Gerenoveerde brug : moraal: Techniek is een manier van handelen waarbij we het nut
maximaliseren.
‘meer inschrijvingen hoger onderwijs’ : welke soort kop is dit? à kennis, inzicht over hoe het
verloopt in de educatieve wereld
‘ Koen Geens reageert op Julie Van Espen’ à is er goed gehandeld in het gerecht? à moraal: wat is
goed, wat is slecht?
I. Wat is filosofie?
‘ik vraag dus ik besta’ = filosofische houding à kritische vragen stellen
Filosofie bestaat uit filo en sofie
Sofie komt van sofos en verwijst naar wijsheid
Filo komt van Philein wat betekenent verlangen/ begeren/ verliefd zijn op/ vragen naar
Philos= vriend
Phileo= ik bemin
Eerste weg =
Filosofie is er niet om vragen te beantwoorden maar om vragen te stellen à daarom is ook de
wiskunde, sociologie ontstaan, omdat men antwoorden wilt vinden op al deze vragen die ontstaan.
Deze vragen stellen we via de media, krant, televisie…
Tweede weg wat filosofie is=
Op zoek naar een juist of waar antwoord (wijsheid) omtrent drie grote vragen:
- (I) Naar een juist zicht op een rationeel verstaan à zicht willen krijgen op het bestaan/ de
werkelijkheid, dus het verstaan van de werkelijkheid. Kant :’Wat kunnen we weten?’ inzicht
- (U)Naar een juist zicht op de manier waarop we het best handelen à inzicht krijgen op ons
doen en laten, dus op ons handelen. Kant zei: wat kunnen wij doen? Uitzicht
- (Z) Naar een juist zicht krijgen op een zinvolle manier van het leven. Op deze manier kunnen
we ons afvragen ‘zijn we goed bezig?’. Kant zou zeggen ‘wat mogen we hopen?’ zingeving
Martha Nussbaum: leer je studenten kritisch nadenken.
Als je studenten vraagt wat ze meer willen leren: yoga, kookles, praktische zaken, filosofie,
seksualiteit…
“De zin van het leven kan je niet googlen”
Derde weg=
Als je filosofie in woordenboek opzoekt:
- Wijsbegeerte en als we dit woord opzoeken = leer en wetenschap der begrippen in hun
hoogste algemeenheid opgevat en de synoniem ervan is filosofie
- filosofie kan een levensbeschouwing en wereldbeschouwing zijn (Z van zingeving)
- studie van de algemene beginselen van een bepaalde tak van kennis (synoniem is
wijsbegeerte) (I van inzicht)
, - filosofie van het recht, godsdienst, rechtsfilosofie, van de economie….
- We zien dat I en U terugkomen dus alles wordt beantwoord door de drie grote vragen.
Artikel: Klimaatcrisis: degene die we vandaag maken, zou dat een gevolg kunnen zijn van een
bepaalde weg dat de filosofie heeft afgelegd? Dat de wetenschap voorop komt te staan en dat alle
technologieën en wetenschap vijandig komt te staan tov de echte wereld?
Herken de 3 grote vragen (I) kennis, Z zingeving en U handelen in het artikel ‘tegenlicht’ over
klimaatverandering van Kari Norgaard.
(Kennis I) CO2 is de grootste oorzaak van de klimaatopwarming, we hebben dus veel informatie,
maar we moeten de cultuur en gedachten van de mens beïnvloeden (handelen U) om een verschil te
kunnen creeëren voor meer zingeving (Z) en onze gemoedstoestand te veranderen.
• Video: Philosophy: a guide to happiness
o Epicurus à De mens is uit op genot (genotzoeker): streeft naar de bevrediging van
zijn innerlijke verlangens
o Welke 3 elementen zijn volgens Epicurus nodig om wijs te begeren in het leven,
m.a.w. om gelukkig te zijn?
§ Vrienden (= samen in matigheid) (ZINZICHT)
§ Vrijheid (= (financiële) zelfstandigheid) (UITZICHT)
§ Vorsen (=reflexief leven), een leven waarin we nadenken over de dingen
waar we ons zorgen over maken(INZICHT)
o Velen denken dat geld het ingrediënt is om gelukkig te zijn, maar dat is fout! Geld
lost niet alles op
o Geluk is veranderlijk
o Wat we willen is niet altijd wat we nodig hebben à nepverlangens
• Filosofie is ontstaan in handelssteden in het huidige Turkije en Griekenland. Men zocht een
antwoord op vragen die tot dan toe door mythologie en godsdienst behandeld werden of die
om praktische redenen opzij geschoven werden.
II. Filosofie en mythologie
Nu wordt filosofie bestudeerd als een apart vak. Vroeger werd er geen onderscheid gemaakt tussen
dichters, letterkundigen enzovoort. Omdat in de 6e eeuw voor Chr werden alle vormen van ‘denken’
voldaan door filosofen.
Vragen die ze probeerden te beantwoorden:
- Waar komt de wereld vandaan en waaruit bestaat dit heelal?
- Bestaat er een absolute waarheid en hoe kunnen we die kennen?
- Wat zijn de regels van het denken?
- Welke waarden of deugden zijn van belang?
- Wat noemen we goed en kwaad, en waarom?
- Hoe bereiken we de beste vorm van het menselijk samenleven?
- Wat is de zin van het leven?
