LES 1A – PERSOONSGERICHTE ZORG
Er zijn vandaag de dag heel veel termen die worden gebruikt binnen de gezondheidszorg. Ze
beschrijven alle diverse benaderingswijzen van de patiënten. Er zijn vier benaderingswijzen:
- Persoonsgerichte zorg Persoonsgerichte zorg help mensen met een chronische ziekte om
beter om te gaan met hun aandoening. Bij persoonsgerichte zorg staat niet de ziekte
centraal, maar het mens-zijn, het functioneren, de levenssituatie en de leefstijl.
Persoonsgerichte zorg biedt een aanvullend perspectief op de ziektegerichte zorg. Het gaat
over hetgeen wat mensen nodig hebben om zich gezond en gelukkig te voelen. De
verpleegkundige interventies zijn gericht op het versterken van het zelfmanagement van
mensen. Bij persoonsgerichte zorg behoren verpleegkundigen deskundig te zijn in het actief
betrekken van zorgvragers bij het nemen van
besluiten rondom de dagelijkse zorg. Hierbij
dienen zij rekening te houden met de waarden,
ervaringen en opvattingen van zorgvragers,
naasten en zichzelf. Voor zowel zorgverlener als
zorgvrager geld dat er bereidheid moet zijn om
actief te werken aan een gezamenlijke
besluitvorming. Wanneer beide kanten bereid
zijn ontstaat er een persoonsgerichte zorgrelatie
die in tegenstelling is met de traditionele
zorgvrager-zorgverlener relatie, waarin de rol van
de zorgvrager wordt opgevat als passief
ontvanger van zorg. Voor de persoonsgerichte
zorg hebben McCormack & McCance een
raamwerk ontwikkeld. In dit raamwerk staan in
het midden de persoonsgerichte uitkomsten. Om
deze persoonsgerichte uitkomsten staan allerlei processen en vereisten op verschillende
niveaus die nodig zijn om tot de persoonsgerichte uitkomsten te komen.
- Presentietheorie De presentiebenadering is een manier van werken die de relationele
afstemming tussen zorgvrager en zorgverlener als basis voor hulp en steun ziet. Goede zorg
ontstaat vanuit het zorgvuldig aansluiten bij en afstemmen op de ander, en op wat hij of zij
nodig heeft. Hoe goede zorg wordt geleverd aan de zorgvrager blijkt uit de relatie tussen
zorgverlener en zorgvrager. Een belangrijk kernbegrip binnen de presentietheorie is
aansluiten. Binnen de presentietheorie deel je kennis op basis van de zorgrelatie. Er wordt
niet alleen rationeel gehandeld maar eerst wordt er intuïtief gehandeld.
- Menslievende zorg Bij menslievende zorg wordt de zorg zo gegeven, dat mensen het
gevoel hebben dat ze er toe doen. Het is belangrijk dat mensen het idee hebben dat ze
opgemerkt worden en dat ze zich niet een van vele nummers voelen.
- Belevingsgerichte zorg Belevingsgerichte zorg is een nieuwe manier van omgaan met
mensen die zorg nodig hebben. Bij belevingsgerichte zorg staan de wensen en mogelijkheden
van de zorgvrager centraal, niet de beperkingen die iemand heeft. Het is belangrijk dat bij
deze zorg goed wordt gekeken naar wat hij of zij belangrijk en plezierig vindt. In deze zorg
staan eigen regie, gezamenlijkheid en gelijkwaardigheid voorop. Voorbeelden van
belevingsgerichte zorg zijn de keuze van het tijdstip van verzorging en de keuze om te eten
wat diegene lekker vindt.
Overeenkomsten tussen de verschillende benaderingen van zorg zijn onder andere dat overal
aandacht wordt geschonken aan het gevoel van de zorgvrager, waarbij de zorgvrager geen nummer
is. Ook wordt er aandacht gegeven aan de zorgvrager, waardoor de beste en meest persoonlijke zorg
kan worden geboden. Tot slot is er een goede zorgrelatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener.
