Class notes
Samenvatting alle colleges arbeidsrecht collectief
- Course
- Institution
Alle colleges die gegeven zijn, zijn in dit document beschreven.
[Show more]
Seller
Follow
geurtdewit
Content preview
HoorcollegesWeek 1 Arbeidsverhoudingen
Poldermodel= De wijze waarop in Nederland op centraal en decentraal niveau collectieve
vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers met elkaar en soms met de overheid
overleggen, onderhandelen en verantwoordelijkheid delen op het gebied van werk en inkomen.
Poldermodel = een speciale vorm van corporatisme, onderhandelingen overheid, vakbond en
werkgevers.
Historisch overzicht
-Eerste wetten collectief arbeidsrecht: Wet op cao (1927) en wet op avv (1937)
-Na WO2: BBA 1945; STAR (1945); SER (1950); WOR (1950); WML (1964) en sociale verzekeringen.
-STAR opgericht door sociale partners die bedachten dat ze elkaar nodig hadden.
-SER (sociale partners en kroonleden) regering wilde ook invloed behouden.
-Vakbonden kregen een rol in zowel STAR als SER maar moesten erkennen dat ze geen invloed
hadden binnen de onderneming, maar alleen over de arbeidsvoorwaarden. Hierdoor werd later de
WOR opgericht en zodoende werden de werknemers vervolgens wel vertegenwoordigd via een
ondernemingsraad.
-Sindsdien geen grote veranderingen, hoge mate van stabiliteit en continuïteit.
Vier fasen
1-1945-1964: consensus: geleide loonpolitiek. Economie moest opgebouwd worden en lonen
moesten daarvoor niet te hoog gelegd worden. Ieder jaar werd bepaald hoe sterk het loon moest
stijgen. Nederland was een soort van lagelonenland. Export groeide enorm. Dit stysteem was op een
gegeven moment niet meer te handhaven. Er waren te weinig werknemers en bedrijven betaalden al
af en toe boven wat toegestaan werd.
2-1964-1982: Polarisatie: conflicten. Vakbonden gingen meer strijden voor de rechten en zodoende
veel conflicten. Eind jaren 70 weer crisis in economie. Hierdoor erkennen vakbonden weer dat
loonmatiging misschien wel nodig is.
3-1982-2013: compromissen: Poldermodel: Partijen erkennen dat ze elkaar nodig hebben en sluiten
veel compromissen.
4-2013-?: erosie van het poldermodel, Paul de Beer ziet dat veel ondernemers onder afspraken uit
willen komen. Het niet in de praktijk brengen van bepaalde ambitieuze doelen. Als het akkoord niet
wordt uitgevoerd, werkt het model dan wel en is het niet aan het eroderen? Hij denkt ook dat er
misschien een nieuwe fase weer aankomt, mede gezien werkloosheidproblemen.
Welke collectieve actoren spelen een rol?
-FNV, VNO-NCW, SER, STAR, MKB
-Bipartiet=twee partijen aanwezig, werkgever en werknemer.
-Tripartiet=drie partijen waarbij één dus de overheid is.
Collectieve arbeidsverhoudingen centraal niveau
-SER (Sociaal-Economische Raad) Stichting van de Arbeid.
-Publiekrechtelijk -Privaatrechtelijk
-Tripartiet (werkgevers, vakbonden -Bipartiet (werkgevers en vakbonden)
kroonleden)
-Advisering overheid (gezaghebbend) -Advisering eigen leden en sociaal overleg met overheid.
,Akkoord van Wassenaar 1982
Het is een akkoord van de stichting van de arbeid om wat aan de werkgelegenheid te doen.
Vakbonden gingen akkoord met loonmatiging en werkgevers gingen akkoord met
arbeidsduurverkorting. Vakbonden en werkgevers tot de conclusie dat ze moesten samenwerken om
de werkgelegenheid te laten groeien. Daarnaast zou het nieuwe kabinet willen ingrijpen en op deze
manier konden ze het overheidsingrijpen voorkomen.
Overleg op nationaal niveau
-Akkoord van Wassenaar 1982
-Regelmatig nieuwe akkoorden, Advies flex en zekerheid 1996
-Mondriaanakkoord 2013, veelomvattend akkoord, hervorming WW en arbeidsmarktbeleid.
-SER: steeds bredere adviezen (bv. Zorg of energiebeleid)
-Pensioenakkoord 2019: na meer dan 10 jaar onderhandelingen. Contouren pensioenstelsel.
Institutionele continuïteit en stabiliteit
-Wetgeving en instituties minimaal 70 jaar oud.
-Belangrijkste actoren blijven hetzelfde.
-Hoge en stabiele cao-dekking. (70-80%)
-Veel meer mensen vallen onder bedrijfstakcao’s dan onder ondernemingscao’s. Wel enige
decentralisatie via maatwerk geregeld in een bedrijfstak-cao.
Voordelen bedrijfstak-cao
Werkgevers Werknemers
-Vermindering transactiekosten -Betere arbeidsvoorwaarden?? Uit onderzoek
-Vermindering loonconcurrentie (kartel) blijkt dit niet.
-Stabiliteit, arbeidsrust via een vredesclausule -Minder ongelijkheid, bescherming zwakkere
-Afspraken over goede doelen/collectieve goederen groepen
(Bv. Scholing van werknemers) -Bescherming belangen insiders? Onduidelijk
meningen lopen uiteen
-Afspraken over goede doelen/ goederen
Uit dit lijstje blijkt dat er meer voordelen en belang is aan de kant van werkgevers en dat verklaard
ook misschien wel dat er nog zoveel cao’s zijn ondanks dat er veel minder mensen nog vakbondslid
is. Dit is in de periode 1970-2019 aanzienlijk gedaald van 1op 3 naar tegenwoordig 1 op 6.
, Organisatiegraad daalt gestaag. Echter hebben de werkgevers wel de vakbonden nodig om deze
cao’s af te sluiten die ze zelf graag willen.
Erodeert het poldermodel?
-Dalende organisatiegraad en afnemende representativiteit vakbeweging
-cao-lonen stijgen niet (na correctie voor inflatie), Lonen belangrijke indicator echter uit
onderhandelingen volgt geen hoger loon.
-Standaardwerknemer (man) met standaardbaan (vast en voltijd) in standaardorganisatie is er niet
meer.
-Wie heeft er belang bij voortzetting poldermodel?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller geurtdewit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now