Leerdoel 1: Wat is stress en hoe kunnen we het meten?
Stress: de omstandigheid waarin transacties ertoe leiden dat een persoon een discrepantie waarneemt tussen de fysieke
of psychologische eisen van een situatie en de bronnen van zijn of haar biologische, psychologische of sociale systemen.
Deze definitie wordt opgedeeld in 4 componenten, zie tabel 3.1.
Belangrijk om te
onthouden: een demand,
resource of discrepantie
kan echt bestaan of er
wordt geloofd dat het
bestaat.
Stress is vaak het gevolg
van een onnauwkeurige
perceptie van
discrepanties tussen
milieueisen en de
werkelijke hulpbronnen.
Stress zit in het oog van de
toeschouwer.
De conditie van stress heeft 2 componenten:
o Fysiek: directe materiaal of veranderingen in het lichaam
o Psychologisch: hoe individuen omstandigheden in hun leven waarnemen
Deze 2 componenten kunnen worden onderzocht op 3 manieren:
o De eerste benadering focust op de omgeving ® stress wordt gezien als een stimulus, zoals wanneer we een
veeleisende baan hebben of hevige pijn ervaren door artritis of een overlijden in het gezin. Fysiek of
psychologisch uitdagende gebeurtenissen of omstandigheden worden stressors (stressfactoren) genoemd.
o De tweede benadering ziet stress als een respons ® deze focust op de reacties van mensen op de stressors. We
zien een voorbeeld van deze benadering wanneer mensen het woord stress gebruiken om naar hun staat van
spanning te verwijzen. Onze reacties kunnen psychologisch zijn, zoals je denkpatronen en emoties wanneer je
‘‘nerveus ’voelt,’ en fysiologisch, zoals wanneer je hart bonst, je mond droog wordt en je transpireert. De
psychologische en fysiologische reactie op een stressor wordt strain (spanning) genoemd.
o De derde benadering beschrijft stress als een proces dat stressoren & strains omvat, maar voegt een belangrijke
dimensie toe: de relatie tussen de persoon en de omgeving. Dit proces omvat voortdurende interacties en
aanpassingen – transactions (transacties) genoemd - waarbij de persoon en de omgeving elkaar beïnvloeden
en beïnvloed worden. Volgens deze opvatting is stress niet alleen een stimulus of een reactie, maar eerder een
proces waarin de persoon een actieve agent is die de impact van een stressfactor kan beïnvloeden door middel
van gedrags-, cognitieve en emotionele strategieën.
Het meten van stress
Veelgebruikte benaderingen omvatten het beoordelen van de fysiologische opwinding van mensen,
levensgebeurtenissen, dagelijkse problemen en blootstelling aan veel van de eerder besproken bronnen van stress.
Fysiologische arousal
Stress veroorzaakt fysiologische opwinding, wat tot uiting komt in de werking van veel van onze lichaamssystemen. Een
manier om opwinding te beoordelen, is door elektrische / mechanische apparatuur te gebruiken om metingen te doen
van bloeddruk, hartslag, ademhalingsfrequentie of galvanische huidreactie (GSR). Elk van deze indexen van opwinding
kan afzonderlijk worden gemeten, of ze kunnen allemaal tegelijkertijd worden gemeten en geregistreerd door één
apparaat dat de polygraaf wordt genoemd.
- Een andere manier om opwinding te meten, is door biochemische analyses uit te voeren van bloed-, urine- of
speekselmonsters om het niveau van hormonen dat de bijnieren tijdens stress afscheiden, te beoordelen. Met
behulp van deze benadering kunnen onderzoekers testen op twee klassen hormonen: corticosteroïden, waarvan
cortisol de belangrijkste is, en catecholamines, waaronder adrenaline en noradrenaline.
