Hybriden helpen familierelaties tussen soorten in kaart te brengen, hoe?
Twee soorten kunnen alleen jongen krijgen als hun DNA voor een groot deel gelijk is.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettelange. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $0.00. You're not tied to anything after your purchase.