, LES 1C – VISIE, DAT BEPAAL IK ZELF WEL…
Een visie is de manier waarop ergens naar wordt gekeken en wordt geoordeeld. Bij een visie moeten
er hulpvragen zijn zoals ‘wat willen we bereiken?’. Er wordt bij het vormen van een visie gekeken
naar de wereld van nu en de kansen voor de toekomst. Een visie schetst een droomsituatie, maar
geeft tegelijkertijd de richting aan die je op wilt. De visie moet worden geconcentreerd door een
strategie te ontwikkelen over hoe de visie bereikt kan worden.
Er is een duidelijk verschil tussen een visie en een theorie. Een theorie is namelijk een verklaring van
de werkelijkheid, die is gebaseerd op kennis en wetenschap. Een visie is een beeld, dat vaak
beïnvloed wordt door het eigen denken en waar gekeken wordt naar de kansen voor de toekomst.
De presentietheorie is hierdoor geen visie, er wordt niet gekeken naar de kansen voor de toekomst.
Het verschil tussen een visie en een model is dat een model een schematische weergave is van de
werkelijkheid waarbij sommige aspecten buitenwege kunnen worden gelaten om op die wijze men
een beeld te laten vormen van de werkelijkheid. Bij een visie is het beeld van de werkelijkheid al
bekend, en wordt er een inspirerend streven gevormd.
Modellen Orem, Roy en Leininger
De boodschap uit het zelfzorgmodel van Orem is dat verzorgen hetzelfde is als beroepsmatig hulp
geven aan mensen met een tekort in hun zelfzorg. Het doel van het zelfzorgmodel is dat zorgvragers
onafhankelijk blijven. Het adaptiemodel van Roy daarentegen gaat over een mix van aanbod- en
vraaggericht handelen. De mens streeft volgens Roy naar balans tussen de mens en de buitenwereld.
Het doel van het sunrisemodel van Leininger is dat er in iedere fase van het zorgverleningsproces
aandacht is voor de culturele achtergrond van de zorgvrager.
Zelfzorgmodel Orem Adaptiemodel Roy Sunrisemodel Leininger
Ordeningsprincipes Er zijn drie soorten zorgbehoeften: Er zijn vier aanpassingsgebieden: Niet omschreven door
- Universele zelfzorg - Fysiologisch functioneren Leininger
- Ontwikkelingsgebonden zorg - Zelfconceptie
- Gezondheidsgebonden zorg - Rolgedrag
- Onderlinge afhankelijkheid
Visie op de mens De mens is zelfverantwoordelijk en De mens streeft naar een balans Niet omschreven door
onafhankelijk. De mens is in staat tussen biologische, mentale en Leininger
tot rationeel doelbewust handelen. sociale systemen en de
De mens kan voor zichzelf zorgen buitenwereld. De wijze waarop
en streeft naar een evenwicht dit verwezenlijk kan worden is
tussen het individuele vermogen door middel van aanpassen. De
om voor zichzelf te zorgen en de mens is een biopsychosociaal
diverse eisen die aan het individu wezen dat in constante
worden gesteld. Orem heeft een wisselwerking met de omgeving
erg holistisch mensbeeld. staat, door middel van de vier
aanpassingswijzen.
Visie op de gezondheid Gezond zijn betekent structureel Gezondheid is een toestand en Gezondheid en ziekte zijn
en functioneel heel zijn en er zijn een proces van een heel en dynamische en functionele
geen genetische defecten. Aan geïntegreerd persoon zijn en componenten van een
gezondheid zijn fysieke, psychische worden. Een heel persoon is cultuur. Gezondheid is
en sociale aspecten te herkennen. iemand met de hoogst mogelijke afhankelijk van de
Gezondheid is tijd- en realisatie van menselijke opvattingen binnen een
cultuurgebonden en afhankelijk potentie. Wanneer er een gebrek cultuur. Emic-kennis zijn de
van de mensopvatting. Ziekte kan is aan integratie, is er een gebrek eigen opvattingen en
invloed hebben op de zelfzorg en aan gezondheid. percepties van de patiënt.
kan zo een oorzaak zijn voor het Gezondheid is een staat waarbij Etic-kennis is de universele
zelfzorgtekort. de persoon zich steeds aanpast kennis m.b.t. de
aan veranderingen. gezondheid.