- Voordelen en nadelen ® Fysiologische metingen zijn redelijk direct en objectief, redelijk betrouwbaar en
gemakkelijk te kwantificeren. Het beoordelen van fysiologische opwinding kan duur zijn en de meettechniek kan
voor sommige mensen zelf stressvol zijn, zoals kan gebeuren wanneer bloed wordt afgenomen of wanneer
elektrische sensoren en andere opnameapparatuur op het lichaam worden bevestigd. Ten slotte worden
metingen van fysiologische opwinding beïnvloed door het geslacht, het lichaamsgewicht, de activiteit van de
persoon voorafgaand aan of tijdens de meting en de consumptie van verschillende stoffen, zoals cafeïne.
,Levensgebeurtenissen
Als je wilt weten of mensen stress voelen, kun je het ze gewoon vragen. Er zijn een aantal verschillende schalen ontwikkeld
om de stress van mensen te meten en een numerieke waarde toe te kennen. Een benadering die veel schalen hebben
gebruikt, is het opstellen van een lijst met levensgebeurtenissen - belangrijke gebeurtenissen die zich in iemands leven
kunnen voordoen en die een zekere mate van psychologische aanpassing vereisen. De schaal kent aan elke gebeurtenis
een waarde toe die de stress weerspiegelt.
Daily hassles/ dagelijks gedoe
Als we kijken naar de bronnen van stress die we ervaren in een typische week of maand, zullen er waarschijnlijk kleinere
gebeurtenissen in ons opkomen, zoals wanneer we een toespraak houden, onze sleutels op een drukke dag kwijtraken
of onze rust verstoord door een luid feest deur. Dit worden dagelijkse problemen genoemd.
Leerdoel 2: Schets een schematische diagram van de stress reactie in je lichaam, voeg eraan toe: autonome
zenuwstelsel (ANS) & de HPA-axis. Bespreek daarna de verschillende delen en de effecten en functies van beide
systemen.
Dit deel gaat over de stress respons. Op korte termijn produceren aangepaste veranderingen (energiebronnen) die het
dier helpen om te reageren op de stressor. Op lange termijn produceert het veranderingen die onaangepast zijn
(vergrote bijnieren). Selye schreef de stress repons toe aan de activatie van de anterior-pituitary adrenal-cortex system.
Hij concludeerde dat stressoren die werken op neurale circuits de vrijlating van ACTH – adrenocorticotropic hormone
stimuleren van de voorste hypofyse (anterior pituitary), vervolgens triggert ACTH de vrijlating van glucocorticoids van de
adrenale cortex, en de glucocorticoids produceren vele van de componenten van de stress respons. Het niveau van
circulerende glucocorticoïden is de meest gebruikte fysiologische maatstaf voor stress.
Selye negeerde grootendeels de contributies van het sympatische zenuwstelsel aan de stress respons. Echter, stressoren
activeren het sympathische zenuwstelsel, daarbij stijgen de hoeveelheden van epinephrine en nor-epinephrine die
worden vrijgelaten door de adrenal medulla (bijniermerg).
Er is bewijs dat alle verschillende vormen van psychologische stressoren (zoals het verliezen van een baan, het maken
van een examen of het eindigen van een relatie) hetzelfde reageren als de fysieke stressoren. Stress responsen zijn
complex en gevarieerd, de exacte respons is afhankelijk van de stressor/ de timing/ de ‘nature’ van de gestresste persoon
en hoe de gestresste persoon reageert op de stressor.
Stressoren produceren een verhoging in van de bloedspiegels van cytokines, een groep van peptide hormonen die
worden vrijgelaten door vele cellen en participeren in een verscheidenheid aan fysiologische en immunologische
responsen, die ontsteking en koorts veroorxaken. Cytokines (+ adrenale hormonen) worden nu geïdentificeerd als grote
stress hormonen.
, Leerdoel 3: Wat is de general adaptation syndrome?
