Summary
Samenvatting van het boek Diagnose tot behandeling (hoofdstukken die nodig zijn voor het tentamen)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek Diagnose tot behandeling (hoofdstukken die nodig zijn voor het tentamen)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followrenskevanmiert1
Content preview
Samenvatting psychiatrie van diagnose tot behandelingHoorcollege 1
Deel 1 diagnostiek en benadering
H1 t/m 5
Hoofdstuk 1 psychiatrie en maatschappij
Experiment David Rosenhan: er worden 8 mensen in het ziekenhuis opgenomen met
stemmen in hun hoofd klachten. De diagnose schizofrenie wordt gesteld, en op het
moment dat zij zijn opgenomen voelen de patiënten zich ineens weer beter. Toch
moeten zij blijven voor 6 weken of meer. De 8 patiënten zijn proefpersonen die
deelnemen aan het experiment, het ziekenhuis wist van niks. In de volgende weken
worden er opvallend minder schizofrenie diagnoses gesteld. De criteria van een
psychiatrische stoornis blijken aanzienlijk minder objectief dan in de somatische
geneeskunde.
Kernbegrippen:
- Abnormaliteit, stoornis, ziekte, psychiatrische stoornis
- Medisch model
- Geestelijke gezondheidszorg: intramuraal, klinisch, extramuraal, ambulant,
semimuraal, tussenvoorziening.
1.1 gek of ziek?
In de middeleeuwen werd opvallende gekte beschouwd als ‘straffe gods’ of als teken
van duivelse ‘bezetenheid’. Zulke mensen moesten boete doen, eindigen in de
gevangenis of op de brandstapel.
Vanaf de 17e eeuw sprak men van ‘krankzinnigheid’ en ‘geestesziekte’. Behandeling
bestond uit opsluiting in stichten of asielen waar zij vaak in mensonwaardige
omstandigheden leefden.
Vanaf de 19e eeuw ‘zenuwziekten’, zij kregen een apart plaats in de geneeskunde.
Zij werden nu geordend volgens een eigen classificatiesysteem en grotendeels
gelijkgesteld met hersenziekten.
Vanaf de voorlaatste eeuwwisseling werdenn, onder invloed van sigmund freud zen
zijn psychoanalyse, psychiatrische stoornissen in toenemende mate psychologishc
verklaard en behandeld. Psychotherapie van toepassing op de lichtere stoornissen
oftewel de neurosen. Zware psychiatrie kreeg een levenslang verblijf in de kliniek.
In de jaren 60: belangrijke omwenteling door ontdekking medicijnen tegen depressie,
angst en psychose. Hierop volgend: de ‘antipsychiatrie’ beweging, felle kritiek die
zich afzette tegen de medische psychiatrie. Niet de mensen waren ziek maar de
samenleving.
De drie grote stromingen, die elk apart ooit de geschiedenis van de psychiatrie
beheersten, komen nu als deelterreinen of specialistische visies naast elkaar voor:
de biologische, de psychotherapeutische en de sociale richting.
De omschrijving van psychiatrische stoornissen hangt nauw samen met de betekenis
van de begrippen abnormaliteit en ziekte. Wie ‘normaal’ is, beantwoordt aan een
bepaalde norm van een specifieke sociale norm. Het begrip abnormaliteit slaat dan
,op elke afwijking ten opzichte van een norm. Maar de beoordeling van bepaald
gedrag ‘normaal’ is, hangt af van uiteenlopende criteria:
- kenmerken van de beoordelende persoon zoals leeftijd, geslaagd, beroep,
maatschappelijke positie, sociale rol. Zo wordt bepaald gedrag bijvoorbeeld
normaal geacht bij een kind, maar niet bij een volwassene.
- Tijd en plaats van het gedrag. Wie bijvoorbeeld in een bikini of pyjama op
straat loopt, wordt al snel als ‘gek’ beschouwd, tenzij het net carnaval is.
- Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdgeest. Een bekend
voorbeeld is de discussie of homoseksualiteit een afwijking is.
Er zijn dus geen vaste en neutrale maatstaven om menselijk gedrag te beoordelen.
Hetzelfde geld voor een stoornis, bij abnormaal gedrag betekent niet meteen
gestoord gedrag. De verwachtingen of eisen van de omgeving spelen een
doorslaggevende rol: hoe verdraagzaam is de gemeenschap ten aanzien van
individuen die zich niet aan de gangbare sociale normen aanpassen?.
Hoe hoger de eisen of hoe lager de tolerantie van de omgeving, hoe minder
aanvaardbaar een bepaalde afwijking wordt.
Kader 1A politiek misbruik van de psychiatrie: de rol van de psychiatrie in de
voormalige sovjetunie; wie de toenmalige machthebbers al te kritisch benaderde, liep
het gevaar in een psychiatrische kliniek terecht te komen. Mensen die volgens
familie, bekenden en collega’s functioneerden, maar een dissidente politieke mening
hadden, weren door sommige psychiaters ‘schizofreen’ verklaard.