Visie op de omgeving Niet omschreven door Orem De omgeving omvat alle condities De leefomstandigheden
, en omstandigheden die van beïnvloeden de leefwijze.
invloed zijn op de ontwikkeling en De leefomstandigheden zijn
het gedrag van personen. De de sociale, culturele,
buitenwereld stimuleert of economische en fysieke
schrikt iemand af in zijn unieke milieu factoren.
heelheid.
Wat is verpleegkunde? Het doel van het verpleegkundig De verpleegkunde bevordert de De verpleegkunde is
handelen is het bevorderen van de adaptie van een patiënt door transcultureel wat betekent
vermogens om zichzelf te middel van systematisch dat het verplegen in een
verzorgen, het verwezenlijken van verpleegkundig handelen persoonlijke relatie
de zelfzorgbehoefte van de patiënt, (verpleegkundig proces). plaatsvindt met als doel de
de patiënt bewegen tot een De adaptie draagt bij tot bevordering of handhaving
verantwoordelijke instelling ten gezondheid, kwaliteit van leven van gezonde praktijken en
aanzien van de zelfzorg en het en een waardig leven. opvattingen.
betrekken van een Bij de hulpverlening is men
verantwoordelijkheid bij de Het doel van verpleging is om dus altijd bewust van twee
behandeling, denk hierbij aan vormen van aanpassing te personen en twee culturen.
familieleden of andere personen bevorderen en wereldwijde Alle activiteiten om een
uit de omgeving van de patiënt. gezondheid te ondersteunen. individu of groep bij
De zorgverlener is soms voorziene behoeftes te
motiverend, soms informerend en helpen, te ondersteunen en
soms daadwerkelijk hulpverlenend. bij te staan.
Vraaggestuurde en aangbodgerichte zorg
De Raad voor de Volksgezondheid omschrijft vraaggestuurde zorg als ‘een gezamenlijke inspanning
van de patiënt en hulpverlener die erin resulteert dat de patiënt de hulp ontvangt die tegemoet komt
aan zijn wensen en verwachtingen en die tevens voldoet aan professionele standaarden.’ De zorg
wordt waar mogelijk aangepast op de vraag naar zorg. In de zorg is co-creatie altijd multidisciplinair
(bijv. binnen het OK-team). De belangrijkste kenmerken van vraaggestuurde zorg zijn:
- Cliënten hebben invloed op doelen, vorm, tijdstippen enz. van de zorg
- Het aanbod past zoveel mogelijk bij de vraag
- De zorgverlener blijft verantwoordelijk voor kwaliteit, levering en organisatie.
Aanbodgerichte zorg is zorg die zó is ingericht dat professionele zorgverleners en zorginstellingen
bepalen welke zorg daadwerkelijk wordt verleend. Er wordt voor de zorgvrager beslist welke zorg zij
nodig hebben.
De verschillen tussen vraaggestuurde en aanbodgerichte zorg zijn dat er bij aanbodgerichte zorg
geen sprake is van gelijkwaardigheid. Bij vraaggestuurde zorg is er wel sprake van gelijkwaardigheid,
omdat er samen met de zorgvrager wordt gezocht naar een oplossing. Verder is er bij vraaggestuurde
zorg meer sprake van zelfmanagement, want er worden plannen gemaakt die uitkomen met het
leven van de zorgvrager.
Het model van Orem en van Roy focussen zich zowel op vraaggestuurde als aanbodgerichte zorg, het
model van Leininger focust zich voornamelijk op vraaggestuurde zorg.
LES 2A – PERSOONSGERICHTE ZORG VAN MCCORMACK &
MCCANCE
Validiteit is de mate waarin (in wetenschappelijke studies) er daadwerkelijk wordt gemeten wat er
gemeten wil worden. Betrouwbaarheid is de nauwkeurigheid en de precisie van een meetprocedure.
Betrouwbaarheid garandeert niet de validiteit van een meting, maar is wel een voorwaarde.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carlijn69. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.41. You're not tied to anything after your purchase.