Samenvatting Nederlands Literatuur Middeleeuwen H1, Dautzenberg
14 views 0 purchase
Course
Nederlands
Level
VWO / Gymnasium
Book
Literatuur, geschiedenis en theorie
Deze samenvatting van heel hoofdstuk 1 van het boek Dautzenberg voor het vak Nederlands over de Middeleeuwen. Voor iedereen in de bovenbouw handig! Hiermee ga jij zeker goed scoren op je toets of mondeling! ;)
Nederlands Dautzenberg
P3: Historische achtergrond (500-1500)
Feodale stelsel / leenstelsel = de koning (leenheer) gaf grote delen van het
rijk in leen aan leden van de adel (leenmannen).
o Tegenprestatie: leenmannen/ vazallen beloofden trouw aan koning en
hielpen ze hem het rijk te verdedigen tegen vijanden.
Frankische rijk geen centraal geregeerde staat, onafhankelijke staatjes.
Vroege middeleeuwen (500-1000): eeuwen waarin de primitieve
Germanen een nieuwe beschaving opbouwde. Bekering van Franken speelden
een belangrijke rol.
o Theocentrisch = vanwege invloed van het christendom op samenleving
wordt middeleeuwse cultuur genoemd (1e hoofdkenmerk).
o Standen: 1- priesters (geestelijke macht) , 2- adel (wereldse macht) ->
ridderlijke karakter (2de hoofdkenmerk) -> alles gericht op adel of de
kerk (onderwijs, kunst, wetgeving etc).
o Alleen priesters konden lezen en schrijven en hadden onderwijs in
handen
Hoge middeleeuwen (1000-1300):
o Eerste steden in West-Europa ontstonden
o 3de stand ontstond; stedelijke burgerij
o Gotische kathedralen en eerste universiteiten
o Begin literatuurgeschiedenis
Late middeleeuwen (1300-1500):
o Burgerij steeds machtiger
o 3de hoofdkenmerk: het burgerlijke
o Leenstelsel verdween -> ‘nationale staat’ ontstond langzaam
P4: Beeldende kunst en muziek
Kunst ook theocentrisch: mens te wijzen op het goddelijke en bewust maken
van de vergankelijkheid van het aardse leven.
o Oudste kathedralen gebouwd in Romaanse stijl (950-1200)
- Kenmerken:
Ronde bogen, massieve muren, kleine vensters, zware
steunberen, sober.
- Schilderkunst: wandschilderingen in kerken en uit miniaturen
(illustraties in boeken).
o Gotische kathedralen (1150-1500)
- Kenmerken:
Hoge spitse bogen en gewelven, grote ramen, luchtbogen,
rijk gedecoreerd.
- Schilderkunst: grote schilderijen
Schilders uit Nederland: ‘Vlaamse primitieven’->
onrealistische karakter schilderijen.
Niet bekommeren om perspectief, juiste anatomie,
historische juistheid van tafereel.
Ridderlijke:
, o Bouwen van kastelen, schilderkunst: uitbeelden dappere (vrome)
ridders
Burgerlijke:
o Gotische stadshuizen, gilden bouwden, ‘gildehuizen’, rijke kooplieden,
portret van gezin.
Officiële kerkelijke muziek: gregoriaans (naar paus Gregorius de Grote)
o Eenstemmige vocale muziek, zonder instrumentale begeleiding
o Meerstemmige in 1325 door paus verboden
o Muziek werd oorspronkelijk mondeling overgeleverd, maar in 11 e eeuw
steeds meer notenbalken gebruikt.
o Hoge middeleeuwen: Guillaume de Machaut (componist)
o Late middeleeuwen: muziek beheerst door Nederlandse /
Bourgondische Scholen
- Henegouwer: Josquin des Près
P5: literatuur en taal
Tot eind 11e eeuw in Latijn, taal van geleerden (priesters)
o Daarnaast literatuur in volkstalen, mondeling
o Vanaf einde 11e eeuw teksten in volkstalen op te schrijven -> West-
Europese literatuurgeschiedenis begint ongeveer 1100.
Literatuur 12e/13e eeuw ridderlijk en theocentrisch
o Bvb: ridderromans, heiligenleven
Einde 13e eeuw didactische literatuur (leerzaam)
Middeleeuwse letterkunde bedoelt om te beluisteren -> poëzie (makkelijker
van buiten te leren)
o Troubadours = schrijvers / componisten. Ter horen gebracht door
jongleurs / minstrelen (trokken rond en deelden verhalen).
Handschriften: (nog geen boekdrukkunst), door klosstermonniken op
bestelling vervaardigd, prachtig.
Einde middeleeuwen door boekdrukkunst boeken tamelijk goedkoop -> proza
Wiegendrukken / incunabelen = boeken gedrukt van 1450 – 1500
o Drukletter nabootsing schrijfletter, initialen bijtekenen, naam erbij
zetten
o Middeleeuwse teksten behoorden namelijk tot de hele gemeenschap en
niet als het geestelijke eigendom van een individu -> hele
middeleeuwse literatuur ‘gemeenschapskunst’ (plagiaat bestond niet,
overschrijven mocht)
Geen eenheidstaal zoals Algemeen Beschaafd Nederlands -> schrijven in
dialect = Diets; overkoepelende term voor de verschillende dialecten,
wetenschappelijke benaming: Middelnederlands.
o Probleem: geen uniforme spelling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Aiméekok. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
