Nederlandstalige samenvatting Sociale psychologie II. Op basis van notities in de les en slides. Vetgedrukte woorden zijn belangrijk, schuingedrukte woorden zijn namen. Geslaagd in eerste zit. Succes!
Les 1 – Evolutionaire psychologie
1. Inleiding
Waarom helpen we?
- Deel van ons DNA door evolutie mensen die samenwerkten hadden betere
overlevingskansen (jagen, dorp verdedigen) dus zit dit nu in genen
MAAR je hebt geëvolueerde hersenen nodig om sociaal te kunnen zijn
2. Altruïsme en natuurlijke selectie
Natuurlijke selectie en gedrag
- Evolutionaire psychologen: onderzoeken oorsprong van gedrag en de consequenties
voor de huidige psychologische mechanismen
- Darwin: origin of species
Selectie omdat sommige soorten beter overleven en reproduceren dan anderen
door:
1) Betere geschiktheid
2) Betere aanpassing aan de omgeving
Aanpassing van fysische structuren
Aanpassingen in gedrag (bv. emoties)
Oorspronkelijk individu centraal in evolutietheorie, nu uitbreiding naar gedrag naar
omgeving toe!
! DEMO Welk kind zou je helpen: Eigen kind of kind van de buren?
= natuurlijke selectie, kiezen voor eigen kind door speciale ouder-kindband + wanneer kinderen in
onzekere omgeving zijn gaan ze op zoek naar ouders die hen uit de problemen helpen
!DEMO Welke vrouw zou je helpen?
= we neigen ernaar om mensen te helpen die op baby’s lijken
Altruïstisch gedrag
= helpen van anderen ondanks dat het nadelig is voor zelf
- Waarom?
Vroegere Darwinistische visie: geschiktheid van het individu
Na 1960: geschiktheid van de groep en doorgeven van genen aan de volgende
generatie
Verandering van focus
Inclusieve geschiktheid en verwantschap
= betere geschiktheid van volgende generatie door het helpen van familie
- Genetische overlap
Ouders-kind: 50%
Kinderen onderling: 50%
Neven en nichten: 12,5%
- Hechting van kinderen aan ouders verhoogt de kans op overleving
- Burnstein: we helpen familie sneller
- Daly & Wilson: stiefouders zorgen minder goed en mishandelen kinderen vaker
,Sociale psychologie II 2019-2020 F. Van Overwalle
- Sterke ouder-kindband = bescherming kind in noodgeval EN belangrijk omdat we
allemaal te vroeg worden geboren en we dus zorg nodig hebben
Wederzijds altruïsme
= niet door genetische overlap maar door samenleven
- Ik help jou als jij mij helpt MAAR enkel mogelijk als:
De persoon die hielp kan worden herkend
Misleiders kunnen worden gestraft
- Fenomeen enkel wanneer:
Het gaat om intelligente soorten
Het gaat om kleine groepjes met kennissen (garandeert wederkerigheid)
De SL de sociale regels (politie en justitie) beschermt
Groepsselectie
= Selectie van sociale kenmerken vindt plaats op het niveau van de groep in plaats van op het
individu
- Groep bepaalt de prestatie (zie vb. kippen): hoe beter ze samenwerken, hoe efficiënter
- Hoe groter de groep, hoe groter de hersenen werden want communicatie werd
belangrijk en moest zich beter ontwikkelen
Mens is meest sociale dier
Mens is een van de meest intelligente dieren
Grotendeels te danken aan helpend gedrag en het sociaal begrijpen
- Grootte sociaal netwerk is gecorreleerd aan het volume van de frontale gebieden in de
hersenen (staan in voor sociaal begrijpen)
Hoe groter het netwerk, hoe minder mentale inspanningen er nodig zijn om het
gedrag van vrienden en kennissen te begrijpen
- Bepaald moment: geen groei meer van sociale brein MAAR nog doorgeven van normen
via communicatie
Bij chimpansees: zelfde, zie bv. wassen van aardappelen en dan reactie van groep
afwachten
Niet al het gedrag is evolutionair bepaald, soms ook cultureel bepaald
Samenwerking en competitie
- Evolutionaire psychologie verklaart natuurlijke selectie door:
Competitie voor beperkte goederen
Samenwerking voor gedeelde interesses (voor familieleden en kennissen)
