• Overzicht cursus
o Inhoud
o Toetsing & rooster
• Onderwijsstructuur Nederland
• Classificatie & zorgleerlingen
• Inclusief onderwijs
o Effectiviteit
o Leerkracht: attitude & competenties
• Leerkracht-leerling relatie
• Terug- en vooruitblik
Leerdoelen
• Je kunt uitleggen hoe deze cursus is opgebouwd en hoe je wordt getoetst
• Je kunt het begrip zorgleerlingen uitleggen
• Je kunt beargumenteren in hoeverre inclusief onderwijs effectief is en classificatie zinvol is
• Je kunt de attituden en competenties van leerkrachten over inclusief onderwijs benoemen
• En de effecten hiervan en van de leerkracht-leerling relatie beoordelen
Waarom heeft dit kind, uit dit gezin, in deze school, met deze leraar en deze medeleerlingen, problemen en hoe
kunnen we die het beste oplossen?
• Begeleiding van kinderen met sociaal-emotionele problemen/leerproblemen en hun leerkrachten
binnen de schoolcontext
Onderwijsstructuur Nederland – Primair onderwijs
→ Vanaf 4 jaar, leerplichtig vanaf 5 jaar
• Openbare basisscholen
• Bijzondere basisscholen – godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuiging
• Algemeen bijzondere scholen – visie over onderwijs
• Scholen voor speciaal basisonderwijs
(sbo: valt binnen het reguliere onderwijs)
• Scholen voor speciaal onderwijs: ernstigere problematiek dan sbo
((v)so: veel extra aandacht of zorg. Toelaatbaarheidsverklaring via de basisschool)
Onderwijsstructuur Nederland – Speciaal onderwijs
• Cluster 1: voor blinde of slechtziende leerlingen
• Cluster 2: voor dove leerlingen, slechthorende leerlingen en leerlingen met communicatieve
problemen
• Cluster 3: voor leerlingen met lichamelijke en/of verstandelijke bepekringen en langdurig zieke
leerlingen
• Cluster 4: voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen
Zorgleerlingen – classificatie
→ Definities zorgleerlingen
• “alle leerlingen die extra zorg nodig hebben” – Inspecteur-generaal van het onderwijs (2011)
• “een leerling voor wie een individueel handelingsplan bestaat, en/of voor wie specifieke aanpak of
extra hulp nodig is, en/of die een specifiek probleem of een beperking heeft” (Smeets et al., 2007)
,Wat zijn de voor- en nadelen om een leerling te classificeren als “zorgleerling”?
• Voordelen
o Meer persoonlijke begeleiding
o Beter op de plek tussen allemaal andere leerlingen die ook problemen hebben (geen outsider
meer)
• Nadelen
o De leerling gaat zichzelf ook zien als “zorgleerling” en gaat daardoor zich daar misschien ook
meer naar gedragen
o Hij/zij kan zich niet meer optrekken aan de “normale” leerlingen
Classificatie “zorgleerlingen” (Pameijer, 2003)
• Voordelen
o Duidelijkheid, helder begrippenkader
o Toegang tot extra voorzieningen
o Klinische relevantie > aanzet tot zoeken naar geschikte aanpak en behandeling (op school en
thuis)
o Acceptatie & rekening houden met problematiek
• Nadelen
o Tweedeling
o Stigmatisering
o Overrapportage (diagnose = geld voor extra’s)
o Toetsen/testen
o Bureaucratische papierwinkel (ten koste van begeleiding)
o Leerkrachten gaan ‘behandelen’
o Eénzijdige verklarinen voor problemen – childblaming
o Verantwoordelijkheid van leerkracht – diagnose als excuus
MAAR: classificatie alleen zinvol als leidt tot verbetering onderwijs.
• Eerste stap: consultatieve leerlingbegeleiding gericht op werkprobleem leerkracht
Zorgleerlingen – voorkomen (2006) (Smeets et al., 2007, tabel Scholte & van der Ploeg, 2006)
Zorgleerlingen & passend onderwijs
• Zorgplicht: school moet extra ondersteuning bieden aan kind indien nodig
• Scholen werken in een samenwerkingsverband voor extra ondersteuning – met cluster 3&4 van
speciaal onderwijs
o Passend onderwijs
• Inclusief onderwijs = regulier
onderwijs biedt zelf extra
ondersteuning
o Alles positief?
Inclusief onderwijs en speciaal onderwijs →
voordelen
,Inclusief onderwijs – effectiviteit (Ruijs & Peetsma, 2009)
• Leerprestaties van zorgleerlingen
o Neutraal tot positief
o Nederlandse studies: positief effect
• Sociaal-emotionele ontwikkeling van zorgleerlingen
o Geen conclusies mogelijk, zorgleerling wel minder geaccepteerd dan anderen in regulier
onderwijs
o Nederlandse studies: Geen verschillen in 2 studies. 1 studie minder zelfvertrouwen en minder
acceptatie in regulier onderwijs.
Inclusief – School biedt zelf bijv een klas met autisme
Passend – Passend per leerling
Inclusief onderwijs – effectiviteit (Ruijs & Peetsma, 2009)
• Leerprestaties van zorgleerlingen
o Neutraal tot positief
o Nederlandse studies: positief effect
• Sociaal-emotionele ontwikkeling van zorgleerlingen
o Geen conclusies mogelijk, zorgleerling wel minder geaccepteerd dan anderen in regulier
onderwijs
o Nederlandse studies: Geen verschillen in 2 studies. 1 studie minder zelfvertrouwen en minder
acceptatie in regulier onderwijs
• Leerprestaties andere leerlingen
o Neutraal tot positief
o Vooral laag presterende leerlingen baat?
• Sociaal-emotionele ontwikkeling andere leerlingen
o Weinig onderzoek, neutraal tot positief: minder vooroordelen, positiever beeld en houding
t.o.v. zorgleerlingen
o Minder positief dan over andere klasgenoten
Inclusief onderwijs – problemen onderzoek (Ruijs&Peetsma, 2009)
• Verschillende vormen van inclusief onderwijs
• Verschil tussen landen&scholen
• Controlegroep
• Effecten afhankelijk van ernst problematiek & type problematiek
Inclusief onderwijs – attitude
(De Boer et al., 2009)
Feelings → gevoelens van bereidheid (ik ben bereid) +
gevoelens van competentie (ik ben in staat om goed
onderwijs te geven aan kinderen met
gedragsproblemen)
De boer et al. (2011)
• Cognitief
o Overtuigingen: oneens-neutraal
o Kennis: beperkte kennis
• Affectief
o Gevoel competentie: wisselend, negatief tot licht positief
o Gevoel bereidheid: neutraal
• Gedrag
o Intenties: neutraal
o Nominatie kind; zorgen & verwijdering: negatief
, Leerkrachtattitude positiever bij:
• Minder algemene onderwijservaring
• Meer ervaring met inclusief onderwijs
• Training & kennis
Onderzoek Smeets et al. (2007)
• 420 basisscholen – 2167 tot 2174 leraren groep 2, 4, 6, 8
• Wenselijkheid onderwijs aan zorgleerlingen binnen regulier onderwijs
• Mate waarin zorgleerlingen een belasting vormen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabellebruin56. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.