± 800 Frankisch rijk o.l.v. Karel de Grote > gebieds-en geloofsuitbreiding
± 1100 literair gezien het begin ME: Hebban olla vogala nestas hagunnanhinase hic enda thu wat unbidan
we nu
- “Alle vogels zijn begonnen om een nest te bouwen behalve jij en ik”
- Metaforen gebruikt om gevoelens uit te spreken
- Oudste Nederlandse literatuur
- ‘BigBang’ van de Nederlandse literatuur
- Eerste Nederlandse scrap (kijk naar hebban)
± 1250opkomst steden en opkomst burgerij
± 1500uitvinding boekdrukkunst en (dus) einde ME; Nederlandse gebieden verbonden met koninkrijk Spanje
Sociaal-economische en culturele achtergronden
feodaal stelsel: ruil land voor bijstand in raad en daad/trouwen beschermen
standenmaatschappij: adel, geestelijkheid en boeren en vissers (vanaf ± 1250opkomst burgerij) daarmee
samenhangend collectivisme (= je maakte deel uit van een groep; het individu was onbelangrijk (om die reden
is er ook veel anoniem verschenen)
theocentrisme: god(sdienst) stond in het centrum van de belangsteling: ‘memento mori’ (gedenk te sterven)
symboliek: de middeleeuwer ging ervan uit dat achter de reële, zichtbare werkelijkheid een diepere, niet direct
waar te nemen werkelijkheid schuil ging. Het alledaagse kon een teken voor iets zijn, een symbool. Veel
symbolen verwijzen naar iets religieus.(voorbeelden symbolen: heilige getallen (drie, zeven), kleuren
(lichtblauw=trouw, wit = zuiverheid), natuur (duif = vrede, roos = liefde)
, Literatuur
Aanvankelijk was er voornamelijk gesproken literatuur (denk aan de rondtrekkende troubadours), naast
geschreven werk in het Latijn, de taal van geestelijkheid en wetenschap.
Vanaf ± 1200 verschenen er teksten in het Middelnederlands (of het Diets): een verzamelnaam voor de
volkstaal/dialecten.
De Nederlandse literatuur geschiedenis begint wanneer men voor het eerst in de volkstaal begint te schrijven. In
de eerste teksten is nog duidelijk te zien, dat teksten eerst mondeling werden overgeleverd (o.a. door het gebruik
van rijm). Een van de eerste bekende schrijvers was Van Veldeke. Hij schreef onder andere minnelyriek. Bij hem
kunnen we de invloed zien van de hoofse liefdeslyriek van de Franse troubadours, hij begint zijn liefdesgedichten
dan ook vaak met een Natureingang. (=stereotype beschchrijven van de natuur, meestal de lente)
Ook in de kunst is de standenmaatschappij terug te zien. Literatuur werd geschreven voor een bepaalde groep,
vaak ook in opdracht. De middeleeuwse literatuur is dan ook in drie literaire milieus te verdelen:
- literatuur aan het hof
- geestelijke literatuur
- literatuur in de stad
Literatuur aan het hof
Voor de adel werden er (naast andere soorten teksten) ridderromans(roman = in deromaanse taal geschreven
(oorspronkelijk)geschreven). Er zijn verschillende soorten ridderromans geschreven. Deze romans zijn te
verdelen in twee soorten
- De voorhoofse roman.
Deze romans, die teruggaan op het chanson de geste, gaan altijd over Karel de Grote(768-814), als
modelvorst, van wie men veel kan leren en die als voorbeeld dient ter bevestiging van het koninklijk
gezag. Vaak ook gaan ze over zijn vazallen. De kenmerken van de voorhoofse roman (Frankische of
Karelroman) zijn:
- De ondergeschikte positie van de vrouw
- Trouw aan de leenheer wordt beloond; ontrouw bestraft.
- Ruw en wreed optreden van de ridders, die vechten om de hiërarchie.
- Heldendaden (vooral in de strijd tegen de heidenen)
- Wraak, vooral bloedwraak op het geslacht.
- Er is veel heidens bijgeloof
Twee van de genoemde thema’s zijn dominant: de strijd tegen de heidenen en spanningen binnen het
feodaal systeem. Vaak is er ook sprake van een historische kern in deze romans. De bekendste
voorhoofse roman is Karel ende Elegast.
- De hoofse roman
Hoofs is oorspronkelijk: zoals aan het hof gebruikelijk is; later verwees het naar de minne: de verering
van de jonkvrouw. De kenmerken van de hoofse roman zijn:
- Verering van de vrouw
- Moedige en sterke, maar tegelijk slimme ridders
- Liefde als centraal thema
- Wonderlijke sfeer met sprookjeselementen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isafredrikze. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.