- Ouderschap
Samenwerking wanneer beide ouders nodig zijn voor de overleving van hun
nazaten
Competitie door ontrouw te zijn om eigen geschiktheid te verbeteren
3. Seksuele selectie en sekseverschillen in gedrag
! DEMO Mannen vs vrouwen
= vrouw vindt trouw, liefde en materiële dingen belangrijk, man vindt voorkomen, seks en
beschikbaarheid belangrijk
,Sociale psychologie II 2019-2020 F. Van Overwalle
Seksuele selectie en ouderlijke inbreng
= natuurlijke selectie door verschillende toegang tot seksuele partners, seksuele selectie is
vaak zelfde bij alle dieren: draait rond affecten
- Trivers (1972)
Vrouwen hechten belang aan het opvoeden van hun kinderen
Mannen hechten belang aan het onderhouden van hun zaad
≠ reproductiestrategieën
Vrouwen zijn selectiever in kiezen van partner (1 strategie): gezonde
nakomelingen hangt af van partner en zichzelf + vaste partner is betere keuze
dan partner die niet voor nazaten zorgt
Mannen zijn competitiever (meerdere strategieën): als men bij veel vrouwen
kinderen verwekt, zullen er zeker wel enkelen gezond zijn
Nu niet enkel fysiek meer, ook materieel
Selectiecriteria: sekseverschillen
- Mannen kiezen voor meer partners
Meer seksuele partners bij homoseksuele mannen dan bij heteroseksuele
mannen
Minder seksuele partners bij lesbische vrouwen dan bij heteroseksuele vrouwen
- Sekseverschillen: grafiek geeft weer hoe snel elk geslacht gemeenschap zou hebben na
de eerste kennismaking
Verschillen:
Vrouwen zoeken
voorzienende man
Mannen zoeken
naar knappe, jonge
vrouw
Gelijkenissen:
Fysiek
aantrekkelijke
partner
Bij chimpansees echter tegenovergesteld: zoektocht naar oudere, meer ervaren partners
Vreemdgaan en jaloezie
- Vrouwen vermijden verlies van materiele hulp en assistentie (emotionele ontrouw) en
zijn meer ongerust over hun partner die verliefd wordt op een ander
- Mannen vermijden verantwoordelijkheid voor vals vaderschap (seksuele ontrouw) en zijn
meer ongerust over seksuele ontrouw
, Sociale psychologie II 2019-2020 F. Van Overwalle
Les 2 – Het sociale brein
1. Het lichaam bestudeert: het spiegelsysteem
Lezen van de geest en het lichaam
1) Spiegelsysteem wordt gebruikt om acties van een persoon te begrijpen
= Lichaam lezen
2) Mentaliserend systeem wordt gebruikt om de geest of gedachten van iemand te
begrijpen
= Gedachten lezen
Spiegelsysteem voor het interpreteren van lichaamstaal
- Niet verbaal gedrag begrijpen: we begrijpen anderen door het spiegelen van hun gedrag
in onze gedachten
- Waarom? We leren bij door te kijken hoe anderen bepaalde dingen doen/aanpakken
- Beweging ~ kijken naar bewegingen prikkelt zelfde netwerk
Lichaamstaal
- Mensen en dieren delen capaciteit: begrijpen van non-verbale communicatie
- Stereotype: vrouwen zouden non-verbale communicatie beter
Gezichten, lichamen en niet-sociale dingen
- FFA: Fusiform Face Area herkennen van gezichten
- EBA: Extrastriate Body Area herkennen van lichamen
- PPA: Parahypocampal Place Area herkennen van
plaatsen
- VWFA: Visual Word Form Area herkennen van woorden
- LOC: Laterale Occipitale Cortex herkennen van objecten
Brein heeft specifieke gebieden die bepaalde dingen opslaan
Sociale beweging
- We hebben een gebied voor het registreren van
biologische bewegingen Posterior Superior Temporal
Sulcus
- Waarom gebied nodig? Onderscheiden van biologische vs
niet-biologische bewegingen bv. rots die naar beneden rolt of leeuw die op je afkomt:
overleven van beide situaties vereisen een andere aanpak
Spiegelgebieden
- aIPS: Anterior IntraParietal Sulcus link
tussen beweging en context
- PMC: PreMotor Cortex doelen voor
beweging
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KatoDeCoeyer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.
