Biologie samenvatting H13: hormonen
13.1 Hormoonklieren
Hormoonklieren
Hormoonklieren zijn organen die elders in het lichaam organen en weefsels
activeren
Cellen van die klier maken daartoe een stof, een hormoon, en geven die af aan het
bloed
Via het bloed komt het hormoon bij alle cellen van je lichaam. Alleen de cellen met
een passende receptor voor dat hormoon reageren
Hormonen werken dus alleen bij hun doelwitorganen en -weefsels
Beïnvloeding van lichaamsprocessen
Exocriene klieren klieren die producten maken die in het uitwendig milieu
terechtkomen (zweet- en verteringsklieren)
Endocriene klieren klieren die producten maken die in het inwendig milieu
terechtkomen (hormoonklieren)
o Geven hun producten af aan het bloed en -via het bloed- aan het
weefselvloeistof
Hormoonklieren kunnen processen in meerdere weefsels en organen tegelijk
aansturen.
o Klieren als geslachtsklieren, hypothalamus, hypofyse, schildklier,
bijschildklieren, bijnieren en alvleesklier doen dit.
Een ontregeling van die hormoonklieren door BPA heeft dus grote gevolgen voor het
functioneren van mensen
Centrale hormoonklier
In de doelwitorganen en -weefsels beïnvloeden hormonen processen als celdeling,
groei, vorming van geslachtscellen en melkproductie van zogende vrouwen.
Ook de osmotische waarde (concentratie glucose en Ca 2+ ) en de
lichaamstemperatuur staan onder controle van het hormoonstelsel.
Verder zijn ze betrokken bij de vetering en het slaap-waakritme
Voor al die processen is een goede aansturing nodig en samenwerking met het
zenuwstelsel.
De coördinatie gebeurt vooral via de hypofyse.
o Prikkelt veel andere hormoonklieren en activeert organen als botten, nieren
en de baarmoeder
o Bevindt zich net onder de grote hersenen en heeft een dorsnede van
ongeveer 1cm
o Niet alleen de ligging, maar ook de structuur maakt duidelijk dat dit orgaan
zenuwstelsel en hormoonstelsel verbindt.
o De hypofyse bestaat uit een voorkwab en een achterkwab
o Uitlopers van neuronen (zenuwcellen) uit de hypothalamus in de hersenen
voeren in de hypofyseachterkwab (neuro)hormonen aan. Deze hormonen
activeren gladde spieren en de nieren.
o De hypofysevoorkwab maakt zelf hormonen, die andere hormoonklieren tot
actie aanzetten
, Aansturing van de hypofyse
Hypofyse werkt nou samen met het zenuwstelstel
Precies boven de hypofyse bevindt zich de hypothalamus, het onderdeel van de
hersenen dat het endocriene stelsel van je lichaam controleert.
Als reactie op informatie uit je lichaam activeren bepaalde neuronen uit de
hypothalamus de voorkwab van de hypofyse. Ze doen dit met behulp van releasing-
hormonen (RH’s).
Deze RH’s vormen dus een soort van ‘tussen stap’. Zo stimuleert het FSH-releasing-
hormoon (FSH-RH) de hypofysevoorkwab tot afgifte van FSH, die het ‘eigenlijke werk’
gaat doen.
Andere neuronen van de hypothalamus geven inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de
productie van hormonen door de hypofyse remmen
Weer andere neuronen produceren neurohormonen. Deze hormonen komen in de
hypofyseachterkwab in de bloedbaan. Voor deze hormonen (AHD en oxytocine) is de
hypofyse dus alleen maar de plaats van afgifte; productie gebeurt door cellen van de
hypothalamus
Vorming van eicellen
FSH activeert de eierstokken.
Onder invloed van het hormoon groeien de follikels en hervatten de primaire
oöcyten (voorlopers van eicellen) de meiose.
Hormonen uit de follikels zorgen, voor de juiste verdeling van de chromosomen
tijdens de meiose.
o Vooral onder invloed van oestradiol
Dat stimuleert ook de ontwikkeling van vrouwelijke secundaire
geslachtskenmerken (borstgroei en vetafzetting) en beïnvloed de
botstructuur
BPA en vruchtbaarheid
BPA ontregelt de werking van oestradiol
Qua structuur heeft een molecuul BPA enige overeenkomst met oestradiol
Tijdens de menstruatiecyclus vertoont de concentratie oestradiol in het bloed een
bepaald patroon. Hef effect daarvan raakt echter verstoord wanneer BPA aan de
oestradiolreceptoren bindt.
o Die binding beïnvloed daarmee de vruchtbaarheid.
13.2 reacties van cellen op hormonen
Onder alle omstandigheden goed functioneren
Het lichaam van ieder organisme verandert voortdurend. Ook de omstandigheden
waarin organismen leven veranderen.
o seizoenen wisselen elkaar, dat is voorspelbaar.
o Maar er zijn ook onvoorspelbare veranderingen, bijvoorbeeld een hittegolf.
Wil het organisme onder alle omstandigheden goed functioneren, dan is afstemming
en coördinatie van levensprocessen noodzakelijk.
o Zintuigen, zenuwen, hersenen en hormoonklieren werken daartoe nauw
samen.
o De coördinatie van de levensprocessen gebeurt vaak in stappen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucaroffelsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.