Class notes
Basiskennis van het beroep 2a
- Course
- Institution
Collegedictaat van 67 pagina's voor het vak Basiskennis AFP aan de NHL (uitwerking colleges)
[Show more]
4 reviews
By: margrietduiker7 • 9 months ago
By: ninaspoor • 1 year ago
By: renatestielstra • 1 year ago
By: idsb • 3 year ago
Seller
Follow
xBiboxx
Reviews received
Content preview
Deel 2a basiskennis van het beroepCollege 1: Endocrinologie – Hormoonstelsel
Eigenschappen hormoonstelsel
- Reguleert stofwisselingsprocessen op langere termijn en over lange afstand
- Geeft hormonen af uit endocriene cellen of weefsels. Hormonen worden nooit afgegeven
door klieren.
o Hormonen zijn chemische stoffen
o Hormonen veranderen de stofwisseling van vele cellen
o Hormonen werken op doelcellen
Overzicht van het hormoonstelsel
Afgifte hormonen door twee belangrijke
organen; hypothalamus (CZS) en hypofyse.
Doelcellen = Cellen in de periferie die op een
specifiek hormoon kunnen reageren. →
buiten het centrale zenuwstelsel. Cellen die
specifiek kunnen reageren op een
welbepaald hormoon.
Hormoonreceptoren = Een eiwit in het
celmembraan of in het cytoplasma of de
celkern waaraan een bepaald hormoon zich
bindt om zijn werking op een doelcel in gang
te zetten.
Type hormonen
• Aminozuurderivaten
o Bijv. adrenaline, noradrenaline, schildklierhormonen.
• Peptiden en eiwitten
o Ketens van aminozuren
o Bijv. insuline, ADH, glucagon.
• Vetderivativen
o Steroïden (testosteron, oestrogenen)
o Eicosanoiden (prostaglandinen)
o
Overzicht van het hormoonstelsel – de rol van doelcel
receptoren bij de hormoonwerking
Links in het geel = endocrien weefsel. Geeft hormonen
af die in de bloedstroom terecht komen. De hormonen
kunnen dan hun doel gaan bereiken, in dit geval
spierweefsel.
1
,Afgifte en transport
➢ Hormonen komen rechtstreeks in de haarvaatjes (capillairen)
➢ Breed verspreid in de bloedstroom
o Meeste hormonen circuleren vrij in een oplossing
o Steroïden en schildklierhormonen binden zich aan bloedeiwitten (albumine) voor
vervoer. Albumine is een belangrijk transport eiwit wat zich in de bloedbaan bevindt.
➢ Hormonen worden geïnactiveerd door:
o Zich aan receptoren te binden
o Verwijdering door lever, nieren
o Afbraak door extracellulaire enzymen
Belangrijk: Hormonen coördineren cellen gedurende langere tijd. Ze circuleren in het bloed en
binden zich aan specifieke receptoren of in doelcellen. Ze wijzigen de doorlaatbaarheid van de
membraan, activeren of inactiveren belangrijke enzymen of wijzigen de genetische activiteit.
Hormoonafgifte
• Humorale (vloeibare) prikkels
o Bijv. concentratie Ca2+ in bloed reguleert rechtstreeks de afgifte van parathyroïdaal
hormoon en van calcitonine.
• Hormonale prikkels
o Bijv. thyroïde stimulerend hormoon. Veroorzaakt de afgifte van het
schildklierhormoon uit de schildklier.
• Neurale prikkels
o Het zenuwstelsel reguleert de afgifte van adrenaline door het bijniermerg.
Hypothalamus = onderdeel van het centraal zenuwstelsel
Drie werkingsmechanismen
1. Hypothalamus geeft als endocrien orgaan
hormonen af
a. ADH en oxytocine worden in de
hypothalamus aangemaakt.
2. Hypothalamus geeft regulerende hormonen af
Die de endocriene cellen van de hypofyse
stimuleren of remmen tot hormoonafgifte
3. De hypothalamus bevat autonome neuronen.
Reguleren de afgifte van adrenaline uit het
bijniermerg.
Stap 1: De hypothalamus geeft regulerende hormonen af.
Deze komen terecht in de hypofyse en dan wordt de
hypofyse gestimuleerd tot afgifte van specifieke
hormonen en die hormonen die zijn invloed op de
perifere endocriene organen. Schildklier, bijschildklier en bijnieren.
Stap 2: Worden rechtstreeks via de achterkwab van de hypofyse in de periferie gebracht.
Stap 3: Via het autonome zenuwstelsel, via de autonome neuronen, de afgifte reguleren van
adrenaline en noradrenaline in de periferie. Dit gebeurd ter hoogte van de bijnier.
