Summary
Samenvatting Biologie VWO 4 Hoofdstuk 1: Gedrag (Nectar)
- Course
- Level
- Book
Deze samenvatting bevat het complete hoofdstuk 1 (gedrag) van het boek Nectar VWO 4.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Summary chapter 6 species and populations - Nectar biology 4 vwo
Seller
Follow
manonkn
Content preview
Biologie Samenvatting H1: GedragDoor: Manon Kooning
1.1 – Dierenwelzijn
Gedragsonderzoekers bestuderen en vergelijken gedrag van mensen en dieren op een
wetenschappelijke manier, volgens vaste regels.
Gedrag: alles wat dieren of mensen doen of laten.
Ethologie: wetenschap die het gedrag van dieren onderzoekt.
Ethogram: een lijst met gedragseenheden.
Vb: sn= snavel wijst naar wateroppervlakte.
Ko= kop en net onder water.
Waar let je op bij het bestuderen van diergedrag?
1) Kennis van gedrag hebben
2) Ontstaan van gedrag
3) Opbouw van gedrag
4) Natuurlijk gedrag
5) Welzijn
Gedragsonderzoekers kijken naar reacties van dieren in verschillende
situaties.
Gedragsonderzoek heeft duidelijk gemaakt dat gedrag een aanpassing is
aan de leefomstandigheden, daardoor vertonen waterdieren ander
gedrag dan landdieren.
Inwendige prikkel: prikkels van binnenuit; hormonen,
honger-/dorstgevoel.
Uitwendige prikkel: prikkels van buitenuit; bewegingen, geur, geluiden.
Vb leeuw: leeuw heeft honger, dat is een inwendige prikkel. Hij ziet
een gazelle, dit is een uitwendige prikkel die ervoor zorgt dat de leeuw de gazelle aanvalt.
De in- en uitwendige prikkels vormen samen de motiverende factoren; deze zorgen ervoor dat er
ook daadwerkelijk iets gebeurt.
Alle in- en uitwendige prikkels verhogen de motivatie. Zodra de motivatie hoog genoeg is en
boven de drempelwaarde komt, gebeurt er iets.
Drempelwaarde: minimale aantal prikkels zodat er iets gebeurt.
Gedragseenheden: aparte handelingen zoals eten, drinken, paren en jongen grootbrengen.
Deze beschrijf je in een ethogram.
Gedragsketen: een vaste volgorde van gedragseenheden.
Gedragssysteem: een aantal samenhangende
gedragsketens. Gedragssystemen vormen samen het
gedrag.
Het voortplantingsgedrag van varkens is opgebouwd
uit gedragssystemen zoals paren, werpen, voeden en
verzorgen van de jongen.
Het voedingsgedrag van mensen en dieren omvat andere gedragssystemen, dieren moeten
voedsel zoeken, eten en drinken. Mensen moeten naar de winkel gaan, eten uitzoeken en eten
betalen.
Gedragonderzoekers onderzoeken ook de functies van gedrag. 1
functie van gedrag is het overleven van een individu. Een andere
functie van gedrag is het overleven van de soort.
Overleven en voortplanten zorgen ervoor dat een soort in
leven blijft.
, In gevangenschap verdwijnt vaak een deel van natuurlijk gedrag. Het welzijn van de dieren is hier
groter dan wanneer ze hun natuurlijke gedrag vertonen.
In Nederland is er een wetgeving die erop gericht is dat dieren in gevangenschap soorteigen
natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Voor groepsdieren betekent dit ook dat ze sociaal gedrag
moeten kunnen vertonen.
Kwalificeren: wat doet een dier
Kwantificeren: hoe vaak dat een dier iets
In een ethogram wordt gekwalificeerd.
Blijf bij het bestuderen van dieren altijd objectief! Een vogel is blij, fout!
Hoe kunnen we erachter komen of het goed gaat met dieren in gevangenschap?
Gedrag objectief kwali- en kwantificeren.
Gedrag vergelijken met het gedrag van de wilde variant van het dier.
Pas op voor de black box en antropomorfime!
Antropomorfisme: mensenlijke eigenschappen/gevoelens verbinden aan dieren.
Blackbox: je weet niet wat daar gebeurt.
Input Output
Prikkel ————> black box ————> respons
Prikkers worden gevormd door inwendige en uitwendige factoren, die samen de motiverende
factoren vormen.
1.2 – Gedrag bestuderen
Gedragsonderzoekers bestuderen objectief, zonder oordeel
vooraf.
Je kunt een onderzoek experimenteel noemen wanneer er
objectieve waarnemingen genomen worden.
Ze kijken welke prikkels een dier ontvangt (input) en welk gedrag
vervolgens optreedt (output).
Antrpomorfisme is een subjectieve benadering van gedrag.
Vb: een baas zal zijn kwispelende hond als ‘blij’ omschrijven, maar gedragsonderzoekers als
‘kwispelend’.
Sleutelprikkel: een essentiële prikkel die steeds hetzelfde gedrag oproep. Zoals het pikken naar
de rode vlek op de snavel van moeder van zilvermeeuwen.
Supernormale prikkel: een versterkte sleutelprikkel. De meeuwen pikten steeds tegen de rode
vlek van hun moeder, maar tegen een zwarte vlek pikten ze nog harder.
Signalen zijn extra sterk, reacties ook.
Inprenting: een vorm van leren die beperkt is tot een korte gevoelige periode. Bij inprenting lijkt
er een zeker aangeboren voorprogrammering aanwezig te zijn, die erfelijk vastligt. Kuikens leren
door inprenting makkelijker het geluid van soortgenoten dan andere geluiden.
Gevoelige periode: in deze periode zijn jonge dieren heel gevoelig om info op te nemen.
1.3 – Communicatie en gedrag
Signalen = prikkels waarmee dieren het gedrag van soortgenoten willen beïnvloeden.
Signalen van dieren zijn makkelijker te omschrijven met antropomorfe termen.
Rituelen = vaste serie gedragseenheden die van tevoren vaststaan.
Rituelen vinden plaats tussen 2 soortgenoten, zoals begroetingen of paringen.
Door rituelen komen dieren erachter of ze vijand of vriend zijn en in welke rang ze staan.
Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag heet balts. Ritueel baltsgedrag is de manier om aan
te tonen dat je van hetzelfde geslacht bent en een geschikte partner.
Deel van baltsgedrag is het bouwen van een nest.
Oversprongsgedrag: gedrag dat niet bij de situatie past. Het ontstaan bij een innerlijk conflict
tussen twee tegenovergestelde gedragssystemen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manonkn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77333 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now