Anatomie 1. Samenvatting Bewegingsstelsel
Het skelet
De centrale deel van het skelet wordt gevormd door de schedel, de borstkas en de
wervelkolom, ook wel de lichaamsas genoemd. Het skelet heeft verschillende functies:
Ondersteuning De botten bieden steun.
Aanhechting Het skelet vormt de aanhechtingsplaats voor spieren.
Beweging Botten kunnen bewegen door de samentrekkingen van spieren,
Bescherming Beschermen van kwetsbare inwendige organen.
Vorming van bloedcellen Bloedcellen worden in het rode beenmerg gevormd,
dat zit in de inwendige holten van veel botten.
Opslag Het skelet slaat mineralen op, vooral calcium en fosfaat.
Botweefsel is steunweefsel met een heel stevige tussencelstof (matrix), dat bestaat 7%
uit kalkzouten en voor de rest uit collagne vezels (voor veerkracht).
De delen van het bot zijn:
Botvlies (periost) Hier zijn botten mee bedekt. Hierdoor voorziet het bot van
bloed door middel van aanvoerende en afvoerende bloedvaten.
Compact botweefsel (substantia compacta) Ligt tegen het botvlies aan. Het is
vrij massief doordat de botbuizen dicht tegen elkaar aanliggen. Een botbuis
(osteon) is een lange zuil van botweefsel met in het centrum een holte
(haverskanaal), hierdoor lopen bloedvaten.
Sponsachtig botweefsel (substantia spongiosa) elk bot bestaat hier een deel uit.
In sponsachtig botweefsel is botweefsel gestructureerd tot een netwerk van
beenbalkjes, deze worden gescheiden door holten. In deze holten zit rood
beenmerg, daarin worden bloedcellen gevormd.
De afbraak van botweefsel gebeurt door zogenoemde botvretende cellen (osteoclasten).
Dat zijn grote bindweefselcellen die zuren en enzymen afscheiden en zo het bofweefsel
afbreekt.
Botvormende cellen ( osteoblasten) zijn bindweefselcellen die tussencelstof voor een
nieuw botbuis vormen. Tegen de tijd dat er een nieuw botbuis is gevormd zijn de slechte
cellen uitgewerkt en veranderen ze in botcellen (osteocyten). Deze zorgen voor
onderhoud van het botweefsel.
Alle botten worden onderverdeeld in vier groepen:
1. Pijpbeenderen zijn pijpvormige, slanke botten. Het dunne middengedeelte van
een pijpbeen heet de schacht (diafyse). De schacht is van binnen hol en dit heet de
mergholte, hierin zit geel beenmerg (vetweefsel).
De uiteinde van een pijpbeen heet de epifyse. Pijpbeenderen bieden veel steun
aan het lichaam en werken als een soort hefboom. (vingerkootjes, scheenbeen)
2. Platte beenderen zijn breed, lang en meestal plat. Daardoor is het een goede
aanhechtingplaats van spieren. Sommige bieden ook bescherming aan het
lichaam. (schouderbladen, heupbeenderen).
, 3. Korte beenderen zijn vrij klein en meestal even breed als lang. Hierbij behoren
de handwortelbeentjes, de voetwortelbeentjes en de knieschijven.
4. Onregelmatige beenderen kunnen uiteenlopende functies hebben en behoren
daarom niet bij de anderen. Dit zijn de bovenkaak, onderkaak, gebitselementen,
de wervels, het tongbeen en de botten aan de basis van de schedel.
Botverbindingen zitten op alle plaatsen waar twee botten contact maken met elkaar. De
bouw en de structuur van de botverbinding bepalen de manier waarop de botten ten
opzichte van elkaar kunnen bewegen. Er zijn drie groepen botverbindingen:
1. Bij een bindweefselverbindingen zijn de botten met elkaar verbonden door een
stevig netwerk van collagene vezels en elastische vezels. Beweging is bijna niet
mogelijk. Ook de naden (suturae) tussen de schedelbeenderen zijn
bindweefselverbindingen.
2. Bij een kraakbeenverbinding zit er kraakbeen tussen de botten. Een
kraakbeenverbinding is drukvast en enigszins vervormbaar, maar niet erg
beweeglijk. Er zijn twee soorten kraakbeen:
1) Hyalien kraakbeen: de verbindingen zijn vrij soepel en relatief beweeglijk.
2) Vezelig kraakbeen: beweging vrij onmogelijk.
3. Een gewricht (articulatio) is een botverbinding die een grote beweeglijkheid
tussen de botten mogelijk maakt. De twee op elkaar aansluitende botuiteinden
maken deel uit van het gewricht, de gewrichtsvlakken. Je hebt een gewrichtsvlak
bol (kop) en een gewrichtsvlak hol (kom).
De smalle ruimte tussen de kop en de kom is de gewrichtsspleet. In de gewrichtsspleet
zit gewrichtssmeer (synovia). Om het gewricht heen zit een omhulsel van straf
bindweefsel, dat is het gewrichtskapsel. Dit omsluit de gewrichtsholte en houdt beide
boteinden bij elkaar. De binnenbekleding van het gewrichtskapsel is het synoviaal vlies,
dit produceert gewrichtssmeer. Veel gewrichten zijn verstevigd door gewrichtsbanden.
Deze vergroten de stabiliteit en verhinderen bewegingen in de verkeerde richtingen.
In sommige gewrichten komt een kraakbeenschijf (discus articularis) voor. Deze zorgen
ervoor dat de gewrichtsvlakken beter op elkaar passen. In het kniegewricht komt een
halvemaanvormige kraakbeenschijf voor: de meniscus. In de buurt van veel gewrichten
kom je een of meerdere slijmbeurzen tegen. Een slijmbeurs is een plat zakje, gevuld met
gewrichtssmeer.
Op basis van vorm en bewegingsmogelijkheden zijn er zeven soorten gewrichten:
1. Kogelgewricht een diepe kom en een bolle kop. De botten kunnen in alle
richtingen ten opzichte van elkaar bewegen. (schouder)
2. Ellipsvormig gewricht het gewricht maakt bewegingen in twee assen mogelijk
(pols).
3. Zadelgewricht de botten kunnen rond twee loodrecht op elkaar staande assen
bewogen worden (duim).
4. Scharniergewricht botten in dit gewricht strekken en buigen in één richting
(arm, been, vingerkootjes).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lauradebruijne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.