Motiverende gespreksvoering
Mensen helpen veranderen
William Miller
Stephen Rollnick
H1. Op verandering gerichte gesprekken
Motiveren is het beïnvloeden van gedrag van een ander, een primaire functie van taal, naast het
overdragen van informatie.
Verbeterreflex (righting reflex) is het verlangen om te herstellen wat er fout is en mensen zonder
aarzelen op het goede pad te zetten, bij voorkeur op een directieve manier.
De meeste mensen zijn ambivalent over iets dat ze moeten veranderen. Ze hebben redenen om
wel en redenen om niet te veranderen. Dit is normaal. Als je ambivalent bent, ben je een stap
dichter bij verandering.
Twee soorten taal door elkaar heen horen, is kenmerkend voor ambivalentie.
- Verandertaal: uitspraken van de persoon zelf ten gunste van verandering
(zelfmotiverende uitspraken)
- Behoudtaal: de argumenten van de personen om niet te veranderen en de status quo te
behouden.
Hulpverleners die verbeterreflex doen, belichten alleen de voordelige kant. Wanneer je pleit voor
1 kant zal de ambivalente persoon het tegenovergestelde noemen en dat verdedigen. Dit wordt
wel aangeduid als ontkenning, weerstand of opstandigheid.
Mensen hechten meer waarde aan hun eigen argumenten dan op die van anderen. Iemand 1
kant van de kwestie laten verwoorden zorgt bij de persoon voor een verschuiving van de balans
in de richting van die mening.
De verbeterreflex behelst de opvatting dat je een ander moet overtuigen of overhalen het goede
te doen. Het idee is dat je, om een ander tot inkeer en verandering te brengen, alleen maar de
goede vragen hoeft te stellen, argumenten hoeft te noemen, de vereiste informatie hoeft te
geven, de doorslaggevende gevoelens hoeft op te roepen en de juiste redenering hoeft te volgen.
Motiverende gespreksvoering is een op samenwerking gerichte gespreksstijl die iemands
eigen motivatie en bereidheid tot verandering versterkt.
Motivational interviewing is eerst en vooral een gesprek over verandering. Het is eerder een
kwestie van gidsen dan van sturen. Het primaire doel is de motivatie voor verandering, de
motivatie van de persoon zelf te versterken. Gemotiveerd zijn is niet compleet zonder
commitment.
H2. De ‘spirit’ van Motiverende Gespreksvoering
Vier onderlinge samenhangende kernelementen van de spirit van MGV zijn:
- Partnerschap
- Acceptatie
- Compassie
- Ontlokken
Elk heeft een ervarings- en een gedragscomponent.
Partnerschap
Samenwerking is het eerste essentiële kenmerk van de spirit van MGV. MGV wordt gedaan
‘voor’ en ‘met’ iemand. Het is een actief samenwerkingsproces tussen expert. Mensen zijn
onweerlegbaar de expert van zichzelf. De methode van MGV gaat meer om exploreren dan om
vermanen, meer om belangstelling en ondersteuning dan om aansporen of argumenteren. De
gespreksvoerder streeft ernaar een positief klimaat te creëren dat bevorderlijk is voor verandering
maar daar niet toe dwingt. MGV is een manier om hun eigen motivatie en bronnen voor
verandering te activeren. Een hulpverlener moet afstand doen van de aanname dat je
verondersteld wordt overal het juiste antwoord op te hebben. Belangrijk is je zowel eigen
ambivalentie in de gaten houdt als die van je cliënt.
,Acceptatie
Verwant aan deze spirit van samenwerking is een houding van diepgaande acceptatie van wat
de cliënt inbrengt. Op deze manier iemand accepteren betekent niet per se dat je iemands daden
goedkeurt of je neerlegt bij de status quo.
Acceptatie bestaat uit bevestiging (affirmatie), absolute waarde, autonomie en accurate
empathie.
