Economie 4/5HAVO welvaart en economie H1&2 samenvatting
1 view 0 purchase
Course
Economie
Level
HAVO
Book
Pincode 4/5 havo Samenwerken en onderhandelen Leerwerkboek
Heb jij geen tijd om het hele boek door te lezen voor je examen? Dan bied ik jou mijn zelfgeschreven samenvatting aan die mij erg heeft geholpen bij mijn examens.
In deze samenvatting zitten plaatjes met berekeningen, grafieken en voorbeelden uit het boek. Ook zit de bijbehorende begrippenlijst e...
1.1 Productie, toegevoegde waarde en inkomen
Elk product en elk dienst die is geproduceerd heeft een waarde. De waarde van zo’n goed is
stap voor stap toegevoegd tijdens het proces. Toegevoegde waarde
In dit voorbeeld heeft de meelfabriek graan ingekocht, de broodfabriek meel en de
supermarkt brood. Dit zijn ingekochte goederen. Daarnaast worden aak ook diensten
ingekocht, zoals het huren van een bedrijfspand, de diensten van een transportbedrijf, of een
brandverzekering.
De toegevoegde waarde kun je ook uitrekenen:
Voorbeeld: De totale omzet is € 16.000.
De totale kosten van de ingekochte goederen en diensten zijn € 9.000.
Daarmee is de toegevoegde waarde: € 16.000 - € 9.000 = € 7.000
Om waarde te kunnen toevoegen, zet je productiefactoren in:
• Kapitaal (machines, bedrijfsgebouwen, voorraden)
• Arbeid (werknemers)
• Natuur (grond, grondstoffen)
• Ondernemerschap (organisatie van de bovenste 3)
Voor het beschikbaar stellen van deze
productiefactoren word je beloond:
,Welvaart en groei
Terwijl je als onderneming waarde aan het toevoegen bent, worden je kapitaalgoederen
(machines, auto’s, computers, inventaris, etc.) minder waard. Deze afschrijving vermindert
de waarde die je toevoegt. Wat er overblijft noem je de netto toegevoegde waarde.
De netto toegevoegde waarde komt terecht bij de gezinshuishoudens, of gezinnen, zij zijn de
bezitters van de productiefactoren. Het inkomen van gezinnen bestaat uit de beloning die ze
ontvangen voor het inzetten van productiefactoren. Primair inkomen
(inkomensvorming).
Blijft in het
bedrijf
Tel je de toegevoegde waarde van alle bedrijven + overheid bij elkaar op dan heb je het
bruto binnenlands product (bbp). Onder de toegevoegde waarde van de overheid
verstaan we het bedrag dat de overheid aan lonen betaald.
Anders dan bij de producten van bedrijven is er bij overheidsproducten geen marktprijs.
Je kunt het bbp op twee manieren berekenen:
• Objectieve methode: het bbp is gelijk aan de productie van de bedrijven en overheid
samen.
• Subjectieve methode: de verdiende primaire inkomens + de afschrijvingen.
De overheid gebruikt belastingen en sociale Primair inkomen
premies om uitgaven te kunnen doen. Een
Overdrachtsinkomen +
belangrijke uitgave zijn de uitkeringen.
Bijvoorbeeld uitkeringen bij werkloosheid, zieke Belastingen en sociale premies -
en arbeidsongeschiktheid, bijstandsuitkering of
Secundair inkomen =
huurtoeslag. Dit noem je
overdrachtsinkomen. Primaire inkomens
, Welvaart en groei
kunnen dus erg verschillen en om dit verschil te verkleinen, grijpt de overheid in via directe
belastingen en uitkeringen.
1.2 Hoe groot is de welvaart?
Economen gebruiken de hoogte van het bruto binnenlands product (bbp) als maatstaf voor
de welvaart in een land. Als productie en inkomen stijgen, noem je dat economische groei.
Hoe groter deze groei is, hoe hoger de productie en het inkomen, hoe groter de welvaart is.
Omgekeerd heb je sprake van economische krimp en neemt de welvaart af.
Om de individuele welvaart in een land te meten, delen we het bbp door het aantal inwoners
en krijg je het bbp per capita. Je kunt dit ook gebruiken om de welvaart tussen de landen te
vergelijken.
Toch geeft het bbp per capita geen goed beeld van de reële welvaart. Stel dat het bbp per
capita stijgt, maar de prijzen (inflatie) stijgen net zo hard mee? Alleen als de inflatie lager is
dan de nominale groei van het bbp, kan de bevolking in een land meer kopen. Er is dan
sprake van reële economische groei (volumegroei).
Ook de reële economische groei per capita kan nog steeds vertekenen. Dat komt omdat het
inkomen in een land vaak ongelijk is verdeeld. Als het bbp per capita hoog is, betekent dit
niet dat iedereen in het land een hoog inkomen heeft. Met de personele
inkomensverdeling wordt geen rekening gehouden.
We proberen alle productie te meten om zo tot een realistisch bbp te komen. Maar niet alles
wordt geregistreerd. De informele economie valt buiten deze berekening:
• Zwart werk
• Onbetaald huishoudelijk werk
• Vrijwilligerswerk
Als de hoogte van het bbp gebruikt wordt als maatstaf voor de welvaart spreken we van
welvaart in enge zin. Het begrip welvaart in ruime zin wordt gebruikt als er naast het bbp
ook rekening wordt gehouden met externe effecten: goede gezondheidszorg verhoogt de
welvaart, terwijl milieuvervuiling de welvaart juist schaadt.
Welvaart in ruime zin is lastiger te meten, het gaat dan namelijk over immateriële welvaart.
Het begrip groen bbp worden steeds meer gebuikt om de gevolgen van uitputting te
verminderen. Ook stelt de VN jaarlijks een Human Development Index (HDI) op. Dit laat het
welzijn van de bevolking zien.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nuraalkabi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
