Summary
Samenvatting Biologie thema 1 en thema 2
- Course
- Level
samenvatting van biologie 5a vwo thema Regeling en thema Waarneming en gedrag
[Show more]
Seller
Follow
quintentendam
Content preview
THEMA 1 => REGELING§1 Regeling en homeostase:
Homeostase is het min of meer constant houden van het inwendige milieu van een
organisme door middel van een regelmechanisme. Een voorbeeld van homeostase is het
verplaatsen van water. Het inwendige milieu bestaat uit bloedplasma, lymfe en het
weefselvloeistof.
Bij homeostase is communicatie tussen cellen erg belangrijk (hormonen, zenuwen en
neurotransmitters). Hierdoor worden bepaalde normwaarden gehandhaafd, er is
dynamisch evenwicht.
Homeostase vindt plaats door opslag, uitscheiding en opname van sto en. Homeostase
is zelfregulatie op het organisatieniveau van een organisme. Als je dood gaat is het
homeostase verstoord. Entropie (chaos) neemt toe en er is een irreversibel e ect (niet
omdraaibaar).
§2 Hormonale regulatie:
Er zijn twee soorten hormoonklieren, endocriene en exocriene klieren. Endocriene klieren
hebben geen afvoerbuis en geven hun sto en af via het bloed. Talg-, speeksel- en
maagsapklieren zijn exocriene klieren deze hebben wel een afvoerbuis.
De hormonen die worden afgescheiden zijn alleen werkzaam in organen waarvan de
cellen receptoren bezitten, waaraan het hormoon kan binden: een doelwitorgaan. Een
doelwitorgaan is een orgaan met receptoren voor een hormoon die ervoor zorgen dat het
orgaan een stof gaat produceren.
Hormonen regelen de werking van doelwitorganen. Hormonen worden afgebroken door
de lever, hierdoor ontstaat ureum. De mate van een reactie van doelwit orgaan wordt
bepaald door de concentratie van het hormoon in het bloed. De regelende werking van
hormonen vindt meestal plaats door negatieve terugkoppeling. Hormonen hebben een
speci eke molecuulstukken die allen door receptoreiwitten op of in cellen van
doelwitorganen wordt herkend.
Een hormoonmolecuul bindt dan een receptoreiwit in het cytoplasma van een doelwitcel.
Hierdoor wordt er een hormoon-receptorcomplex gevormd. Het hormoon-
receptorcomplex transporteert via een kernporie naar het kernplasma. Genen kunnen
daardoor juist aan uit uit worden gezet.
Er zijn verschillende hormonen:
- Steriod hormoon = vettig —> kan door celmembranen
- Perpitide hormoon = waterachtig —> Niet in de cel.
Bij perpitide hormonen wordt aan de binnenzijde van het celmembraan een second
Messenger gevormd of geactiveerd. Deze kan dan een enzym activeren. Enzymen kunnen
een signaal doorgeven aan een volgend signaalmolecuul (cascade).
fi ff ff ff
, Hypofyse:
De hypofyse bestaat uit de hypofyse voorkwab, die regelt de afgifte van hormonen. De
voorkwab staat onder invloed van Releasing factors die door de hypothalamus Vai het
hypofysepoortaderstelsel worden afgegeven.
- Thyroïdstimulerend hormoon (TSH): reguleert de schildklier
- Prolactine: regelt de productie van melk door melkklieren in de borsten.
Ook bestaat de hypofyse uit de neurohypofyse: het achterste deel van de hypofyse. De
hormonen die worden afgegeven zijn geproduceerd door neuronen inde de
hypothalamus: neurohormonen.
- Antiduretisch hormoon reguleert de osmotische waarde van het interne milieu.
- Oxytocine (hechtingshormoon): stimuleert bij de geboorte de weeën en speelt een rol
bij de melk afgifte door de borsten.
Neurosecretie is de afgifte van hormonen door zenuwcellen. Het zenuwstelsel en de
hormoonstelsel zijn met elkaar verbonden via neuronen in de hypothalamus. Deze
produceren hormonen die afgeven worden aan de hypofyse. De neurohypofyse geeft
deze neurohormonen af aan het bloed als reactie op de waarneming door zintuigen.
Neuronen in de hypothalamus beïnvloeden de endocriene cellen in de hypofyse door
afgifte van twee hormonen:
- inhiberende hormonen (remmende hormonen)
- Releasing hormonen (RH) die afgegeven worden via het hypofyse-poortaderstelsel en
komen op hun beurt terecht in de hypofyse.
In de puberteit stimuleert het groeihormoon uit de hypofyse voorkwab de groei van
beenderen. Bij overmatige productie van het groeihormoon kan reuzengroei ontstaan. Bij
matige thyroxine afgifte kan er ook dwerggroei ontstaan.
Schildklier:
De schildklier produceert thyroxine met behulp van TSH. Thyroxine stimuleert de
stofwisseling, groei en ontwikkeling.
- TSH stimuleert de vorming van schildklierweefsel, de opname van jood door de
schildkliercellen en de productie van thyroxine.
- Thyroxine remt de productie van TRF en TSH (negatieve terugkoppeling)
- Voor de productie van thyroxine is jood nodig.
Kliercellen in de alvleesklier en de maag- en darmwand produceren
spijsverteringshormonen die de spijsvertering beïnvloeden.
De alvleesklier heeft als verteringsklier een exocriene functie. De alvleesklier produceert
een spijsverteringssap dat wordt afgegeven aan de twaalfvingerige darm. Verspreid
tussen de cellen van de alvleesklier liggen groepjes cellen met een endocriene functie: de
eilandjes van Langerhans. Hierin komen cellen voor die glucagon en cellen die het
hormoon insuline produceren. Deze hormonen zorgen ervoor dat de glucoseconcentratie
min of meer constant blijft. De glucoseconcentratie in het bloed noem je ook wel de
bloedsuikerspiegel. De glucoseconcentratie bij een gezond persoon wordt gehandhaafd
tussen de 4,0 en de 8,0 mmol/L. De normwaarde is 5,0 mmol/L.
Onder invloed van insuline komen er meer glucosetransporteiwitten in het celmembraan.
Hierdoor wordt de permeabiliteit van celmembranen voor glucose verhoogd en neemt het
transport van glucose door het celmembraan toe.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller quintentendam. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.16. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76462 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now