Geschiedenis samenvatting H7
Paragraaf 1
Vanaf 1614 riepen Franse koningen geen vergaderingen van de Staten-Generaal meer bijeen, dat
gebeurde tot 1789. Dit omdat de koningen streefden naar uitbreiding van hun macht en versterking
van het centraal gezag. De koninklijke adviseurs, Richelieu en Mazarin, probeerden de macht van de
adel op andere manieren in te perken. Door het ambtenarenapparaat uit te breiden en belastingen
rechtstreeks te heffen. Lodewijk XIV zette dit proces door. Hij legde de resterende overlegorganen
eenzijdig zijn wil op. We noemen dit verschijnsel absolutisme.
Politiek; koning neemt alle beslissing zelf, stelde ambtenaren aan die rechtstreeks aan hem
rapporteerden, kondigde nieuwe wetten af, voerde censuur in.
Militair; permanent professioneel leger van beroepssoldaten, goede training en uitrusting,
hoog salaris, rangen werden voortaan op basis van geschiktheid verleend.
Economisch; mercantilisme, voldoende reserves ter bekostiging van Lodewijks buitenlandse
avonturen, van het leger en de pracht en praal. Grote goud- en zilvervoorraad, export
bevorderen en import beperken, want rijkdom van het ene land gaat ten koste van ander
land.
Religieus; eenvormigheid, 1685 werd Edict van Nantes herroepen, protestanten moesten
vluchten.
Jacques Bossuet (1627-1704) rechtvaardigde de absolute macht van de Franse koning met
argumenten gebaseerd op de Bijbel. Hij zag de koning als plaatsvervanger van God. Volgens deze
leer van het droit divin was de koning aan niemand anders verantwoording schuldig dan aan God.
In Rusland ontwikkelde zich in de 17 e eeuw een absolute monarchie. Van 1613-1917 was de macht in
handen van de Romanovs. De zeggenschap van de adel en geestelijkheid werd beperkt en lokaal
zelfbestuur werd afgeschaft. Ook trokken ze alle militaire en administratieve taken naar zich toe. De
kerk werd een instrument in handen van de staat. Het leger werd gereorganiseerd tot een modern,
goed gedrild apparaat. Tsaar Peter de Grote (regeerde van 1682-1725) speelde een grote rol hierbij.
In Pruisen was een soortgelijke ontwikkeling gaande. De basis werd gelegd door keurvorst Frederik
Willem (regeerde van 1640-1688). Hij moderniseerde het leger tot een efficiënt geheel. Het leger en
het ambtenarenapparaat waren de voornaamste steunpilaren. Onder ‘soldatenkoning’ Frederik
Willem I (regeerde van 1713-1740) groeide het leger uit tot een van de modernste en sterkste van
Europa. Ook vernieuwde hij het belastingstelsel. Het land stelde zijn grenzen open voor mensen die
vervolgd werden. Er was dus geloofsvrijheid.
In de Republiek was er geen sprake van absolute macht, er was namelijk geen vorst. De stadhouders
deden hun best om hun macht uit te breiden, maar dat lukte niet.
In Engeland mislukte de centralisatie ook. Het Engelse parlement wist zijn macht uit te breiden.
Burgerij en lage adel hadden de meeste invloed in het parlement en door een gunstige economische
ontwikkeling slaagde zij erin om macht te vergroten. De hoge adel voelde zich bedreigd en steunde
de koning, maar werd verslagen in een burgeroorlog (1642-1649). Later liepen de conflicten weer op
en heeft Willem III de koning verslagen en nam hij zelf plaats op de troon, maar hij moest wel de
rechte van het parlement erkennen. Deze ‘Glorious Revolution’ van 1688 betekende dat het Engelse
parlement de strijd met de vorst definitief gewonnen had.
Deze strijd leverde belangrijke werken op. Thomas Hobbes schreef rond 1650 Leviathan. Hij stelde
dat de mens van nature het recht heeft op zelfverdediging, maar hij was pessimistisch over het
vermogen van de mens om situaties op waarde te schatten. Chaos zal het gevolg zijn. De mens is
voor zijn medemens een wolf (homo homini lupus). Daarom moet de mens zijn natuurrecht
overdragen aan een almachtige soeverein. Die beslist op alle terreinen wat goed is en wat niet. Dan
garandeert hij veiligheid en vertegenwoordigt hij allen.
Rond 1680 schreef John Locke Two treatises of government. Hij ging ook uit van een contract tussen
het volk en zijn regering, maar kwam tot een andere conclusie: als de regering zich misdroeg, was
het contract niet langer geldig en mocht het volk een andere regering kiezen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marijedenouden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.54. You're not tied to anything after your purchase.