,1. Hoofdstuk 1 : De Late Middeleeuwen (LM)
1.1. Situering:
1.1.1. Van de 12de tot en met het midden van de 15de eeuw.
Midden van 15eE tot midden van 17eE → moderne tijden MT
→ moderne tijd =/ hedendaagse tijd
→ modern tov. de late middeleeuwen
1.1.2. De LM behoren tot het Ancien Regime.
→ niet enkel de late middeleeuwen, maar ook de periodes die daarop volgen
na moderne tijden = overgang van ancien regime (AR) naar de hedendaagse tijd (HT)
1648 tot franse revolutie (1789)
→ breuk tussen oude en nieuw
vanaf dan belanden we stelselmatig in de hedendaagse tijd
1.1.3. De verschillende historische interpretaties van LM: positief en negatief.
Historici zijn wetenschappers → wetenschappers discussiëren met elkaar over hun vak
→ de periode van de late middeleeuwen → wat heeft dit betekend
Veel historici → negatief over de middeleeuwen
→ tot 1960-1970 → negatief beeld
→ middeleeuwen gelinkt aan de dark ages (donkere tijden) daarom dit negatief beeld
Het waren harde tijden, wrede tijden, veel geweld, onmenselijkheid, als individu zeer moeilijk
opklimmen (standen enzo)
→ groot verschil met vandaag, in theorie kan je, ook al ben je afkomstig van een eenvoudige
familie, opklimmen.
Recent → veel historici vinden dat het niet enkel negatieve tijden waren, maar ook positieve
tijden
→ veel moderniserende tendensen tijdens de LM:
- De eerste universiteiten
→ in Parijs, Londen, noord Italië (Bologna), KU Leuven (oudste in België,)
→ alle universiteiten in de LM waren Katholiek
→ Katholieke wereld ligt aan de oorsprong van de wetenschap
→ vooral Grieks, Latijn, talen en wiskunde gedoceerd
→ dit leverde kennis op → KENNIS IS VOORUITGANG, KENNIS IS MACHT!
- Immens belang van rijke europese steden
→ Economisch rijk door de handel
→ Artistiek rijk door de vele kunstenaars, en verschillende kunsten (architectuur,
beeldhouwen, schilders,..)
→ Mooie gebouwen (Belfort enzo, om te tonen hoe rijk ze waren)
→ Gent was na Parijs de belangrijkste stad van Europa (13e E)
→ hierdoor de opkomst van de stedelijke burgerij
→ “Stadslucht maakt vrij” → steden tonen vooruitgang
, - Ontstaan van Bourgondische rijk
→ Bart van Loo (auteur en Frankrijkkenner)
“De Bourgondiërs, aartsvaders van de lage landen”
→ 1369 trouwt de zoon van de hertog van Bourgondië (Philips de stoute) met de
dochter van de graaf van Vlaanderen (Margaretha) → in Gent in de
Sint-Baafskathedraal → hierdoor ontstaan van Dynastie
vb. in Belgie Leopold I van Saksen-Coburgh
→ 2 regio's huwen → ze willen regio ertussen in eigen bezit (→ kan door huwelijk,
oorlog, intimidatie of corruptie)
→ daardoor aaneengesloten rijk
Bourgondisch rijk: Noord Frankrijk, Luxemburg en de beide Nederlanden (de lage
landen)
→ allemaal aparte regio’s worden 1 geheel, Bourgondisch rijk is de verre voorloper van
de Europese eenmaking (→ België en nederland zijn de kernlanden van de europese
unie)
→ Belangrijkste gebied (gedurende een bepaalde tijd) → economisch
→ Laatste erfgenaam van Bourgondiërs = Karel V (geboren in Gent in Prinsenhof)
→ nadien Keizer Karel → hij trouwt met een Spaanse → hierdoor Spanje deel van rijk
→ hierdoor heel nieuw gegeven en einde van bourgondische rijk (het rijk was veel
groter)
→ nadien Spanje heel belangrijk → ontdekkingsreizen enzo
1.2. De grote aanwezigheid van geweld:
1.2.1. Crimineel geweld
Overvallen, moorden,..
→ meer geweld tijden de LM dan nu
Mensen namen het recht in eigen handen in die tijd
→ plegen van geweld
In de steden van de LM
→ vaak familieclans en die raakten in ruzie met elkaar (Romeo & Julia)
→ gepaard met vermoorden van leden van familieclans
→ vergelijken met de maffiaclans van nu
Vandaag ligt het monopolie van geweld in de staat
→ politiegeweld, militairen,...
→ burgers mogen het recht niet in eigen handen nemen
, Late Middeleeuwen:
- de staat was niet zo ontwikkeld als nu
- het strafrecht was onvoldoende ontwikkeld
→ strafrecht is gebaseerd op wetboeken → welke straf voor welke overtreding
→ die wetboeken waren nog maar net in de maak
→ overheid had geen monopolie van geweld
Hierdoor → Wetteloosheid = Anarchie
→ anarchie leidt tot chaos (dan leef je in een hel)
momenteel anarchie in Libië, Syrië Oost-Congo
Oost-Congo:
→ overheid heeft geen monopolie
→ daar strijden de clans/bendes → vallen dorpen binnen, verbranden ze, vermoorden de
mannen, verkrachten de vrouwen
1.2.2. Folteringen en onmenselijke straffen.
Spionnen in herbergen → controleerden of niemand kritiek had op de kerk of de vorst
→ je moest meteen bekennen of ze folterden je
Onmenselijke bestraffing
→ mensen ophangen aan de schandpaal
→ verdrinkingsdood (nog toegepast in de 17eE → vrouwen beschuldigd van hekserij)
→ vrouwen die beschuldigd werden van diefstal → levend begraven
→ ongelovigen → levend verbrand → hierdoor hebben ze geen ziel meer en kunnen ze niet
naar de hemel
Actueel → levend verbranden van journalist uit Jordanië door IS
1.2.3. Het religieuze geweld:
De katholieke kerk (in samenspraak met de vorsten) → veel geweld
→ beschikten over eigen legers, deden beroep op huurlegers en deden beroep op de legers
van de vorsten
Religieus geweld → link met politieke aspecten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AnnaJanssenss. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.