Om te spreken van een psychiatrische stoornis is een zienswijze op grond van
wetenschappelijke kennis noodzakelijk. Het gestoorde gedrag moet dan een aantal
kenmerken vertonen die 1 ook bij andere personen als ‘storend’ zijn vastgesteld, en
2 omwille van deze gelijkenis beschreven en geordend kunnen worden binnen het
begrippenkader van de psychiatrie. Volgens deze laatste voorwaarde kan de
conclusie ‘psychiatrische stoornis’ niet door één beoordelaar met zijn of haar
persoonlijke normenstelsel worden getrokken. Andere deskundigen moeten in staat
zijn tot dezelfde conclusie. Dit noemt men het criterium van ‘wetenschappelijke
consensus’. Repliceerbaarheid: een onbekende stoornis moet ook vast te stellen zijn
door een collega deskundigen.
Psychiatrische stoornissen moeten beschreven en geordend kunnen worden in
gemeenschappelijke taal.
Naast de typisch medische opvatting kan men aan het begrip ziekte ook een
psychologische en sociologische inhoud geven. In het eerste geval gaat het om de
beleving van ziek-zijn: de subjectieve ervaring van onwelzijn, lijden of beperking in
het lichamelijk, psychisch en/of sociaal functioneren. Vanuit meer sociologisch
standpunt benadrukt men de rol van ziek-zijn: enerzijds de behoefte aan erkenning
als zieke of patiënt en anderzijds de verwachting te zoeken naar genezing door
raadpleging van een deskundige. In deze zijn – psychisch en sociologisch – kunnen
we dus wel spreken van de psychiatrische patiënt (het latijnse patiens betekent
geduldig, verdragend, lijdend).
1.2 Wetenschap en praktijk
In de Engelstalige literatuur wordt psychopathalogie veelal gebruikt als
verzamelbegrip voor het geheel van psychische stoornissen. In haar zuiverste
, betekenis is psychopathalogie de wetenschap of studie van het geestelijk of
psychisch lijden. Het betreft de wetenschappelijke kennis (geput uit ervaring en
onderzoek) die ten grondslag lig aan de kunde van de psychiatrische praktijk. In de
deskundige omgang met een psychiatrische patiënt speelt zowel algemene kennis
als persoonlijk aanvoelen een rol.
Wetenschappelijke kennis kan slechts betrekking hebben op een deelaspect van de
persoon. Door dit deelaspect (bijv. een depressie) bij verschillende individuen te
ordenen, ontleden en vergelijken kunnen we depressieve mensen beter begrijpen en
behandelen. Toch is voor dit laatste nog een andere bron van kennis bij de
hulpverlener nodig: het ‘persoonlijke kennen’ door aanvoelen of inlevend begrijpen
van de patiënt (gericht op het unieke van elk persoon vanuit eigen leefsituatie). Het
wetenschappelijke kennen worden individuen vergelen op een deelaspect met de
bedoeling tot meer algemene uitspraken te komen. Beide benaderingen moeten
gecombineerd worden want zij vullen elkaar aan.
Het medische model houdt hier in een systematische werkwijze om pathologische
verschijnselen te bestuderen en, zo mogelijk, te wijzigen. Hierin zijn de volgende
stappen te onderscheiden:
a. Diagnose: beschrijving van karakteristieke eigenschappen, ongeacht de
mogelijke verklaringen van de stoornis.
b. Verklaring: verkenning van factoren die de stoornis hebben veroorzaakt,
uitgelokt, bevorderd of in stand gehouden.
c. Prognose: een op onderzoek gebaseerde voorspelling van het momgelijke
beloop van de stoornis, enerzijds zonder therapeutisch ingrijpen (natuurlijk
beloop) en anderzijds onder invloed van een behandeling.
d. Therapie: ontwerp en uitvoering van een interventie op grond van a,b,c, met
het doel de stoornis te doen verdwijnen of minstens te verbeteren.
e. Preventie: ontwerp een uitvoering van een actieplan op grond van a,b,c en d,
om stoornissen te voorkomen (primaire preventie) zo snel en effectief mogelijk
te behandelen ter voorkoming van resttoestanden (secundaire preventie) of
om nadelige gevolgen te beperken (tertiaire preventie of revalidatie).
1.3 Werkterreinen
Het geheel van de hulpverlening wordt geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
genoemd. Jaarlijks 20 tot 25% van Nederlandse bevolking psychische klachten, 15%
hiervan komt terecht in de ggz.
De ggz-voorzieningen kunnen in drie groepen worden onderscheiden:
- Intramurale of klinische zorg: opname (dag en nacht: intramuraal=binnen de
muren) voor behandeling of verpleging in een psychiatrische afdeling van een
algemeen ziekenhuis (PAAZ). Bij het algemene psychiatrisch ziekenhuis
(APZ) kan je terecht voor een tal van behandelmogelijkheden. In de
categorale psychiatrische ziekenhuizen (CPZ) voor specifieke doelgroepen of
categorie van patiënten (bv verslaafden of kinderen).
- Extramurale of ambulante zorg: voor cliënten of patiënten die in hun eigen
woonomgeving blijven (ambulant= wandelend) (extramuraal= buiten de muren
van de kliniek). Dergelijke zorg wordt verleend door vrijgevestige
hulpverleners. Een groter aantal pati:enten komt terecht op een psychiatrische
polikliniek: dit is een voorziening voor ambulante zorg, verstrekt door een
algemeen ziekenhuis of APZ (dus zonder dat men daar opgenomen is).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller renskevanmiert1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now