General adaptation syndrome: Hans Selye heeft veel onderzoek gedaan naar wat er gebeurt met het lichaam bij hoge
stress levels die langdurig zijn. Door dit onderzoek ontdekte hij dat de vecht-of-vluchtreactie slechts de eerste is in een
reeks reacties die het lichaam maakt bij langdurige stress. Selye noemde deze reeks fysiologische reacties het algemene
adaptatiesyndroom (GAS). Het GAS bestaat uit drie fasen:
§ Alarm reaction: De eerste fase van het GAS is als de vecht-of-vluchtreactie op een noodsituatie: de functie ervan
is het mobiliseren van de middelen van het lichaam. De hypothalamus triggert de hypofyse om ACTH uit te
scheiden, waardoor de bijnier cortisol in de bloedbaan afgeeft, waardoor de mobilisatie van het lichaam verder
wordt verbeterd.
§ Stage of resistance: Als een sterke stressor aanhoudt, komt de fysiologische reactie in het stadium van weerstand.
In deze fase probeert het lichaam zich aan te passen aan de stressor. Fysiologische opwinding blijft hoger dan
normaal en het lichaam vult de hormonen aan die de bijnieren vrijmaken. Ondanks deze voortdurende
fysiologische opwinding, kan het organisme weinig uiterlijke tekenen van stress vertonen. Maar het vermogen om
nieuwe stressoren te weerstaan, kan verminderd worden. Volgens Selye kan deze beperking het individu
uiteindelijk kwetsbaar maken voor de gezondheidsproblemen die hij diseases of adaptation noemde.
§ Stage of exhaustion: Langdurige fysiologische opwinding veroorzaakt door ernstige langdurige of herhaalde
stress is kostbaar. Het kan het immuunsysteem verzwakken en de energiereserves van het lichaam uitputten
totdat de weerstand zeer beperkt is. Op dit punt begint het stadium van uitputting. Als de stress aanhoudt, zijn
ziekte en schade aan inwendige organen waarschijnlijk en kan de dood optreden.
De effecten als het lichaam constant moet aanpassen aan stressors worden allostatic load genoemd, wat slijtage aan
het lichaam veroorzaakt en het vermogen om zich aan toekomstige stressfactoren aan te passen schaadt. Deze load
zorgt dat het lichaam zich niet meer kan aanpassen aan toekomstige stressors. Te veel allostatic load is dus slecht voor
de gezondheid. Vier factoren zijn belangrijk in de totale hoeveelheid lichamelijke activering of fysiologische stress:
§ Amount of exposure: als we vaker, intenser of langduriger stress ervaren, zullen we waarschijnlijk reageren met
een grotere totale hoeveelheid fysiologische activering.
§ Magnitude of reactivity: als reactie op een bepaalde stressfactor, zoals het afleggen van een groot academisch
examen, zullen sommige personen een grote stijging van de bloeddruk of stresshormonen vertonen, terwijl
anderen veel kleinere veranderingen vertonen.
§ Rate of recovery: zodra de ontmoeting met een stressfactor voorbij is, worden de fysiologische reacties snel weer
normaal voor sommige mensen, maar blijven ze langer hoog voor anderen. Doorgaan met nadenken over een
stressfactor nadat deze voorbij is, deze mentaal opnieuw bekijken of zich zorgen maken dat deze in de toekomst
terugkeert, kan het fysiologische herstel vertragen en de opgebouwde tol verhogen door langdurige
fysiologische activering.
§ Resource restoration: de middelen die worden gebruikt bij fysiologische belasting worden aangevuld door
verschillende activiteiten, en slaap kan de belangrijkste zijn. Slaapgebrek kan een bron van stress zijn en draagt
direct bij aan de allostatische belasting.
, Leerdoel 4: Teken een diagram waarin je de hoeveelheid stress afzet tegen de mate waarin dit goed / slecht is voor
een persoon in een uitdagende situatie. Graag uitleggen!