2
,De hypofyse
- Geeft negen belangrijke hormonen af. Onder invloed van stimulerende factoren van de
hypothalamus.
- Allemaal peptidehormonen → die hebben als doel om uiteindelijk de endocriene weefsels in
de periferie te stimuleren tot hormoonafgifte.
- Binden zich allemaal aan (extracellulaire) membraanreceptoren.
Anatomische – hypofyse
• De hypofyse bevindt zich onder de hypothalamus
• Is verbonden met de hypothalamus via de hypofyse steel
(infundubulum)
• Bestaat uit de voorkwab <> adenohypofyse
• Bestaat uit een achterkwab <> neurohypofyse
• Ligt in het sella turcia (holte in de schedel)
Hormonen van de hypofysevoorkwab
1. Thyroidstimulerend hormoon (TSH) → Veroorzaakt afgifte schildklierhormonen uit de
schildklier.
2. Adenocorticotroop hormoon (ACTH) → Stimuleert afgifte van steroïde hormonen door de
bijnierschors. (glucocorticoïden, mineralocorticoïden en androgenen)
3. Follikelstimulerend hormoon (FSH) → Stimuleert afgifte oestrogenen, ontwikkeling van
eicellen en spermaproductie.
4. Luteïniserend hormoon (LH) → Stimuleert de ovulatie en productie van oestrogenen en
progesteron bij de vrouw. Stimuleert de vorming van androgenen zoals testosteron bij de
man.
5. Prolactine (PRL) → stimuleert de ontwikkeling van de borstklieren en afgifte van
moedermelk.
6. Groeihormonen (hGH) → Stimuleert celgroei via door de lever afgegeven somatomedinen.
Somatomedinen <> insulin-like growth facotr. Lengtegroei, verhoogt de celdeling en celgroei.
7. Melanocyt-stimulerend hormoon (MSH) → stimuleert de melanocyten in de huid tot afgifte
van melanine. Volwassenen > pigmentatie o.i.v. zonlicht
Embryonale stadium: MSH wordt dan voornamelijk geproduceerd. Haarkleur, huidskleur en
kleur van de ogen.
De hydrofyseachterkwab
- Neurohypofyse = geeft de hormonen van de hypothalamus af
o Antidiuretisch hormoon (ADH)
▪ Vermindert waterverlies via urine. Houdt vocht vast in het lichaam,
waardoor het bloedvolume zal stijgen en dus de bloeddruk zal stijgen.
▪ Vergroot de dorstprikkel. Bij oudere mensen zie je dus dat zij minder
dorstgevoel krijgen, omdat de functie afneemt.
o Oxytocine
▪ Stimuleert contracties baarmoeder tijdens de bevalling en stimuleert de
contractiele cellen in de borstklieren tot melkafgifte > toeschietreflex
De aanmaak van deze twee hormonen wordt gedaan in de hypothalamus.
3
, De hypofyse: De regulerende factoren
van de hypothalamus reguleren de
hypofysevoorkwab (de bron van zeven
hormonen). Het merendeel daarvan
reguleert andere klieren (schildklier,
bijnier, voortplantingsorganen).
De hypofyseachterkwab geeft twee
hormonen af die in de hypothalamus
worden geproduceerd: ADH (beperkt
waterverlies) en oxytocine (stimuleert
contracties in de borstklieren en
baarmoeder en prostaat).
De schildklier
- Licht onder de schildkraakbeen voor de luchtpijp
- Bestaat uit twee kwabben die door de isthmus zijn verbonden.
- Is goed doorbloed
- Bevat talrijke schildklierfollikels
o Productie, opslag en afgifte van schildklierhormonen.
Schildklierfollikels en schildklierhormonen
• Follikels bevatten een colloïde vloeistof
waarin schildklierhormonen zijn in opgelost
• Productie vereist voldoende jodium in het
dieet.
• Bestaat uit twee vormen: thyroxine (T4) en
tri-joodthyroninen (T3). → direct van
invloed op celstofwisseling
• TSH van de hypofyse stimuleert afgifte van
T4 en T3.
• Versnelt de stofwisseling en voert de
warmteproductie op (calorigeen effect)
• Nodig voor normale ontwikkeling bij
kinderen
o Beenderstelsel, spierstelsel en zenuwstelsel.
De c-cellen van de schildklier
➢ De c-cellen liggen verspreid buiten het follikelepitheel
➢ Worden ook parafolliculaire cellen genoemd
➢ Geven calcitonine af:
o Onafhankelijk van de hypofyse of hypothalamus, maar wordt gereguleerd door
aanwezigheid van calciumionen in het bloed.
o Gestimuleerd door hoge concentratie Ca2+ in bloed
▪ Humorale regulering
o Verlagen concentratie Ca2+ in bloed
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xBiboxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now