Een uitgebreide samenvatting van het vak Sociologie voor Psychologie studenten, gegeven in 2020/2021 door Bram Peper. De samenvatting bevat de hoorcolleges en de bijbehorende stof uit het boek en andere artikelen.
Sociologie voor psychologie studenten
Samenvatting van de colleges en de bijbehorende stof.
HC1 Inleiding. H1 en H2 2
HC2 De grondlegger: Karl Marx. H8 en H9 11
HC3 De grondleggers: Emile Durkheim. H3, H4, H11, H16 en H17.5 20
HC4 De grondleggers: Max Weber. H5, H6, H7 en H18 41
HC5 John Dewey en het pragmatisme. Dewey tekst 1 61
HC6 John Dewey en sociale controle. Dewey tekst 2, 3, 4 en Emirbayer 67
HC7 Sociale ongelijkheid. H8, H9 en H10 72
HC8 Sociale cohesie. H6, H11, H15 en H17 79
HC9 Rationalisering. H7 en H18 92
HC10 Globalisering en migratie. H9 en H12 98
HC11 Cultuur en massamedia. H3 en H16 105
HC12 Sociologie: typologie & responsie. H1, H2 en Burawoy 108
Een aantal hoofdstukken worden in meerdere colleges behandeld. Deze zijn uitgewerkt in het eerste
college waarin deze behandeld worden. Stof uit die hoofdstukken die bij latere colleges hoort zijn
daar toegevoegd, en dus niet bij het eerste college waarin deze behandeld werd.
1
,College 1: Inleiding. H1 en H2
H1: Wat is sociologie
Inleiding
Waarom sociologie?
- Kan een aanvulling zijn op de wijze waarop psychologen naar de samenleving kijken.
- Overlap in onderwerpen.
- Sociologen zijn gericht op hoe individuen gevormd worden door hun omgeving.
Verschil met psychologie:
- Soort problemen: psychologie zoekt vaak problemen in het individu, sociologie in de
maatschappij.
- Soort verklaring: psychologie geeft een individuele verklaring, sociologie een sociale.
Voor- en nadelen:
- Debunking: niet alles wat we denken is altijd waar.
- Begrip: beter begrip van de omstandigheden waarin we zitten (en waarom).
- Empowering: laat nadeel voor sommige groepen zien, wat mobiliserend kan werken.
- (H)Erkenning.
- Alles verandert altijd.
- Sociologen zijn ook mensen, het is moeilijk afstand houden.
- Sociologie wordt onderdeel van maatschappelijk debat.
Wat is sociologie: alles in de wereld om je heen.
- Bestuderen en onderzoeken van de samenleving.
- Onderzoeken, beschrijven en verklaren van de manier waarop mensen samenleven.
- Interactie tussen mensen.
- Op zoek naar algemeen sociaal gedrag.
o Individuen opdelen in hokjes.
o Overeenkomsten en verschillen tussen hokjes.
o Open deuren/triviaal: dat weten we toch al?!
o Dilemma’s/raadsels die opgelost moeten worden.
- Daadwerkelijk functioneren van de samenleving en het verbeteren van de samenleving.
Sociologische verbeelding: bewust worden van hoe de samenleving werkt.
- Persoonlijke problemen vs. sociale problemen.
- Manier van denken (theorieën) en manier van doen (methoden).
o Kritisch: het is pseudowetenschap: geen eigen object van studie. Klopt NIET.
- Kritisch bekijken wat als vanzelfsprekend aangenomen wordt.
- Sociologie vs. de ‘common sense’: sociologen vertellen wat iedereen al weet op zo’n manier dat
niemand het meer begrijpt.
- Zygmunt Bauman:
o Responsible speech: regels van verantwoorde argumentatie.
o Size of the field: het overstijgen van de eigen sociale wereld.
o Making sense: het verklaren en interpreteren van menselijk gedrag door te kijken naar de
verschillende figuraties en instituties waarin mensen zijn ingebed.
o Defamiliarize: het vermogen om bekende en vanzelfsprekende zaken ter discussie te
stellen.
2
,Het sociologisch perspectief
Sociologie: het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving.
- Onderzoekt menselijke patronen van denken, voelen en handelen.
- Bekijkt hoe we in het bijzondere het algemene kunnen zien.
Sociologisch perspectief: sociologische visie, gezichtspunt van de sociologie.
- Berger: het algemene in het bijzondere zien. De sociologie helpt ons om in het gedrag van
bepaalde mensen algemene patronen te ontdekken.
Verschijnselen die helpen bij het kijken vanuit een sociologisch perspectief:
1. Een bestaan in de marges van de samenleving: hoe groter de marginaliteit van een individu,
hoe beter diegene in staat is het sociologische perspectief te hanteren.
2. Het doormaken van een sociale crisis: als je door een crisis gaat, moet je onderkennen dat dit
door sociale factoren beïnvloed wordt.
Durkheim: een van de pioniers op het gebied van sociologie.
- Toonde aan hoe sociale factoren het individuele gedrag kunnen beïnvloeden, zelfs bij iets
persoonlijks zoals zelfdoding.