Absolute waarde: een aanvaarding van dit andere individu als een afzonderlijk iemand, een
respect voor de ander als iemand die op zichzelf van waarde is. Het is een basaal vertrouwen,
een geloof dat deze andere persoon op een of andere manier wezenlijk te vertrouwen is
(Rogers).
Rogers zei dat mensen van nature in positieve richting zullen veranderen, als hen de juiste
therapeutische voorwaarden gegeven worden. Deze neiging tot ‘zelfactualisatie’ is natuurlijk.
Accurate empathie: dit is een actieve belangstelling voor de belevingswereld van de ander en
daadwerkelijk inspanning deze te begrijpen, de wereld door zijn of haar ogen te zien. Empathie is
het vermogen het referentiekader van een ander te begrijpen.
Autonomie ondersteunen: Acceptatie houdt in dat je ieders autonomie honoreert en respecteert
dat mensen altijd recht hebben op het maken van hun eigen keuzes.
Bevestigen: erkennen van iemands sterke kanten en inzet.
Compassie wordt ook toegevoegd aan de onderliggende spirit van MGV. Dit houdt in dat je je
actief inzet voor het welzijn van een ander, dat je de behoeften van de ander vooropstelt.
Spirit van MGV hanteert een persoonlijke krachten uitgangspunt, namelijk dat mensen veel van
wat er nodig is al in zich hebben. Jouw taak is dat te ontlokken, naar boven te halen. De
veronderstelling is hier dat mensen werkelijk beschikken over zelfkennis en goede redenen
hebben om te doen wat ze doen. Ze beschikken al over motivatie en over innerlijke hulpbronnen
om een beroep op te doen.
Het past binnen de persoonsgerichte zorg. Het wordt ook wel cliëntgerichtheid therapie,
patiëntgerichte geneeskunde en relatiegerichte zorg genoemd, maar de essentie is dat het
perspectief van de cliënt centraal staat in de te verlenen diensten. Hierbij uitgangspunten,
behorend bij een bredere persoonsgerichte visie op zorg:
- Wij verlenen diensten ten gunste van de mensen die we bedienen. De behoeften van
cliënten hebben voorrang.
- Verandering is in principe zelfverandering.
- Mensen kennen zichzelf het beste.
- Het is niet aan ons om de ander te doen veranderen.
- Wij hoeven goede ideeën niet allemaal zelf te verzinnen.
- De essentiële benodigdheden om verandering te bewerkstelligen zijn de sterke punten,
de beweegredenen, en de vitale bronnen van de mensen zelf.
- Dientengevolge vereist verandering een partnerschap, een bundeling van expertise.
- Het is van belang om iemands eigen kijk op de situatie, diens eigen ideeën over wat
nodig is en hoe het bereikt moet worden, goed te begrijpen.
- Verandering is geen machtsstrijd waarbij we winnen als er verandering optreedt.
- Motivatie voor verandering wordt niet aangebracht, maar ontlokt.
- Wij kunnen de keuze van mensen over het eigen gedrag niet terzijde schuiven.
H3. Motiverende gespreksvoering - de methode
Vier processen in motiverende gespreksvoering: engageren, focussen, ontlokken en plannen.
Iemand die opzoek is naar hulp vraagt zich af wat voor persoon de hulpverlener zal zijn en stelt
zich voor hoe de behandeling zal gaan. Daarbij is de eerste indruk sterk bepalend, hoewel niet
onomkeerbaar. Engageren is het proces waarbij twee partijen een nuttig contact en een
werkrelatie aangaan. Is de eerste stap en zonder engagement is er geen vervolg. Engageren
eindigt niet. Engageren leidt tot het focussen op een bepaalde agenda: dat waar de persoon voor
komt.
