Menselijk gedrag: gedrag in gezondheid en welzijn (november examen)
GEDRAG ONDER DE LOEP
Basisdelen van de hersenen
d
d a
a g b
b f
e
c
e
Linkerhersenhelft binnenzijde van de rechterhersenhelft
a) Voorhoofds- of frontaalkwab motorische functies
b) Achterhoofds- of occiptaalkwab
c) Slaap- of temporaalkwab
d) Pariëtaal kwab sensorische zone
e) De kleine hersenen
f) Amygdala emotioneel interpreteren en reageren op prikkels
g) Hippocampus werking van het geheugen
Stoornissen
Frontaalsyndroom= beschadiging aan de frontaalkwab v.d. hersenen leidde tot
gedragsverandering
Verandering in karakter en ingesteldheid
o Zonder dat cognitieve functies w aangetast
Hysterie of conversieneurose= onverwerkte trauma’s en geestelijke conflicten worden
omgezet, zoeken een uitweg via lichamelijke ziektesymptomen zonder dat de patiënt zich
daar zelf van bewust was (lichamelijke symptomen die door psychologische factoren zijn
ontstaan)
Obsessive-compulsive disorder (OCD) of dwangneurose= onweerstaanbare neiging om
voortdurend bepaalde zaken te doen (dwanghandelingen) of om aan bepaalde zaken te
denken (obsessie)
Body dismorphic disorder= extreme neiging tot perfectionisme maakt het lichaamsbeeld het
voor een jong meisje heel moeilijk om te voldoen aan de verwachtingen die worden gesteld
aan het ideaalbeeld. rol van culturele factoren en massamedia (rolmodellen)
Autisme-spectrumstoornis= het systematisch en zelf obsessioneel toeleggen op datgene
waarin men goed is
Richten op detailwaarnemingen
Hebben overgevoelige directe zintuigelijke waarneming
o Bv eidetisch of fotografisch geheugen
,Idiot savant= iemand die intellectueel op een laag niveau functioneert of lijdt aan mentale of
ontwikkelingsstoornissen, maar die uitblinkt op een geïsoleerde begaafdheid of vermogen
v.d. hersenen zoals geheugen, muziek of rekenen
Psychopathie= psychopaten hebben niet zo zeer een tekort in de mogelijkheid om hun in te
leven, maar wel dat ze minder de neiging hebben om zich in te voelen in de andere of dat ze
erin slagen op hun invoelingsvermogen tijdelijk deactiveren of onderdrukken
Posttraumatische stress-stoornis= een overspoeling aan informatie in stressvolle situaties
kan leiden tot een bottleneck aan de inputzijde, waardoor de hersenen niet meer goed in
staat zijn om relevante info te filteren. Het is ook mogelijk dat je zodanig gestresseerd bent
dat je aandacht vernauwd is en dat je niet meer in staat bent om het geheel rustig te
overzien.
Anorexia nervosa= personen met een vertekent lichaamsbeeld, waarbij ze zich inbeelden
dat hun lichaam dikker is dan de werkelijkheid
Gedragsdomeinen
Verbonden met onderdelen van het lichaam
Perceptie: zintuigen voor het waarnemen
Motoriek: ledematen voor het bewegen
De cognitie en intelligentie: centraal zenuwstelsel voor het denken
Affectief-emotionele domein: het gevoelsleven
Het geheugen: het leren en herinneren
Het motivationele domein: het drijfveren
Het sociale domein: leven in groep en in interactie met anderen
Gedrag onder de loep
Saillantie= opvallendheid of contextueel bepaald belang/impact houdt verband met de
context waarin gedrag plaatsvindt (bv tijdens een behandeling praat je niet tegen je patiënt,
maar zucht je af en toe. Het zuchten valt dus extra op en is dus dominant of saillant.)
Directe en indirecte observeerbaarheid= onbewuste waarneming en beïnvloeding,
minuscule spierbeweging, fysiologische metingen (bv huidreflex, hartslag, hersenactiviteit,)
Bv: orientatiereactie van baby’s, gehoortest bij baby’s, observeerbaarheid van emoties
Interpretatie van overt (zichtbaar) en covert (onzichtbaar) gedrag= bv behaviorisme: nadruk
op waarneembaar gedrag
Maak het onderscheid
Observatie/beschrijving ze reageert geprikkeld op eenvoudige vragen Zo
neutraal mogelijk
Interpretatie/verklaring ze heeft wrs slecht geslapen subjectief
Professionele beoordeling ze is prikkelbaar wegens slechte nachtrust op basis
van criteria
Persoonlijke waardering ik kan haar gedrag niet uitstaan op eigen positieve of
negatieve mening
, BELANGRIJKE ROL OBSERVATIE EN INTERPRETATIE???
Reductionisme= alle gedrag is herleidbaar tot het functioneren van onze hersenen (je bent
je brein)
Eclecticisme= behandelingsmethode vanuit het belang van de patiënt en de
maatschappelijke kostprijs van gezondheidszorg
Psychologie moet de keuze maken tussen het begrijpen van menselijk gedrag via:
Het bestuderen van interessante gevallen individueel (gevalsstudie, casestudy)
idiografische methode (unieke eigenschappen)
Het bestuderen van grotere groepen om algemene conclusies te trekken
nomothetische of verstehende methode
Biofeedback= het proces waarbij je feedback krijgt over eigen lichamelijke processen
Brain-imaging= is het gebruik van verschillende technieken om de structuur, functie of
farmacologie van het zenuwstelsel in beeld te brengen.
Synesthesie= het waarnemen van bepaalde prikkels die bij sommige personen leidt tot het
oproepen van een gelijktijdige waarneming in een ander zintuigelijke modus, zoals geluiden,
die tegelijk kleurpercepties tonen
Spill-over effect= als je een bepaalde zone prikkelt, kan deze prikkel over slaan naar een
andere zone
ASMR= autonome sensorische meridiaan respons, hersenorgasme, de aandachtsgestuurde
euforie, een gevoel dat wordt uitgelokt door het gericht waarnemen van een gebeurtenis die
sterk op je inwerkt en je een gelukzalig rustgevend gevoel bezorgd.
Evolutionair en ethologische evolutionaire visie
Evolutionaire psychologie= worden de psychologische aspecten van de menselijke geest en
het menselijk gedrag vanuit het oogpunt van de evolutietheorie verklaard. Bepaald gedrag
dat in de evolutie ooit een adaptieve waarde had en zorgde voor betere overlevings- en
voortplantingskansen in de leefomgeving van toen. Het houdt in dat gedrag van de
mens wordt geïnterpreteerd in het historisch ontstaan van de mens.
Bepaalde gedragspatronen zijn beter te begrijpen als we deze bekijken op
de achtergrond van het leefpatroon en de oorspronkelijke leefomgeving
die honderdduizenden jaren hetzelfde is gebleven en pas sinds enkele
duizenden jaren (en vooral de laatste 500 en 100 jaar) ingrijpend is
veranderd.
Streelsensoren in de huid streelbewegingen kunnen herkennen en in de hersenen leiden
tot prikkeling van diepliggende emotiekernen, werkt relatie bevorderend
Spiegelneuronensysteem: zorgt voor gelijkaardige sensaties bij de observerende persoon
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller morgMOZ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.59. You're not tied to anything after your purchase.