Inleiding tot het
Europees recht
Deel 1 – Het juridisch kader van het
Europees integratieproces: historische evolutie
= het recht van de EU
= gebaseerd op aantal verdragen – die verdragen zorgen ervoor dat de
lidstaten een aantal bevoegdheden hebben t.a.v. de instellingen
= een autonome rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
(onmiddellijk toepasbaar), de unie bezit rechtspersoonlijkheid (unie kan
optreden in eigen naam als internationale organisatie, op basis van de
beslissingen die door de instellingen van de EU worden genomen)
Geconsolideerde verdragen = verdragen waarbij alle veranderingen die in
de loop van de geschiedenis werden aangebracht zijn geïncorporeerd
Verdrag betreffende de EU (VEU) en Verdrag betreffende de werking van
de EU (VWEU)
Eigen speler, eigen identiteit, die functioneert volgens eigen vastgelegde
spelregels
EU vormt één grote interne markt waarbij er een vrij verkeer van goederen
en kapitaal geldt en eenzelfde wetgeving
Wanneer er discussies zijn omtrent de interpretatie van het recht in de EU
gaan ze de zaak doorspelen naar het Hof, vooraleer de rechters oordelen
is er vaak een opinie van de advocaat-generaal
Hoofdstuk 1: de start van het Europees integratieproces
Hoewel de eerste ideeën tot verregaande Europese integratie verder terug
gaan in de tijd, werden vooral na WO2 verschillende initiatieven tot
samenwerking in Europa genomen, die onrechtstreeks of rechtstreeks een
invloed hebben gehad op het ontstaan van de Europese Unie (EU)
1.1. De eerste initiatieven tot Europese samenwerking
Historische evolutie vooral na WO2: aantal voorstellen tot samenwerking –
waren nooit echt succesvol – situatie verandert na WO2 – na een oorlog
heb je een periode van reflectie, hoe kunnen we vermijden dat dit in de
toekomst nog eens gebeurt? – Europese integratie speelt belangrijke rol
en gaat zich ontwikkelen
Marshall Plan = 1 van de voorlopers tot ontwikkeling, heeft te maken met
financieel steunprogramma van de VS aan de Europese landen tot een
herstel van de Europese economie
1
, Was een Amerikaans initiatief en beoogde de reconstructie van de
Europese economie (in het bijzonder de zware industrie) na WO2 dit
vereiste een vorm van samenwerking en coördinatie tussen de Europese
landen, in ruil voor Amerikaanse financiële steun
Link met Europese integratie? de landen moesten ervoor zorgen da zij
op een faire manier dat geld verdeelden – voorwaarde voor geld: Europese
landen moesten zich zelf gaan organiseren
Om dit doel te verwezenlijken werd de intergouvernementele
organisatie OEES opgericht
= aanleiding tot 1ste organisatie = OEES (Organisatie voor Europese
economische samenwerking) -> doel: landen moesten zich onderling gaan
organiseren om het geld onder elkaar te verdelen (geld werd niet
rechtstreeks aan elk individueel land gegeven)
Europese focus en Europese dimensie verdwijnt – link met OEES en
Marshallplan is belangrijk maar heeft geen relevantie meer vanuit puur
Europees perspectief op de dag van vandaag
Werd in 1961 omgevormd tot de OESO (= Organisatie voor Europese
samenwerking en ontwikkeling)
Hierbij verviel de exclusief Europese dimensie en de organisatie
verkreeg een breder actiegebied
Hoofdzetel = in Parijs
De OESO is niet supranationaal en moet dan ook als een klassieke
internationale organisatie worden beschouwd, die geen juridisch
bindende besluiten aan haar leden kan opleggen
De werking van de OESO is nog steeds belangrijk omwille van o.a.
de kwaliteit van haar jaarlijks economische studies en vele
rapporten: via deze studies en rapporten wordt het nationaal
politieke en vooral economische beleid van de betrokken landen
beïnvloed
Ook is de OESO bijzonder actief op het terrein van de strijd tegen
zogenaamde belastingparadijzen
Één van de doelstellingen van de organisatie is met zoveel mogelijk
landen te komen tot OESO-modelovereenkomsten voor belasting op
inkomen en kapitaal, m.i.v. het uitwisselen van informatie voor
belastingsdoeleinden
Benelux (België, Nederland, Luxemburg) : eigen douane-unie met als doel
het vrij verkeer van personen, goederen en diensten te realiseren
(onderlinge handelstarieven afschaffen, gemeenschappelijk handelsbeleid
t.o.v. derden) = voorloper binnen Europees integratiebeleid
2
, Het Benelux-initiatief vervulde derhalve een belangrijke avant-
garde-functie binnen het communautaire integratieproces
In 1958 ondertekenden de drie landen het verdrag tot instelling van
een Benelux economische-unie
Artikel 350 VWEU voorziet trouwens expliciet dat verdere regionale
samenwerking tussen de Benelux-landen mogelijk is voor zover de
doelstellingen ervan niet bereikt zijn door toepassing van de EU-
verdragen
In juni 2008 werd een nieuw Benelux-Verdrag ondertekend dat o.a.