Focussen is het proces waarmee in een gesprek over verandering een bepaalde richting wordt
, ingeslagen. Er komen doelen voorbij die in een behandelplan worden vastgelegd. Focussen helpt
om in MGV een duidelijke richting te kiezen, het geeft antwoord op de vraag op welke
verandering een gesprek mikt. Met de focus op een veranderdoel is ontlokken het derde proces.
Ontlokken houdt het ontlokken van de verandermotieven van cliënt zelf in.
Ontlokken betekent de persoon de argumenten voor verandering laten verwoorden. Mensen
praten zichzelf tot verandering en zijn meestal niet genegen te doen wat ze wordt opgedragen.
Als motivatie zich ontwikkelt tot veranderbereidheid slaat op een gegeven moment de balans
door. Dan begint iemand vaker te denken aan, en te praten over wanneer en hoe te veranderen,
en minder vaak over of en waarom.
Plannen omvat zowel het ontwikkelen van de vastbeslotenheid om te veranderen als het
formuleren van een actieplan. Plannen is een koppeling tussen verandertaal en verandergedrag.
Plannen is niet in 1 keer klaar, maar is een doorlopend proces dat, net als engageren focussen
en ontlokken regelmatig herzien moet worden.
MVG gaat uit van de kracht, inzet en persoonlijke hulpbronnen van cliënten. Het is de cliënt en
niet de counselor die de verandering teweegbrengt. Bevestigen gebeurt in MGV zowel algemeen
als specifiek. De counselor respecteert en honoreert de cliënt als een waardevol persoon die de
capaciteit heeft om te groeien en te veranderen en die daar uit vrije wil voor kan kiezen.
Bevestigen is ook een manier van denken: de hulpverlener is bewust op zoek naar de sterke
kanten van de cliënt en naar diens intenties en stappen in de goede richting.
Reflectief luisteren is een basisvaardigheid in MGV. Reflectieve uitspraken die de bedoeling
van de cliënt raden, hebben als belangrijke functie het begrip te verdiepen, omdat dan duidelijk
wordt of het geradene juist is. Reflectieve uitspraken laten mensen ook de gedachten en
gevoelens die ze uitdrukken, opnieuw horen en erover nadenken.
Samenvattingen zijn in wezen reflecties die datgene wat de persoon gezegd heeft bundelen en
als het ware gebundeld teruggeven. Bij de MGV-processen engageren en focussen bevorderen
samenvattingen het begrip en laten ze de cliënt zien dat je zorgvuldig hebt geluisterd en hebt
onthouden en juist hebt ingeschat wat er werd gezegd. Bij ontlokken gelden bepaalde richtlijnen
voor wat er in een samenvatting aan de orde moet komen om verandertaal uit te kunnen lokken
en het proces van verandering vooruit te helpen. Bij plannen brengt een samenvatting de
motieven, bedoelingen en veranderplannen van de persoon bijeen.
Er zijn ook gelegenheden in MGV waarop het verschaffen van informatie en het aanbieden van
advies passend is, bv als een cliënt erom vraagt. MGV geeft alleen informatie en advies met
toestemming. Iemand moet ook de informatie snappen. De cliënt blijft altijd vrij om het ermee
eens te zijn of niet en erop in te gaan of niet.
Wat motiverende gespreksvoering NIET is:
Ten eerste is MGV niet alleen maar een kwestie van aardig zijn tegen mensen en is MGV niet
identiek aan de cliëntgerichte benadering die Carl Rogers ‘non-directief’ noemde. MGV is een stijl
om present te zijn, geen techniek.
MGV wordt ook wel eens verward met transtheoretisch model (TTM) van verandering. MGV is
niet bedoeld als alomvattende theorie van verandering en de populaire TTM-stadia van
verandering zijn geen wezenlijk onderdeel van MGV. MGV en TTM passen bij elkaar en vullen
elkaar aan. MVG is bepaald niet een manier om mensen te laten doen wat jij wilt dat ze doen.
MGV kan niet gebruikt worden om motivatie te produceren die er niet is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurvanklaveren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.