- Durkheim verklaarde het verschil in zelfdoding door sociale integratie: mensen met sterke
sociale banden zullen minder snel tot zelfdoding overgaan dan individualistische mensen.
Twee elementen van Durkheim: een mens is een dubbel wezen:
1. Een individu: gebaseerd op zijn eigen biologische zijn.
2. Een sociaal wezen: je wil onderdeel zijn van een samenleving.
Het belang van een mondiale visie
Mondiaal/globaal perspectief: het bestuderen van de wereld in zijn geheel en de plaats die onze
samenleving daarin inneemt.
- Sociologie laat zien dat onze positie in de samenleving veel invloed heeft op onze ervaringen.
Alle landen in de wereld kunnen aan de hand van hun economische ontwikkeling ingedeeld worden:
1. Hoge-inkomenslanden: landen met de hoogste algemene levensstandaard.
2. Middeninkomenslanden: landen met een levensstandaard, die we als we de wereld in zijn
geheel bekijken, gemiddeld kunnen noemen.
3. Lage-inkomenslanden: landen met een lage levensstandaard, waarvan de meeste inwoners
arm zijn.
Waarom we de situatie in rijke westerse landen vergelijken met andere landen:
- Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven.
- De contacten tussen samenlevingen zijn sterk toegenomen.
- Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn ergens anders
in de wereld veel ernstiger.
- Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen.
Het sociologisch perspectief in de praktijk
Sociologisch perspectief: zinvol in veel opzichten.
- Sociologie speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van wetten en maatregelen.
- Dit perspectief bevordert onze persoonlijke groei en bewustwording.
- Een studie hiervan is een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt.
Sociologie heeft vier positieve effecten:
1. Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel/niet klopt aan
het ‘alledaags denken’.
2. Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden en de
hindernissen die we in het dagelijks leven tegenkomen.
3. Het sociologisch perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in de
samenleving waarvan we deel uitmaken.
4. Sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door diversiteit.
3
, Het ontstaan van de sociologie
Veranderingen in structuren van de samenleving:
1. Jagers en verzamelaars.
2. Nomadische samenlevingen.
3. Agrarische samenlevingen.
4. Industriële samenlevingen.
5. Postindustriële samenlevingen.
Deze indeling is gebaseerd op technologie.
Technologische determinisme: pas op! Niet alles wordt verklaard door technologie, want;
- Technologie is neutraal, mensen bepalen hoe het wordt gebruikt.
- Vijf samenlevingen geen opeenvolgende stadia of ‘vooruitgang’ – ‘eurocentrisme’.
- Technologie kent geen grenzen, heeft geen oplossing voor alles.
- Technologie produceert nieuwe problemen.
- Technologische vooruitgang stelt grenzen aan het milieu.
Maatschappelijke veranderingen:
1. Economische veranderingen: groei van het kapitalisme en de Industriële revolutie (vanaf
1750).
2. Politieke veranderingen: Franse revolutie (1789): vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
3. Kerkelijke ontwikkelingen.
4. Groei van steden en het ontstaan van sociale problemen.
Deze veranderingen zorgden ervoor dat mensen meer na gingen denken over de samenleving en hun
eigen positie daarin.
De drie belangrijkste veranderingen: industrialisering, explosieve groei van steden, nieuwe
opvattingen over democratie en politieke rechten.
- Industrialisering: er kwamen nieuwe energiebronnen waarmee grote machines aan het werk
gezet konden worden. Mensen werden een groot leger van arbeidskrachten. Scheiding tussen
werk en privé ontstond. Tradities kwamen in het gedrang.
- Groei van steden: kleine pachters verloren hun land aan grotere landeigenaren en moesten
daarom naar de stad trekken voor werk. Er waren veel sociale problemen voor deze mensen,
zoals vervuiling, uitbuiting, misdaad en gebrek aan woonruimte.
- Politieke veranderingen: mensen gingen meer hun eigenbelang nastreven, filosofen
introduceerden begrippen zoals ‘vrijheid en rechten van het individu’, mensen gingen anders
denken, het verstand (de rede) werd een nieuwe maatstaaf om de wereld mee te duiden, god
werd minder belangrijk.
De ontdekking van de samenleving:
1. Opkomst van de moderne wetenschap (herwaardering van empirische waarneming).
2. De ontdekking van de samenleving als studieobject.
3. De sociologie als studie van de samenleving.
De periode van grote sociale veranderingen wordt vaak aangeduid als de overgang van een
traditionele naar een moderne samenleving. Dit is dus de periode waarin sociologie ontstaat.
- De ontwikkelingen uit deze periode vormen de basis voor onze huidige, moderne samenleving.
Auguste Comte: bedacht de term ‘sociologie’. Hij stelde dat er drie ontwikkelingsfasen voorafgingen
aan het ontstaan van de sociologie;
1. Theologisch stadium: verklaring door middel van goden en geesten.
2. Metafysisch stadium: verklaring door abstracte, filosofische speculatie over de ‘natuurlijke
orde’. Hobbes: de samenleving reflecteert menselijk tekort.
3. Wetenschappelijk stadium: wetenschappelijke verklaring door objectieve waarneming,
wetenschap werd dus ook gebruikt voor het bestuderen van de samenleving.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmadebeijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.72. You're not tied to anything after your purchase.
