Systeem aarde
Hoofdstuk 1
1.1 Het ontstaan en de opbouw van de aarde
Hoe begrijp je het verleden van de aarde?
Hutton: actualiteitsprincipe: Processen die nu te zien zijn hebben vroeger ook
plaatsgevonden > kan onderbroken worden door catastrofe
De kraamkamer van de aarde
4,6 mrd jaar oud: gevormd door nevel gas en lucht samengetrokken door zwaartekracht >
acht planeten (met manen en asteroïden en planetoïden) en zon
Schillen
Aarde is uniek: vloeibaar water & gelaagd
Lagen door:
Chemisch: Door Warmte zakken zware stoffen naar beneden:
Aardkern, ijzer 3.000 - 5.000 C
Aardmantel, magnesium en ijzer 1.800 - 2.800 C
Aardkorst:
Continentaal, licht gesteente (o.a. graniet) 30 - 70 km
Oceanisch, zwaargesteente (basalt), 1 - 7 km
Fysisch: Hardheid v/d schillen:
Lithosfeer, harde laag, 60 - 150 km
Asthenosfeer zachtere laag, 60 - 400 km
Magmahaarden
plastisch gesteente (stroperig)
Harder deel v/d mantel, 400 - 2.900 km
Buitenkern, vloeibaar
Binnenkern, hard
Inwendige warmte
ontstaan & veel meteoorinslagen > warmte
Radioactiviteit sommige gesteenten > verplaatst zich naar buiten
V
Warmte gaat naar boven > stopt bij lithosfeer > bel magma breekt lithosfeer > warm
gesteente naar buiten
V
Aarde blijf warm
1.2 Het verhaal van de gesteenten
Bouwstenen
Gesteenten: mengsels mineralen en/of organische stoffen uit natuur. Mineraal: verbinding
van stoffen uit natuur met bepaalde chemische eigenschappen.
Soorten gesteente
, Stollingsgesteente: Afkoeling en stolling van magma
Dieptegesteente: langzaam stollend magma > veel ruimte en tijd > goede
kristallen > zijn goed zichtbaar.
Uitvloeiingsgesteente: vulkaanuitbarsting > magma (lava) koelt snel af door
buitenlucht > geen grote kristallen > niet zien met blote oog. Relatief veel Fe
en Mn.
Ganggesteente: Tussenvorm: afkoeling magma in vulkanische gangen >
sommige kristallen goed ontwikkeld, andere niet
Sedimentgesteente: Afzetting in lagen neergelegd en samengeperst
Klastisch: klei/zand uit zee/woestijnen/rivieren gesedimenteerd tot dikke lagen
> samengeperst > zand→ zandsteen, klei→ kleisteen/schalie
Chemische en organische sedimenten: neerslaan mineralen op opeenhoping
organisch materiaal.
Neerslaan organische- en niet organische kalkdeeltjes/zout > laagje > druk >
gesteente
Metamorf gesteente: Lange tijd onder hoge druk en temperatuur > mineralen vallen
uiteen > samenstelling veranderd. Kalksteen wordt marmer, kleisteen wordt leisteen.
Wat een steen je kan vertellen
Ontstaanswijze gesteente uit gebied nagaan: info over geschiedenis gebied
Op basis van gesteente voorspellingen maken: gesteente kan van hoofdtype veranderen =
gesteentecyclus
1.3 Schuivende continente
Hoe oud is de aarde
Onderzoek 19e eeuw:
Alle sedimenten horizontaal. Niet horizontaal = vervorming
Laag is jonger dan onderliggende laag = superpositie
Processen duren duizenden jaren, relatieve ouderdom te bepalen: geologische tijdschaal,
exacte datering nog onbekend
20e eeuw:
radioactieve vervalling gesteenten > absolute ouderdom bepalen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller profit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.