voorziet in een versterkte samenwerking inzake justitie en
binnenlandse zaken
Congres van Den Haag
= bijeenkomst van vertegenwoordigers van de Europese landen, maar ook
van de maatschappij in den Haag om te gaan nadenken over de toekomst
van Europa
Voorzitter: W. Churchill daar werd de basis gelegd voor de oprichting
van de raad van Europa
na paar dagen van brainstormen wordt er een document opgesteld met
aantal doelstellingen (o.a. ‘binnen Europa zou nieuw verdrag moeten
komen voor de bescherming van de mensenrechten te garanderen in
Europa’ + ‘nieuwe internationale organisatie in Europa om respect
mensenrechten te gaan stimuleren’
= raad van Europa = aparte internationale raad (47 lidstaten)
(op dit ogenblik zijn Wit-Rusland en Kosovo de enige landen in Europa die
geen deel uitmaken van de Raad van Europa (het Vaticaan is waarnemer)
EU = supranationale organisatie
Verschil met intergouvernementele organisatie? (bv. Raad van Europa) ->
tussen staten –
Intergouvernementele organisaties Supranationale organisaties
Lidstaten als belangrijkste actor (dominante Naast lidstaten, ook aantal instellingen die
actoren, kunnen niet gebonden worden tegen onafhankelijk van de lidstaten opereren (bv.
hun eigen wil) Europees parlement)
Beslissingen bij consensus (onderhandelen Beslissingen bij meerderheid (niet gewoon
tot men een compromis vindt en iedereen helft + 1, maar hiervoor gelden bijzondere
akkoord is) of unanimiteit (elk land heeft regels)
vetorecht, iedereen moet akkoord zijn)
Bronnen van internationaal recht (lidstaten Autonome rechtsorde met eigen
gaan hun eigen verdragen, conventies, .. rechtsbronnen (door instellingen
afsluiten) aangenomen)
3
, Rechtsgevolgen in nationale rechtsorde Directe werking (rechtstreeks van
worden bepaald door nationaal toepassing in nationale rechtsorde lidstaten)
grondwettelijk recht en voorrang (op bepalingen van nationale
recht)
Raad van Europa Europese Unie
Dualistisch systeem: internationale akkoorden moeten eerst nog worden omgezet om die in
het nationaalgerechtelijk kader toepassing te laten vinden
Raad van Europa Europese Unie
47 lidstaten 27 lidstaten
Conventies Verdragen van Rome + amendementen
Belangrijkste instellingen Belangrijkste instellingen
- Comité van ministers - Europese Raad
- Parlementaire assemblee - Commissie
- Commissaris voor mensenrechten - Raad
(vooral public relations functie, reist
rond om respect mensenrechten te - Europees Parlement
gaan onderstrepen, kan geen
wetgevende initiatieven nemen) - Hof van Justitie (toezien dat
Europees recht effectief wordt
- Europees Hof voor Rechten van de toegepast - Je kan niet als een
Mens (kijken of lidstaten hun particulier een lidstaat voor het Hof
verdragsverplichtingen onder EVRM van justitie brengen – Luxemburg)
nakomen – Staatsburg – vereiste dat
als burgers een zaak willen
voorleggen voor hof zij aangesloten
moeten zijn -als zij van oordeel zijn
dat het gaat om een schending – kan
je een procedure starten tegen de
betrokken staat voor het EHRM)
De Raad van Europa is bevoegd voor heel uiteenlopende domeinen (o.a.
onderwijs, cultuur, sport, sociale zaken, …) maar één van zijn belangrijkste
activiteiten doet zich voor op het vlak van de bescherming van de rechten
van de mens
De Raad van Europa, als organisatie, heeft echter maar weinig directe
beslissingsbevoegdheid: de lidstaten moeten immers eerst de beslissingen
in hun eigenrechtssysteem incorporeren intergouvernementele
organisatie
1950: Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden – EVRM (Europees verdrag voor de Rechten van
de Mens)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xxxb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.09. You're not tied to anything after your purchase.