Dit is een samenvatting van het vak 'filosofie van de relationele zorg' die in het eerste opleidingsjaar van de bachelor verpleegkunde aan hogeschool vives te Roeselare gegeven werd.
Het objectieve mensbeeld
1ste manier om band tussen mensbeeld en zorg te begrijpen top-bottom-model
men construeert een idee over wat mens-zijn en gezond-zijn betekent en past dit toe op
de ZO die letterlijk “patiënt” is (diegene die iets ondergaat)
Patiënt ondergaat niet alleen lijden maar ook de zorg paternalisme
Paternalisme: men bepaalt vooraf het wezen van de mens en daaruit wordt afgeleid wat er
concreet moet gedaan worden
deductiemodel: uit een vooraf gegeven mensbeeld leidt men af wat men moet doen
objectieve/ neutrale mens staat voorop: JIJ IK DE mens
De dualistische mensvisie van Descartes als voorbeeld
Europese denken: splitsing tussen geest en lichaam
Eigenheid van mens bestaat in het denken je pense donc je suis
Het denken van de mens is de kern van het menszijn
Geest woont in het lichaam, maar geen diepe verbondenheid
Ik HEB mijn lichaam
Splitsing mens lichaam en geest maakt objectief beeld menselijk lichaam mogelijk
Scheiding die Descartes maakte tussen geest en lichaam betekende dat er een objectieve blik
op de lichamelijkheid mogelijk werd lichaam kan als ‘probleem’ worden beschouwd
Vesalius: ‘fabrica’ ziet lichaam als fabriekje, machine
Om de machine te begrijpen met hij uit elkaar gehaald worden hoe werken de onderdelen
Men steekt de machine terug in elkaar om te zien hoe het geheel werkt
Het lichaam is een ding of een machine die defect kan geraken en door een vakbekwaam
persoon kan gerepareerd worden
‘dood’ lichaam kan bestudeerd worden in al zijn kenmerken ‘objectieve’ medische
wetenschap is mogelijk door dualisme
Arts Lamettrie (leerling Descartes): menselijk lichaam als uurwerk
Gezondheid gezien als afwezigheid van ziektes
Gezondheidszorg werd afgestemd op reparatie van zieke lichaam
Ethische attitude
Vooraf bepalen waarin ideaal van zorg bestond: goede zorg wil het lichaam genezen en het
vooraf bepaalde ideaal is hierbij gekend door de arts
1
, Inzet van ZV bestaat erin zoveel mogelijk resultaat te boeken op vlak van gezondheid
Goede praktijk draagt bij tot kwantitatief verhogen van nutresultaten 3 belangrijke
consequenties:
o De menselijke persoon verschuift naar het achterplan van de aandacht om volle licht
te kunnen richten op maximalisatie van lichamelijke gezondheid.
Arts beslist wat goed is voor ZO als “patiënt” ( ondergaat zorg passief)
Autonomie ZO = niet belangrijk
o Ethisch goede wordt gelijkgesteld aan medisch goede: wat kan, moet en is goed
beslissing arts
o Arts wordt specialist lichamelijke zorg. Verpleegkunde wordt assistentie arts (geen
eigen verantwoordelijkheid) basis taakverpleegkunde
Varianten
Objectieve model is sterk aanwezig in bio-medisch model:
In biomedisch model is het ideaal het goed functionerende lichaam als een perfect draaiende
machine
Ideaal kan ook grootste gemene deler zijn: wat meest voorkomt is normaal en komt dus bij
iedereen voor. ‘norm’ wordt uit ‘normale’ afgeleid. niet aan norm beantwoordt =
abnormaal en daar moet iets aan gedaan worden
Men kan ook ideale structuur van menszijn formuleren gebeurt soms vanuit
levensbeschouwelijke perspectieven (religieus én humanistisch)
Het individualistische mensbeeld
vanuit kritiek die vaak verbonden wordt met biomedische model, zien we een wending naar
cliëntgerichte zorg waarin ZO zelfverantwoordelijkheid krijgt voor keuzes
individuele mens staat centraal
goed is niet het algemeen goede voor DE mens goed= het concreet goede waar mens zelf voor
kiest
2
, Het existentialisme van Sartre
Het concrete, individuele bestaan komt op 1 ste plaats “l’existence précède l’essence”
Het existentialisme is een humanisme:
o Existentialisten zijn ervan overtuigd dat existentie voor essentie komt men moet
steeds vertrekken van subjectiviteit
Concrete bestaan kan niet worden bepaald door algemeen idee 1ste plaats is concrete
bestaan
Wat betekent het dat existentie voor essentie komt:
o Dat de mens eerst bestaat
o Ontmoetingen heeft
o In de wereld opkomt en zich pas daarna definieert
De mens is zoals hij zichzelf opvat na existentie
Mens is niets anders dan wat hij doet
Morele keuze is individuele verantwoordelijkheid we kunnen niet vooraf bepalen wat we
moeten doen, eigen wet vinden
Radicaal individualisme= de mens wordt volledig verantwoordelijk gesteld voor zijn eigen
bestaan
Indien de existentie voor de essentie komt, is de mens verantwoordelijk voor wat hij is. De
eerste aanzet van het existentialisme is de mens in het bezit stellen van wat hij is en hem de
volledige verantwoordelijkheid voor zijn eigen existentie te geven. En wanneer we zeggen
dat de mens verantwoordelijk is voor zichzelf, willen we niet alleen zeggen dat hij
verantwoordelijk is voor zijn eigen individualiteit, maar ook voor alle mensen.
Door te kiezen voor zichzelf, kiest men voor alle mensen
simonne de beauvoir: kwam op voor vrouwen dat ze mochten roken op straat kwam
daarbij ook op voor alle andere vrouwen
emancipatie= mens kan over zichzelf beslissen/ loskomen uit onderdrukking
Cliëntgerichte zorg
Client-centered-therapy/ behoefte theorieën (zelfontplooingsdenken):
o Mens is zelf verantwoordelijk voor zijn welzijn
o Men kan niet vooraf bepalen wat goed is voor de mens
o Mens wordt gezien als een onaf wezen dat zelf instaat voor de vervulling van zijn
behoeften
Niet de ‘dode’ objectiviteit van lichaam staat centraal wel individuele waarden van het ik
Uit waardenonderzoek dat gericht is op value clarification blijkt dat gezondheid hoog scoort
als waarde
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sharonclaeys. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.69. You're not tied to anything after your purchase.
