Summary
Samenvatting Nectar Biologie 5 vwo Hoofdstuk 13 Zenuwstelsel
- Course
- Level
- Book
In dit document vind u een samenvatting van Hoofdstuk 13 Zenuwstelsel uit het 4 vwo biologieboek van Nectar.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
samenvattingLVOwiskunde
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 13 - ZenuwstelselParagraaf 1 - Het centrale zenuwstelsel
Het zenuwstelsel heeft 2 delen:
1. Het centrale zenuwstelsel (CZS): bestaat uit neuronen (zenuwcellen) van de hersenen
en die van het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen. (bestaat dus uit hersenen,
hersenstam en ruggenmerg)
2. Het perifere zenuwstelsel: bestaat uit zenuwen (= bundels uitlopers van neuronen die
zintuigen verbinden met het CZS en het CZS met spieren en klieren).
Bij hersenen en ruggenmerg is een licht en donker deel te onderscheiden.
- De donkere kleur van de grijze stof is afkomstig van de cellichamen van de miljarden
neuronen.
- De lichte kleur van de witte stof komt van myeline, een witgele vetachtige stof.
In de hersenen liggen de cellichamen (grijze stof) aan de buitenzijde en de uitlopers met
myeline aan de binnenzijde. In het ruggenmerg is het andersom.
Het ruggenmerg ligt beschermd in het wervelkanaal en is omgeven door drie
ruggenmergsvliezen.
De hersenen liggen goed beschermd in de schedel en zijn omgeven door drie
hersenvliezen. Tussen de 2 binnenste hersenvliezen stroomt per dag zo’n 400-500 ml
hersenvloeistof. Dit is extra bescherming tegen schokken en het is een afvoerroute voor
afvalstoffen.
Om de hersenen o.a. te beschermen tegen ongewenste stoffen is er een bloed-
hersenbarrière. Deze laat selectief stoffen door (via actief transport).
De ruimtes tussen de endotheelcellen (1 cellaag) van de haarvaten zijn erg klein door
verbindingen: tight junctions.
Astrocyten spelen ook een belangrijke rol bij het uitwisselen van stoffen tussen het bloed
en het hersenvocht. Astrocyten zijn gliacellen (= steuncellen met veel uitlopers, die een
vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten vormen).
Om hersenziekten met medicijnen te kunnen behandelen, zoeken onderzoekers naar een
manier om de medicijnen door de bloed-hersenbarrière heen te krijgen.
Grote hersenen BINAS 88C
De grote hersenen bestaan uit 2 helften die met elkaar zijn verbonden via de hersenbalk.
Neuronen uit alle delen van de hersenen geven hun informatie aan elkaar door. Dat
gebeurt in het grijze deel, de hersenschors.
Alle informatie uit de omgeving gaat via zintuigen, zenuwen, ruggenmerg en hersenstam
naar de grote hersenen. Die ordenen en verwerken de informatie.
Takenpakket grote hersenen: logisch redeneren, je wil, het bewustzijn, emoties en de
geheugenfuncties.
Hersenschors BINAS 88C2
Als je luistert naar bekende muziek gaat de informatie vanuit je gehoor in de vorm van
impulsen via hersenneuronen naar de sensorische centra in de schors die bij het zintuig
horen. In het primaire gehoorcentrum komen de impulsen vanuit je gehoor binnen en
vindt bewustwording plaat: je hoort geluid. Door het geluid te koppelen aan
, geheugeninformatie in het secundaire gehoorcentrum, kun je het geluid interpreteren, je
herkent de muziek, je herinnert je de tekst en de melodie en je zingt mee.
Elk type zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied in de schors van de linker- en
de rechterhersenhelft. Hoe omvangrijker en complexer de informatiestromen zijn, des te
groter de sensorische centra. BINAS 88C3
Je tikt mee op het ritme van de muziek. Je neuronen in de hersenschors ‘bedenken’ die
bewegingen. Dit begint in de primaire motorische schors (kleine gebieden met neuronen
die allemaal een eigen groep spieren aansturen).
De primaire motorische schors is verbonden met gebieden in de secundaire motorische
schors. De secundaire motorische schors bevat informatie over hoe de spieren hun
bewegingen gecoördineerd kunnen uitvoeren (bij bijv. pianospelen, fietsen en tennissen).
De motorische schors van de rechterhersenhelft bestuurt de linkerzijde van het lichaam en
die van de linkerhersenhelft de rechterzijde.
Lichaamsdelen die nauwkeurige bewegingen moeten uitvoeren, nemen een groot deel
van de primaire motorische schors in.
Thalamus
Alle informatie uit je zintuigen (behalve geurinformatie) gaat via de thalamus naar de
hersenschors. De Thalamus selecteert welke impulsen van zintuigen naar verschillende
gebieden van de hersenschors gaan. Daarnaast speelt de thalamus een sleutelrol bij het
selecteren van informatie.
Alcohol stimuleert de vorming van dopamine (= en stof die boodschappen van neuronen
doorgeeft). Dat veroorzaakt een ontspannen gevoel als je alcohol drinkt.
Alcohol maakt ook slaperig. Dat komt doordat een GABA (neurotransmitter) door de
alcohol langer aan zenuwcel remmende receptoren gebonden blijft. Door GABA
functioneert de thalamus minder goed. Je kunt je bijv. niet meer herinneren waar je
geweest bent en wat je gedaan hebt.
Kleine hersenen
De kleine hersenen spelen vooral een rol in het coördineren van bewegingen.
De coördinatie vindt plaats in nauwe samenwerking met de groter hersenen, de
hersenstam en het ruggenmerg.
Hersenstam BINAS 88C1
De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg.
De middenhersenen spelen o.a. een rol bij reflexen met betrekking tot zien en horen.
De pons verbindt grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen het
evenwichtszintuig in je middenoor en de kleine hersenen.
Het verlengde merg is het overgangsgebied van de hersenen naar je ruggenmerg. Hier
kruisen de zenuwbanen, waardoor de linkerhersenhelft informatie krijgt uit de
rechterlichaamselft en ook daar de spieren aanstuurt. Het verlengde merg bevat
regelcentra voor ademhaling, hartslag, slikken, hoesten, slapen en andere vitale functies.
Uit de hersenen komen 12 paar hersenzenuwen. BINAS 88L
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samenvattingLVOwiskunde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now