Summary
Samenvatting Nectar Biologie 5 vwo Hoofdstuk 9 Bloedsomloop
- Course
- Level
- Book
In dit document vind u een samenvatting van Hoofdstuk 9 Bloedsomloop uit het 5 vwo biologieboek van Nectar.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
samenvattingLVOwiskunde
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 9 - BloedsomloopParagraaf 1 - Hart en bloedsomloop
Insecten
Insecten hebben een open bloedsomloop met een groot bloedvat (= hartbuis) aan de
rugzijde. Het bloedvat heeft een aantal hartkamers (= gespiede delen) die het bloed (bevat
geen bloedcellen) naar de kop toe pompt. Vanaf de kop gaat het bloed door de
lichaamsholte en omspoelt de organen en de weefsels.
De hartkamers bewegen ritmisch, waardoor er een pomp- en zuigbeweging ontstaan die
het bloed wegpompt en weer aanzuigt via openingetjes in de hartbuis.
Insecten hebben geen O2-transport via het bloed, maar ze nemen O2 op via tracheeën
(= ademhalingsbuisje).
Vissen
Vissen hebben een gesloten enkelvoudige bloedsomloop (het bloed komt niet buiten de
bloedvaten).
O2 wordt in de kieuwen door het bloed opgenomen, daarna stroomt het direct naar de
rest van het lichaam, hier geeft het O2 af en neemt het CO2 op. Het O2-arme bloed stroomt
via het hart weer naar de kieuwen, waar het weer O2 opneemt.
De zwembewegingen van de vissen verhogen de stroomsnelheid van het bloed.
Vogels en zoogdieren (+ amfibieën en reptielen)
Deze dieren hebben een dubbele bloedsomloop.
Bij vogels en zoogdieren zijn de linker- en de rechterharthelft volledig gescheiden door een
tussenschot. Het hart vormt zo twee aparte pompen.
Kleine bloedsomloop: de rechterkamer pompt O2-arm bloed de longslagader naar de
longen, waar het bloed in de longhaarvaten O2 opneemt en CO2 afgeeft. Het O2-rijke bloed
stroomt via de longaders naar de linkerboezem van het hart.
Grote bloedsomloop: de linkerkamer pompt het O2-rijke bloed via de aorta en de
slagaders naar de organen, waar (een deel van) de O2 naar de cellen diffundeert. Het O2-
arme bloed stroomt verder via aders en komt door een van beide holle aders in de
rechterboezem van het hart.
De kleine + grote bloedsomloop vormen een samen een dubbele bloedsomloop.
Aorta = grote lichaamsslagader waardoor het O2-rijke bloed vanuit het hart het lichaam
instroomt. De aorta vertakt zich in slagaders naar verschillende organen toe.
Een slagader is meestal vernoemd naar het orgaan waar het bloed naartoe stroomt.
De eerste vertakking van de aorta is de kransslagader (voert O2-rijk bloed aan voor de
hartspier zelf).
Via aders stroomt het O2-arme bloed van de organen naar het hart terug.
Bloed vanuit het hoofd en de armen komt via de bovenste holle ader in de
rechterboezem, vanuit de borst en de lagergelegen delen gebeurt dat via de onderste
holle ader.
Aders zijn meestal vernoemd naar het orgaan waar ze vandaan komen.
Poortader = ader waardoor het bloed van de darmen naar de lever stroomt.
, In de weefsels stroomt het bloed door haarvaten.
In de haarvaten vindt de uitwisseling van stoffen plaats tussen het bloed van de cellen van
een weefsel.
Beide harthelften pompen gelijktijdig evenveel bloed weg.
Elke harthelft bestaat uit een boezem en een kamer.
De boezems ontvangen bloed uit de aders en de kamers persen het weer het hart uit naar
de slagaders. BINAS 84
1 hartslag in drie fasen:
1. vullen van de kamers
2. leegpersen van de kamers
3. korte pauze
Deze fasen lopen links en rechts synchroon. Ze herhalen zich voortdurend en vormen de
hartcyclus.
Vulfase:
Begin: kamers en boezems zijn ontspannen (= diastole) ➜ bloed stroomt vanuit de
aders via de boezems de kamers in.
Daarna: boezems trekken samen (= boezemsystole) ➜ boezems persen hun
bloedvolume de kamers in.
Daarna: beide kamers trekken samen (= kamersystole) ➜ de druk van het bloed sluit
de hartkleppen tussen kamers en boezems. Tegelijkertijd gaan daardoor de
slagaderkleppen (longslagaderklep en aortaklep) open en stroomt bloed de
longslagader en de aorta in.
Als de kamers ontspannen daalt de kamerdruk tot onder de druk in de
slagaders en sluiten de slagaderkleppen.
Voor de geboorte is de dubbele bloedsomloop nog niet functioneel.
In de embryonale bloedsomloop spelen de longen nog geen rol bij de gaswisseling.
Een ongeboren baby krijgt O2 en voedingsstoffen van de moeder via de navelstreng uit de
placenta.
Het O2-rijke bloed uit de navelstrengader mengt zich in de lever en in de onderste holle
ader van de ongeboren baby met bloed dat O2-arm is ➜ in de rechterharthelft van het
embryo komt daardoor gemengd bloed met voldoende O2 binnen.
Het bloed stroomt voor de geboorte (niet via de longslagader naar de longen, maar) via
een verbinding tussen de rechter- en linkerboezem (= ovale venster), van de rechter naar
de linkerharthelft.
Ook stroomt er bloed via de ductus Botalli (= verbinding tussen longslagader en de aorta)
van de kleine naar de grote bloedsomloop.
Na de geboorte (als de navelstreng is afgebonden) gaan de grote en de kleine
bloedsomloop zich volledig scheiden.
De bloedvaten tussen de navelstreng ader, de holle ader en de lever sluiten na het
afbinden van de navelstreng. De bloedvaten van de navelstreng verschrompelen en
verdwijnen binnen enkele dagen
Pasgeboren baby huilt: longen vullen zich met lucht en ontvouwen zich.
➜ lucht biedt minder weerstand dan vruchtwater (waar longen mee gevuld waren)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samenvattingLVOwiskunde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now