Het is mogelijk dat sommige soorten of hoeveelheden stress neutraal zijn of misschien goed voor je zijn. Er is reden om
aan te nemen dat dit het geval is. Hoeveel stress kan goed zijn voor mensen? Sommige theorieën over motivatie en
opwinding stellen voor dat mensen het beste functioneren en zich het beste voelen bij wat voor hen een optimaal
niveau van opwinding is. Mensen verschillen in de mate van opwinding die optimaal is, maar te veel of te weinig
opwinding schaadt hun functioneren. Onderstaande figuur illustreert hoe stress, als vorm van opwinding, zich verhoudt
tot de kwaliteit van functioneren.
Uitleg: Functioneren is slecht bij zeer lage en zeer hoge
niveaus van stress, maar is het best op een gematigd,
‘optimaal’ niveau.
Leerdoel 5: Hoe werkt het copen met stress?
De beoordeling van gebeurtenissen als stressvol
Transacties bij stress omvatten over het algemeen een beoordelingsproces dat Richard Lazarus en zijn collega’s cognitive
appraisal (cognitieve beoordeling) noemen. Cognitive appraisal: een mentaal proces in welke mensen twee factoren
beoordelen: (1) of een demand/ eis hun fysieke of psychologische welzijn bedreigt en (2) de beschikbare middelen om
aan de demand/ eis te voldoen. Deze worden primaire en secundaire beoordeling genoemd.
Primary appraisal: als we onszelf bevinden in een stressvolle omgeving (bijvoorbeeld als we pijn hebben), proberen we
eerst de betekenis van de situatie te beoordelen voor ons welvebinden. Het beoordelingsproces wordt primaire
beoordeling genoemd. Je vraagt jezelf dingen af als: wat betekent dit voor mij, gaat het goed met me komen of zit ik in
de problemen? Je primaire beoordeling zou kunnen bewzijken voor een van de drie uitspraken:
o Het is irrelevant – als je bijvoorbeeld gelijksoortige sympotomen al gehad hebt.
o Het is good – (ook wel benign-positive genoemd) kan je beoordeling zijn als je werk wilde skippen of een examen
zou hebben.
o Het is stressvol – als je bijvoorbeeld bang bent dat de symptomen van een serieuze ziekte zijn. omstandigheden
die we als stressvol beoordelen ontvangen een verdere beoordeling met 3 implicaties ® harm-loss, threat &
challenge.
Harm-loss refereert naar de hoeveelheid schade dat al ontstaan is. Threat gaat over de verwachtingen over toekomstige
harm/ schade. Challenge gaat over de mogelijkheid om groei te bereiken, winst te maken door meer dan routinematige
middelen (resources) te gebruiken om aan een demand te voldoen.
Secondary appraisal: refereert naar onze beoordeling van de bronnen die we beschikbaar hebben voor coping
(omgaan met stress). We zijn ons vooral bewust van onze secundaire beoordelingen wanneer we een situatie als
potentieel stressvol beoordelen en proberen te bepalen of onze middelen voldoende zijn om de schade, bedreiging of
uitdaging waarmee we worden geconfronteerd aan te kunnen. Voorbeelden: ik zal het proberen, maar mijn kansen zijn
klein, ik kan het doen als Ginny helpt, als deze methode niet werkt, kan ik een paar andere proberen.
Beoordelingen kunnen stress beïnvloeden, zelfs als de stressor niet rechtstreeks met ons te maken heeft - zelfs als de
transactie plaatsvervangend is. Zo kunnen mensen plaatsvervangend stress ervaren en hun reacties zijn afhankelijk van
het proces van primaire beoordeling.
De toestand van stress die we ervaren, hangt vaak af van de uitkomst van de beoordelingen die we maken. Als we onze
middelen als voldoende beoordelen om aan de eisen te voldoen, kunnen we weinig of geen stress ervaren; maar als we
eisen hoger inschatten dan onze middelen, kunnen we veel stress ervaren. Deze processen bepalen de dagelijkse
stressreacties, maar beïnvloeden ook veel ernstiger reacties, zoals de ontwikkeling van een posttraumatische
stressstoornis.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 509133a20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.