, H11 – Kinderopvang in kinderdagverblijven en gastoudergezinnen
Kwalitatief goede kinderopvang is over het algemeen niet schadelijk voor de gehechtheidsrelatie
tussen kind en ouders; ook blijken kinderen zich veilig te kunnen hechten aan professionele
opvoeders. Sensitiviteit van de opvoeders, algemene kwaliteit en geluidsniveaus zijn gerelateerd aan
zowel het welbevinden als de fysiologische stress van kinderen in beide typen opvang.
Gastouderopvang komt gunstiger naar voren. Wereldwijd bestaan er grote verschillen in kwaliteit en
gebruik van kinderopvang. Nederland neemt hier een middenpositie in.
11.1 Inleiding: kinderopvang, voer voor economen of pedagogen?
Ouders kunnen kiezen voor informele opvang (oppas aan huis, grootouders) of een beroep doen op
professionele kinderopvang buitenshuis.
Het merendeel van de berichten over kinderopvang die vandaag de dag de media bereiken betreft
financiële aspecten en (dreigende) sluitingen van vestigingen. Het is een zorgwekkende ontwikkeling
dat kinderopvang is verworden tot voer voor bedrijfskundigen en economen in plaats van pedagogen.
11.2 Historische achtergronden: van ‘bewaren’ naar ‘opvangen’
Door de eeuwen heen zijn kinderen – om verschillende redenen en op verschillende manieren – door
andere volwassenen dan door de eigen ouders opgevoed. De geschiedenis van de kinderopvang start
halverwege de 18e eeuw met de komst van zogenaamde matressenschooltjes voor kinderen van ouders
uit de arbeidsklasse. De matresse nam in haar huis de zorg op zich van soms wel twintig zuigelingen.
Dit was geen rust, reinheid en regelmaat.
In 1869 (n.a.v. kritisch rapport dokter Coronel) werd de ‘Vereeniging tot verbetering der kleine
kinderbewaarplaatsen’ opgericht. Vanaf een paar weken oud konden kinderen daar de hele dag
worden opgevangen. Veel aandacht besteedt aan hygiëne.
In de jaren ’50 kwam langzaam het besef dat louter fysieke zorg niet meer voldeed; de pedagogische
component kwam steeds meer in belangstelling te staan. Term ‘kinderbewaarplaats’ deed geen recht
aan de opvoeding die plaats vond.
Belangrijke oorzaak van weerstand overheid tegen protesten over meer kinderopvang faciliteiten:
moederschapsideologie die in NL hoog in het vaandel stond.
11.2.1 Wet kinderopvang
Het duurt tot 1990 voordat de eerste maatregel ter bevordering van kinderopvang van kracht wordt. De
Wet kinderopvang waarborgt enerzijds de kwaliteit van de kinderopvang alsmede het toezicht daarop
en anderzijds de financiering van de kinderopvang, waarbij uitgegaan wordt van drie partijen: ouders,
werkgevers en overheid. Er staan globaal omschreven kwaliteitseisen in de wet. Ook beleidsregels:
waaraan kinderopvang minimaal moet voldoen. Met de Wet is kinderopvang tot een markt geworden
voor private ondernemers. Idee achter de marktwerking: wachtlijsten verdwijnen en pedagogische
kwaliteit stijgt. Dit is een illusie gebleken.
11.2.2 Gebruik van kinderopvang
Aan de jarenlange stijging van het aantal kinderen van 0 tot 4 jaar dat gebruik maakt van formele
kinderopvang kwam in 2013 een einde. Is deels te verklaren omdat er minder kinderen worden
geboren. Andere verklaringen: verslechterde situatie op de arbeidsmarkt en het dalen van de
kinderopvangtoeslag.
11.3 Empirisch onderzoek: kinderopvang en sociaal-emotionele ontwikkeling
Onderzoek naar de invloed van kinderopvang op de cognitieve ontwikkeling is in Nederland nog
nauwelijks van de grond gekomen. Ongeacht welk aspect van de ontwikkeling onderzoekers centraal
stellen, evident is dat kwaliteit van kinderopvang cruciaal is voor de ontwikkeling van kinderen.
Kwalitatief goede kinderopvang kan worden gedefinieerd als opvang die kinderen veiligheid biedt,
hun persoonlijke en sociale competentie bevordert en hen regels, normen en waarden bijbrengt.
11.3.1 Kinderopvang en gehechtheid aan de moeder
Het onderzoek naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen wordt gedomineerd door de
gehechtheidstheorie van Bowlby. Door sommige deskundigen wordt gevreesd dat kinderopvang
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller minkekalb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.