Filosofische vragen en takken van de wetenschap zijn pas zinvol in een materiële beschaving, waar de
bevolking niet al hun tijd moet steken in het produceren van voedsel en beschermen tegen de natuur
(hitte, koude..).
,Griekse handelssteden à kleine bevoorrechte minderheidsgroep die vrije tijd had en dit besteedden
aan verder onderzoek van de wetenschap (priesters, priesteressen, dichters). à zij vertelden epische
verhalen die de mythe van de stam voorstelden.
Mythe = als correct aanvaarde, niet gefundeerde voorstelling van zaken.
In het historisch groeiproces was er een punt gekomen waar de verhalen niet meer volstaan en de
nieuwsgierigheid (thau masia-verwondering) werd opgewekt. Net zoals een groeiproces van
kinderen ‘waar komen kindjes vandaan?’?
à nieuwsgierigheid + groeiende ervaring (experimenten, reizen, contacten) = drijfveer van het
wetensch en filosofisch denken.
Les 2
Actualiteit:
‘make carnival great again’ Welk wordt er hier doorbreekt? De klassieke uitspraak ‘make
America/Trump great again’
‘In leuven betaal je het meeste voor een huis’ à we zouden verwonderd zijn omdat het niet evident
is als Leuven de duurste stad zou zijn. Daar is het algemene vooroordeel van Knokke of Antwerpen is
het duurste, verbroken.
‘Blokker herdoopt tot MegaWorld’ à het idee dat Blokker iets kleins en dichtbij is, wordt
doorbroken.
‘Harry en Meghan in zee met Apple’ à je denkt niet direct dat het Brits koningshuis gelinkt word aan
Apple, dit wordt dus doorprikt.
Vanuit het kritisch bevragen van het meest evidente en daarbij stilstaan
Logos = woord en mythe = het gesproken woord of het verhaal
Wat is een mythe? (volgens het woordenboek)
Mythe= verhalende overlevering over universele thema’s: begin van de tijd, schepping van de mens,
leven na de dood.
Mythe= praatje zonder grond
Mythe= als juist aanvaarde maar ongefundeerde voorstelling
Voorbeelden van mythes:
de mythe over Brabo, Vikingen droegen een gehoornde helm (blijkbaar was dit helemaal niet waar),
scheren maken je haren stugger, we hebben 5 zintuigen (we hebben eig 20 zintuigen), pakje
sigaretten kost ong 6,5 euro à eig kost het rond de 100 euro als je alle kosten van ziekteverzekering,
dokter en milieu erbij rekent: dus we moeten ons afvragen is het maatschappelijke kost of de
winkelprijs? Net zoals een plastic zakje, vlucht met Ryanair à kost 13 euro maar de maatsch kost is
veel groter waarbij er zaken onomkeerbaar zijn door het klimaat en die dus niet meer betaalbaar zijn.
Fake news: samenleving die meer gelooft in fake news en mythen (met ongegronde en
ongefundeerde meningen en vaststellingen) dan werkelijk de echte realiteit en wetensch
vaststellingen. Bv het klimaat: er zijn nog steeds klimaatontkenners en dat is eigenlijk niet te geloven.
, Het doorbreken van zo gezegde aanvaarde feiten is het begin van het kritisch denken
De oorsprong van de filosofie:
- Twijfelen: kloppen de verhaaltjes? Ook bij Descartes…
- Kritisch zijn (= krinein): oordelen, onderscheiden
- Verwondert zijn (= thaumzein): omtrent hoe een ander in elkaar steekt
Bevolking gaat de ideeën, gedachten (van hun zelf) in vraag stellen en verhalen en praatjes die ze
tegenkomen in vraag gaan stellen. Dit zijn de twee wegen om tot filosofie te komen.
Twee fundamentele manieren om tot het beantwoorden van de drie grote vragen te komen:
Denken:
- via verstand/ ratio/ geest/ ideeën/ de vorm bedenken bv economie: als we een
natuurreservaat kunnen ombouwen tot een parking zou dit enkel gebaseerd zijn op de ratio.
Kiezen voor elke euro dat meer opbrengt.
- Deductief: de idee/voorwerp staat voorop
- Rationeel
- Rationalisme
Ervaren:
- Via lichamelijke zintuigen het stoffelijke, de stof ervaren
- Inductief : de materie/ stof staat voorop
- Empirisch : bv John Locke
- Empirisme
• Nieuwsgierigheid ó Ervaring
Geest Materie
Deductief Inductief
è (van boven uit, ideeën à realiteit) è(waarneming à theorie)
Rationeel (vanuit geest) Empirisch(vanuit observatie
Rationalisme Empiricisme (Locke)
III. Filsofofie en godsdienst
Dezelfde vragen (wat is goed en kwaad, wat is de zin van het leven, wereld en mens) wordt door
godsdienst en door filosofie bestudeerd maar de methode (weg) om tot een antwoord te komen
verschilt.
Godsdienst à boven en buitenmenselijke openbaring waarin bep waarheden aan gelovigen worden
meegedeeld.
Filosfie verwerpt de geopenbaarde waarhede niet maar beperkt zich tot de kritisch-rationele
benadering. Kunnen we bewijzen dat er een God bestaat en dat er leven na de dood is?
In bepaalde periodes (Griekse tijd) gaat de filosofie in tegen de religieuze methodes.
à socraties ook beschuldigd van het atheïsme (= verwerping van het geloof en bestaan van God).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emilygoris. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.