Gemeenterecht:
Autonomie (art. 124 lid 1 Gw jo art. 108 lid 1 Gemw):
Dit is regeling en bestuur voor het eigen huishouden. Het zijn regels die vanuit een
gemeente of provincie zelf komen. Ze krijgen op deze gebieden een autonome wetgevende
en uitvoerende bevoegdheid. Bij bevoegdheden gegeven vanuit een lagere wetgeving zoals
de Wet ruimtelijke ordening gaat het om autonomie. Dus als iets niet hogerop al wordt
geregeld valt het onder de “eigen huishouding”.
Medebewind (art. 124 lid 2 Gw jo art. 108 lid 2 Gemw):
De decentrale besturen worden dan verplicht om mee te werken aan de wetten in formele
zin van het rijk. Wanneer een wet dus aangeeft dat het college van B&W ergens over gaat,
dan is dit nog steeds medebewind. Het rijk heeft de decentrale overheden nodig om de
regels toe te passen op basis van de lokale situaties. Bij bevoegdheden gegeven vanuit
formele wetgeving zoals de Gemeentewet gaat het om medebewind.
Medebewind kan alleen bij of krachtens een andere wet dan de Gemeentewet. Je zal
volgens dit artikel nooit medebewind vinden in de Gemeentewet!
Autonomie of medebewind?
- Wat is de taak/bevoegdheid?
- Wie moet deze uitvoeren?
- Wie heeft deze bevoegdheid bedacht (formele wetgever = medebewind)?
Toezicht van hogere lichamen:
Preventief (art. 10:25 Awb jo art. 132 lid 3 Gw): voordat een lager lichaam iets wil
doen moet het goedkeuring krijgen van het hogere lichaam. Dit proces kan bij een
besluit alleen plaatsvinden als de wetgeving bepaald dat er preventief moet worden
gecontroleerd op dit gebied. De termijn voor zo’n besluit staat in art. 10:31 Awb.
Repressief (art. 132 lid 4 Gw): dit is de mogelijkheid van een hoger lichaam om de
beslissing van een lager lichaam te vernietigen vanwege strijdigheid met het recht of
het algemeen belang. Als er haast bij is kan een beslissing worden geschorst en in
deze tijd wordt onderzocht of het ook echt moet worden vernietigd. Er wordt ook
wel gesproken van een “spontaan vernietigingsrecht” omdat de regering dit uit eigen
initiatief kan uitoefenen. Als de decentrale overheid het hier niet mee eens is kan er
bezwaar worden ingediend bij de Raad van Staten (art. 281a Gemw). Vernietiging is
mogelijk wanneer het besluit in strijd is met het recht of het algemeen belang (art.
10:35 Awb).
, Voorziening bij taakverwaarlozing (art. 132 lid 5 Gw): bij medebewindstaken is het
mogelijk om bij nalatigheid van deze taken moet er een voorziening zijn getroffen
over dat een ander orgaan deze taken overneemt. Bij autonome taken is er bij
uitzonderlijke en formele wetgeving een mogelijkheid om deze over te laten nemen
door een hoger lichaam. Dit gebeurt echter alleen bij ernstige verwaarlozing van deze
autonome taken.
Democratisch beginsel:
Het democratisch beginsel houdt in dat bevoegdheidsuitoefening zo dicht mogelijk bij de
burger dient plaats te vinden. Door decentralisatie van bevoegdheden ten behoeve van
gemeenten worden die bevoegdheden dichter bij de burger uitgeoefend.
Bevoegdheden Gemeenteraad (vanaf art. 147 Gemw):
- Volksvertegenwoordiging (art. 7 Gemw)
- Verordeningen maken
- College van B&W controleren
Bevoegdheden College van B&W (vanaf art. 160 Gemw):
- Dagelijks bestuur
- Besluiten van gemeenteraad voorbereiden en uitvoeren
Bevoegdheden burgemeester (vanaf art. 170 Gemw):
- Houdt toezicht en organiseert vergaderingen
- Manager binnen de gemeente. Vertegenwoordigd gemeente.
- Handhaving openbare orde
Posterieure verordening VS anterieure verordening:
Bij een posterieure verordening wil een lagere verordening een bepaald onderwerp regelen
dat reeds in een bestaande hogere regeling geregeld is en bij een anterieure verordening
regelt een hogere regeling een onderwerp dat reeds in een lagere verordening was voorzien.
Art. 121 Gemw geeft aan dat in het geval van een posterieure verordening de verordening
gehandhaafd blijft mits de verordeningen niet in strijd zijn.
Art. 122 Gemw geeft aan dat in het geval van een anterieure verordening de gemeentelijke
verordening van rechtswege komt te vervallen. Zo kan de lagere wetgever zich beraden of
aanvulling nog wel nodig is. Het is dus niet noodzakelijk dat de verordeningen met elkaar in
strijd zijn.
, Vaststellen van beleidsregels (art. 4:81* Awb):
Wanneer een bestuursorgaan een bevoegdheid heeft kan hij hier beleidsregels over instellen
als de bevoegdheid hier genoeg beleidsvrijheid/ruimte voor geeft. Dit schept duidelijkheid
en orde in de gemeente. je maakt het hiermee duidelijk voor de burgers waar ze aan toe zijn.
Het zorgt voor het voldoen aan het rechtszekerheidsbeginsel en het gelijkheidsbeginsel.
Gemeenteraad als belangrijkste bestuursorgaan:
Volgens art. 125 lid 1 Gw is de gemeenteraad het belangrijkste bestuursorgaan op
gemeentelijk niveau. De belangrijkste beslissingen moeten door of met instemming van de
gemeenteraad worden genomen. De bevoegdheid tot het nemen van verordeningen is in
beginsel ook toegelegd aan de gemeenteraad (art. 127 Gw). De burgemeester kan wel een
noodverordening maken (art. 176 Gemw). De gemeenteraad kan zijn verordenende
bevoegdheid delegeren op basis van art. 156 lid 1 Gemw. Er zijn echter wel uitzonderingen
wanneer dit niet mag zoals bij strafbepalingen en meer, deze staan in lid 2 opgenomen.
Alle bevoegdheden die tot de eigen huishouding behoren zijn voor de gemeenteraad voor
zover de wet niet anders bepaald volgens art. 147 lid 1 Gemw. Bevoegdheden die niet tot de
eigen huishouding behoren maar waarvan de uitoefening door andere wetten dan de
gemeentewet wordt opgelegd, komen in beginsel niet toe aan de gemeenteraad (lid 3).
Uitzondering zijn zwaardere of politiek gevoeligere bestuursbeslissingen.
Hoe ver strekt de autonome verordeningsbevoegdheid van de
gemeenteraad?
Art. 149 Gemw: “de raad maakt de verordeningen die hij in het belang van de gemeente
nodig oordeelt.”
↑Bovengrens: De verordening mag niet in strijd zijn met een hogere wetgeving.
↓Benedengrens: De verordening mag niet alleen in de privésfeer treden.
←→Territoriale grens: De gemeente kan alleen regels stellen binnen hun eigen grenzen.
De parlementaire behandeling leert dat de gemeenteraad niet bevoegd is om zich in te laten
met aangelegenheden die het gemeentelijk niveau respectievelijk niet kunnen raken. Het is
dus niet de bedoeling dat louter de privésfeer wordt getroffen. Veel zaken waarbij mede de
privésfeer wordt getroffen maar ook het gemeentelijk belang kunnen vaak nog wel door de
beugel. Denk aan een pand kraken. Je tast de privésfeer aan maar het heeft ook gevolgen
voor de openbare orde.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Rechtenstudentstan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.