Samenvatting Nectar 4e ed vwo 5 Hoofdstuk 11, ISBN: 9789001885908 Biologie
8 views 1 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Nectar 4e ed vwo 5 leerboek
Dit is een samenvatting van hoofdstuk 11 van biologie, het boek heet Nectar. Dit hoofdstuk gaat onder andere over het interne milieu, gaswisseling, de lever en de nieren.
Regeling van het interne milieu
37 graden is de norm die je lichaam probeert te handhaven.
Een regelkring (bestaan uit receptoren en effectoren)
voorkomt grote afwijkingen. Er is sprake van homeostase, het
in stand houden van een dynamisch evenwicht. De receptor
is in dit geval een temperatuurzintuig. Als de gemeten
temperatuur afwijkt stuurt het regelcentrum info naar
effectoren die de afwijking kunnen corrigeren. Regelcentrum is
hier temperatuurcentrum. Door negatieve terugkoppeling
(harder werkende zweetklieren en haarvaten die verwijden)
koel je af.
Regelkring van temperatuur
De kerntemperatuur is de temp in het centrale deel van je lichaam waar de vitale organen
liggen (hart, longen, lever, hersenen). Die varieert heel weinig. De hypothalamus heeft
receptoren die adhv bloedtemp de kerntemp registreren, en de norm en het regelcentrum voor
kerntemp. Temp in de buitenste lagen van je lichaam is de schiltemperatuur. Deze varieert.
Receptoren voor schiltemp liggen in de huid en skeletspieren: koude- en warmtereceptoren.
Stel: in zee zwemmen. Zonder maatregelen onderkoeling. Maar hypothalamus registreert
dalende kerntemperatuur, signalen naar effectoren van kern en schil. Rillen en klappertanden.
Haarvaten vernauwen voor minder bloed in schil -> meer warmte in kern. Opwarmen (zon of
kleding) om de schil weer op temp te krijgen.
Koorts
Bij koorts heeft de hypothalamus de norm verhoogd. Dat komt door een cytokine
geproduceerd door witte bloedcellen bij ontstekingen. Effectoren denken dat onderkoeling
dreigt, kerntemp loopt op. Hoge temp stimuleert de productie en afgifte van afweerstoffen,
zodat het lichaam de infectie sneller en beter kan bestrijden. Infectie bestreden -> norm naar
37. Kerntemp is nog hoger, dus slagadertjes van de huid wijd open om af te koelen (daarom
rood).
Interne milieu
Interne milieu (samenstelling van bloed, weefselvloeistof, lymfe en cytoplasma) mag ook niet
te veel variëren. Regelcentrum is ook in hypothalamus. Elk zijn eigen norm. Veranderingen
blijven zeer beperkt. Zwemmen: spieren gebruiken O2 en glucose, en ze geven CO2 af aan het
bloed. -> Regelcentra in hersenen en hormoonstelsel nemen maatregelen: hart klopt sneller en
ademfrequentie gaat omhoog. Geeft extra O2- aanvoer en een grotere afvoer van CO2. Kost
glucose, dus de lever zet onder invloed van het hormoon glucagon glycogeen om in glucose en
geeft dit af aan het bloed. Zo blijft de bloedsuikerspiegel hoog genoeg. Voorraad glycogeen op -
> vetreserves. Gluconeogenese: vet is bron voor nieuwe glucose, voorkomt te laag
glucosegehalte in bloed en spiercellen. Ook Ca2+ nodig. Tekort: parathormoon regelt afgifte van
Ca2+ uit je skelet naar het bloed toe en vermindert de calciumopslag in je botten. Darmen
nemen extra Ca2+ op uit voedsel en de calciumuitscheiding door de nieren daalt. Normwaarde
bereikt: door negatieve terugkoppeling stoppen de maatregelen, interne milieu is weer in
evenwicht.
1
, Biologie h. 11
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukvandervliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
