Leerdoelen
1. Je kunt het stresskwetsbaarheidsmodel en het biopsychosociale model uitleggen en cases waarin
mensen op een bepaalde manier met symptomen of somatische ziekten omgaan volgens deze
modellen analyseren.
2. Je kunt relevante (neuro)biologische processen die mensen kwetsbaarder maken voor psychische
stoornissen en somatische ziekten beschrijven.
3. Je kunt hypotheses opstellen over de invloed van biologische, psychische, sociale en leefstijl factoren
op verschillende somatische symptomen en ziekten.
4. Je kunt psychische klachten die kunnen voorkomen bij verschillende somatische ziekten benoemen en
de medisch psychologische diagnose en behandeling daarvan globaal beschrijven.
Ziektes/medische situaties die aan bod komen:
• Kanker
• Langdurige nek- en rugklachten
• Diabetes
• Levenseinde
• Verloskunde
• Gynaecologie
• Hersentumoren
• Multiple sclerose (MS)
5. Je kunt een overzicht geven van het vakgebied medische psychologie en de werkwijze van de medisch
psycholoog. Je kunt cases analyseren waarbij de interactie tussen psychologische klachten van
patiënten en het medisch gezondheidssysteem centraal staat.
6. Je kunt aan de hand van een casus beargumenteren welke beslissing je zou nemen als medisch
psycholoog en deze beslissing kritisch beschouwen.
7. Je kunt de werkwijze binnen het wetenschappelijk vakgebied behavioral medicine verwoorden en
wetenschappelijke studies en bevindingen kritisch evalueren.
Biopsychosociaal model
• Biomedisch model: ziekte kan volledig verklaard worden vanuit fysiologische processen.
• Biopsychosocaal model: het effect van biologische, psychologische, sociale en culturele factoren op
ziekte en gezondheid wordt meegenomen.
Casus Paula
Psychosociale klachten bij chronische ziekte
• 30% ervaart psychosociale problemen – aanpassingen op:
o Fysiek gebied: leefregels, medicatiegebruik,
signaleren van symptomen
o Psychosociaal vlak: sociaal-maatschappelijke
rolveranderingen, doelen bijstellen en omgaan met
emotionele gevolgen, zoals angst en depressie.
,Gevolgen van depressie bij chronische ziekte
Gevolgen voor individu
• Meer lichamelijke symptomen
• Verhoogd risico op complicaties en overlijden
• Verlies van kwaliteit van leven en verminderd functioneren
Deels te verklaren door
• Tekortschietende zelfzorg en therapietrouw bij depressie
• Gezamenlijke onderliggende factoren, zoals leefstijl (bv weinig
lichaamsbeweging) en hoog cortisol niveau
Gevolgen voor samenleving
• Meer zorggebruik en hogere zorgkosten
• Hoger werkverzuim
Biomedisch vs. biopsychosociaal model →
Behavioral medicine
Een interdisciplinaire benadering die zich bezighoudt met de relatie tussen gedrag, gezondheid en ziekte, zowel
op het gebied van onderzoek als op het gebied van behandeling, preventie en revalidatie.
Bijvoorbeeld:
• De invloed van ziekte en medische ingrepen op stemming, gevoel van zelfwaardering en kwaliteit van
leven.
• De relatie tussen stress, fysiologische reacties en het optreden van lichamelijke symptomen.
• De rol van gedragsstijlen bij het optreden en in stand houden van lichamelijke ziekten.
Evidence Based Practice
“Integrating individual clinical expertise with the best available external clinical evidence from systematic
research”
Hiërarchie van bewijs
• Beslisondersteuning
o Vaak online (soort beslisboom waar je info invult → beste behandeling met meeste
wetenschappelijke ondersteuning voor die persoon)
o Geïmplementeerd in zorgsysteem
• Synopsis: richtlijnen
• Synthese: meta-analyses en systematische reviews
• Originele studies
o Randomised Controlled Trial (RCT)
▪ Nieuwe interventie vs. normale zorg
▪ Is een interventie effectief?
o Cohort studies
▪ Groep wordt gevolgd over langere periode
▪ Hoe is het verloop over tijd?
o Case-control studies
▪ Patiënten vs. gezonde mensen
▪ Hoe groot is het probleem?
▪ Wat is precies het probleem?
o Cross-sectionele studies
▪ Eenmalige meting
▪ Hoe groot is het probleem?
▪ Wat is precies het probleem?
o Kwalitatieve studies
▪ Interviews of focusgroepen
▪ Hoe ervaren mensen het probleem?
o Case reports
▪ Kleine groepen patiënten
▪ Is er een probleem?
,Lage therapietrouw
• Ziekte
o Geen / milde symptomen
• Gezondheidszorg
o Slecht toegankelijk / lange wachttijd
• Psychosociale factoren
o Depressie / weinig steun
• Patiënt
o Negatieve houding t.o.v. medicatie / overtuiging dat ziekte niet ernstig is
• Behandeling
o Complex / veel bijwerkingen
Stresskwetsbaarheidsmodel
Balans model
→ Balans vinden tussen draaglast (demands) en draagkracht (resources)
Stress as a person-environment interaction
Stresskwetsbaarheid model
, Stress en kanker
Biologische component van stress bij gevolgen van kanker
Medische psychologie
Definitie: “de wetenschap die het denken, voelen en handelen van de mensen in de medische situatie
bestudeert en toepast”
Pscyhosociale zorg bij ingrijpende somatische aandoeningen → rapport opgesteld in 2015 door landelijke
vereniging medisch psychologen → zie collegeslides/website
Taakgebieden – academisch medisch centrum
• Patiëntenzorg
• Onderwijs binnen het curriculum geneeskunde
o Competenties communiceren, samenwerken en reflecteren
o Relevante psychologische theorieën
o ‘Arts en patiënt’ – thema gedrag, gezondheid en ziekte
• Onderzoek (behavioral medicine)
Patiëntenzorg: plaats in de (G)GZ
• Academische somatische setting
• Algemene ziekenhuizen, categorale en revalidatiecentra
• Reguliere GGZ
• Huisarts en POH voor problematiek buiten DSM (I)V
o Vrijgevestigde psychotherapeuten en eerstelijns psychologen
o Contract met zorgverzekeraar
• Generalistische Basis GGZ
• Gespecialiseerde GGZ
o Multidisciplinair en gespecialiseerde professionals]
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabellebruin56. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.